به گزارش ایسنا، آلودگی هوا ناشی از فعالیت نیروگاه‌های تولید برق، بحثی است که با تشدید وضعیت آلایندگی‌ها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ بنا بر آمارهای رسمی ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور اکنون به حدود ۸۵ هزار مگاوات رسیده که نیروگاه‌های حرارتی با ظرفیت ۶۶ هزار و ۲۹۱ مگاوات جایگاه نخست را در این بین به خود اختصاص داده‌اند، سایر نیروگاه‌ها مانند نیروگاه‌های اتمی، برق آبی و تجدیدپذیر روی هم ۱۰ درصد تولید برق را برعهده دارند.

نیروگاه‌های حرارتی انواع مختلفی مانند بخاری، سیکل ترکیبی، گازی و دیزلی دارند که برای تولید برق نیازمند مصرف سوخت‌های فسیلی نظیر گاز طبیعی  و گازوئیل هستند. از مجموع ظرفیت نامی نیروگاه‌های نصب ‌شده در کشور، ۲۲ درصد به واحدهای بخار، ۳۵ درصد به واحدهای گاز،   ۲۵ درصد به واحدهای سیکل ترکیبی و مابقی به نیروگاه‌های دیزلی اختصاص دارد و از مجموع نیروگاه‌های حرارتی موجود در کشور، ۴۲ واحد دولتی، ۶۰ واحد خصوصی و ۲۱ واحد در اختیار صنایع بزرگ است.

۳۴۶۶ مگاوات نیروگاه با عمر بالای ۴۰ سال در کشور وجود دارد

طبق اعلام وزارت نیرو در آبان ماه سال گذشته، به طور متوسط عمر مفید نیروگاه‌های حرارتی ۳۰ سال بوده و هزینه احداث هر کیلووات نیروگاه سیکل ترکیبی حدود ۶۰۰ یورو است. هم اکنون ۴۲ هزار و ۷۲۹ مگاوات نیروگاه حرارتی با عمر کم‌تر از ۲۰ سال، ۲۰ هزار و ۹۶ مگاوات با عمر بین ۲۰ تا ۴۰ سال و ۳۴۶۶ مگاوات نیروگاه با عمر بالای ۴۰ سال در کشور وجود دارد.

نیروگاه‌های حرارتی، اکنون ۹۰ درصد برق کشورمان را از محل سوزاندن سوخت‌هایی مانند گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت تامین می‌کند. آخرین اطلاعات منتشر شده از سهم منابع آلاینده در آلودگی هوای تهران بیانگر آن است که از میان منابع متحرک کامیون‌ها و از بین منابع ثابت صنایع و نیروگاه‌ها نقش پررنگی در آلودگی هوا دارند.

علاوه بر منابع متحرک، منابع ثابت نیز در آلودگی هوا و تولید ذرات معلق نقش مهمی دارند. برای مثال سهم صنایع و نیروگاه‌های تهران و اطراف آن در تولید ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون حدود ۳۰ درصد گزارش شده است و در کنار این، منابع دیگری از جمله پالایشگاه‌ها و پایانه‌های اتوبوس نیز هر کدام به ترتیب حدود ۴.۴ و ۲.۳ درصد در آلودگی هوای تهران سهم دارند.

چه اقداماتی برای افزایش راندمان نیروگاها انجام شده است؟

هرچند که نیروگاه‌ها درسال‌های اخیر بیشتر گاز سوز شده‌اند ولی مصرف بیشتر گاز در بخش خانگی در فصول سرد، میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها را کاهش می‌دهد و معمولا نیروگاه ها به سمت مصرف سوخت دوم می روند اما سوالی که در اینجا مطرح می شود این است طی سال های اخیر نیروگاه های کشور تا چه میزان به دنبال افزایش راندمان و تبدیل نیروگاه ها به سیکل ترکیبی بوده اند؟

آنطور که مسوولان اعلام کردند راندمان نیروگاه‌های کشور تا پایان امسال از مرز ۳۹ درصد عبور خواهد کرد و ‌بر اساس برنامه ششم توسعه این رقم در سال ۱۴۰۰ به عدد ۴۰ درصد خواهد رسید.   دستیابی به راندمان ۳۹ درصدی در نیروگاه‌های حرارتی یکی از برنامه‌های جدی امسال برق رحرارتی است و برای تحقق این مهم برنامه‌های متعددی همچون بهره‌برداری از ۹ واحد بخار سیکل ترکیبی به ظرفیت ۱۴۵۴ مگاوات و افتتاح سه واحد گازی راندمان بالا با ظرفیتی بالغ بر ۹۲۱ مگاوات در دستور کار قرار گرفته است.

یکی از عوامل موثر بر افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی است که با اجرای این مهم راندمان این واحدها از حدود ۳۳ درصد به ۴۷ تا ۵۰ درصد ارتقا پیدا می‌کند و نقش بسزایی در بهینه کردن مصرف سوخت گاز نیروگاه‌ها خواهد داشت.

ظرفیت فعلی قابل تبدیل به سیکل ترکیبی حدود ۷۵۰۰ مگاوات است که این مهم در قالب قراردادهای بیع‌متقابل در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد و با انجام این امر سالانه ۱۲ میلیارد مترمکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی خواهد شد. همچنین با اجرای این طرح راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور به بیش از ۴۲ درصد خواهد رسید و از انتشار حدود ۴۳ میلیون تن گاز گلخانه‌ای در سال جلوگیری به عمل می‌آید.  

نبود نقدینگی مشکل اصلی صنعت برق

غلامحسین خوش خلق معاون سابق هماهنگی توزیع توانیر درباره چرایی عدم تبدیل تمام نیروگاه های کشور به سیکل ترکیبی به ایسنا گفت: افزایش راندمان نیروگاه ها از سال ها پیش مطرح شده و اقداماتی نیز در این راستا صورت گرفته است اما به دلیلی نبود نقدینگی سرعت عمل آنطور که باید نبوده و امکان این وجود داشت که در این راستا اقدامات بیشتری صورت بگیرد.

وی در پاسخ به این سوال که اگر نیروگاه ها تبدیل به سیکل ترکیبی شوند بازهم قابلیت استفاده از سوخت مایع را دارند؟ اظهار کرد: اگر نیروگاه ها به سیکل ترکیبی تبدیل شوند ظرفیت تولید آن ها افزایش می یابد و می توانند تولید بیشتری داشته باشند لذا هرچه بیشتر به سمت تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی برویم به ازای سوخت مصرفی راندمان بیشتری خواهیم داشت.

معاون سابق هماهنگی توزیع توانیر با تاکید بر اینکه با تبدیل نیروگاه به سیکل ترکیبی حداکثر استفاده را از سوخت خواهیم برد، تصریح کرد: نیروگاه های سیکل ترکیبی خروجی های دود و اگزوز نیروگاه های گازی را حمل و سپس وارد بخش بخار می کنند یعنی در آن منطقه است که اگر راندمان نیروگاه گازی ۳۰ درصد باشد با تبدیل به سیکل ترکیبی ممکن است راندمان به ۵۰ درصد نیز برسد.

خوش خلق با بیان اینکه نیروگاه ها طی سال های اخیر به سمت تبدیل شدن به سیکل ترکیبی پیش رفته اند، گفت: علت اینکه مسیر چندان پر سرعت نبوده تا حدودی مربوط به تحریم ها و نقدینگی می شود، در حال حاضر صنعت برق در مدار بی پولی  می چرخد و نقدینگی کافی در صنعت برق تحویل وجود ندارد و همین مساله مشکلاتی را به وجود آورده است.

به گفته وی اگر به سمت سیکل ترکیبی پیش برویم قطعا وضعیت راندمان افزایش می یابد اما این مساله نیاز به سرمایه گذاری دارد، علاوه بر این مردم باید به مساله مدیریت مصرف نیز توجه کنند چراکه در سبد انرژی، سوخت و یا برق به تنهایی وجود ندارد بلکه مجموع این ها در کنار هم سبد سوخت انرژی را تشکیل داده اند لذا باید در حفظ آن تلاش کرد.

معاون سابق هماهنگی توزیع توانیر با اشاره به لزوم مدیریت مصرف از سوی مشترکان، گفت: مردم، دولت و اقتصاد مثلت این ماجرا هستند اگر هر کدام از این بخش ها نقش خود را درست ایفا کنند مشکل برطرف می شود، هرچند صنعت برق اقدامات خوبی در این راستا انجام داده است اما به دلیل مشکلات مالی کمبودهایی نیز وجود دارد، البته تحریم ها نیز بی تاثیر نبوده اما خوشبختانه در داخل در حد امکان ساخت داخل صورت می گیرد.

خوش خلق افزود: نقدینگی نقش مهمی در این مساله دارد چراکه برای تبدیل نیروگاه ها به سیکل ترکیبی ظرفیت بالایی در داخل وجود دارد اما مشکلات مالی مانع اجرا می شود. برخی از نیروگاه های گازی موجود نیز دیگر ارزش تبدیل به سیکل ترکیبی را ندارند و این نیروگاه ها عمدتا عمر خود را کرده اند و باید آن ها را بهینه سازی کرد.

وی با بیان اینکه حدود ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه داریم اما بیش از ۶۰ هزار مگاوات نمی توانیم تولید داشته باشیم که علت آن فرسودگی نیروگاه ها است، گفت: در تهران نیروگاه شهر ری فرسوده است و باید خیلی پیش از این جایگزین می شد، کارهای برای ارتقا انجام می شود اما کافی نیست، مردم و دولتمردان باید به سبد انرژی توجه کنند.

بی شک وجود نیروگاه های فرسوده و عدم تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی در ایجاد آلودگی بی تاثیر نیست، از سوی دیگر مشکلات موجود در صنعت گاز و نبود برنامه مشخص برای حل مشکلات انرژی کشور برای حل این مساله غیر قابل چشم پوشی است، لذا در این شرایط می بایست برای افزایش راندمان نیروگاه ها و ایجاد مدیریت مصرف در هر دو بخش گاز و برق فکر اساسی دیده شود.

البته دولت در سال های اخیر برنامه های تشویقی را برای کاهش مصرف انرژی در نظر گرفته است، اما متاسفانه علی رغم افزایش تولید گاز امسال شاهد رکوردشکنی در مصرف انرژی هستیم موضوعی که جز توجه مشترکان به این منابع ارزشمند و حفظ آن با رعایت نکاتی ساده قابل جبران نیست.

انتهای پیام