میان جشن ما و جشنی که اجداد ما به مناسبت فرارسیدن شب نخست زمستان برگزار می‌کرده‌اند؛ تفاوت‌های زیادی است. این جشن با گذشت زمان، از هر قرن، رسمی برداشته تا امروز به آن یلدایی که عامۀ مردم بیشتر با پس‌زمینۀ سبز و قرمز می‌شناسندش رسیده.

سمیه که ۳۳ سال دارد و از روزهای ابتدایی آذرماه توی فروشگاه‌های اینترنتی دنبال لباس طرح هندوانه و انار برای دو دختر خردسالش می‌گشته، دربارۀ برنامه‌اش برای یلدای امسال به ایسنا می‌گوید: من اولین نفری هستم که وقتی کرونا تمام شد جشن می‌گیرم و همه اقوامم را دعوت می‌کنم دور هم باشیم! اما چون تجربۀ ابتلا به کرونا را در دوره بارداری داشتم، حاضر نیستم امسال یلدا به خانه پدر و مادر خودم یا همسرم برویم.

او خاطرنشان می‌کند که هدف از جشن گرفتن در این شب، رسیدن به شادی است و وقتی ممکن است دور هم جمع شدن ما به ابتلای عزیزی منجر شود و روحیه خانواده، اقوام و همچنین کادر بهداشت و درمان را به هم بریزد، اصلاً عاقلانه نیست که بر جشن جمعی تأکید داشته باشیم.

سمیه، پیش از فرارسیدن یلدا، در خانه با یک ملحفه سفید، و چند پارچۀ سبز و قرمز، از بچه‌هایش عکس یلدایی گرفته، چون به نظرش ثبت این لحظه‌ها خیلی اهمیت دارد و قرار است در شب سی‌ام آذرماه هم با خانواده خود و همسرش ارتباط تصویری برقرار کند.

این زن خانه‌دار، یک قالب ژلۀ اناری تهیه‌کرده و می‌خواهد با همان میوه‌هایی که در یخچال هست، میز یلدایش را در خانه تزیین کند. ادامه می‌دهد:  برای شام هم ته چین را به جای قابلمه در قالب‌های شکل‌دار درست می‌کنم تا با بقیه شب‌ها فرق داشته باشد! شاید هم مثل چهارشنبه‌سوری سال قبل، با دخترم برویم توی بالکن و فشفشه روشن کنیم که او بیشتر شاد شود. درست است که دورهمی نداریم اما دل که داریم.

فرامرز، کارمند ذوب‌آهن اصفهان نیز برنامۀ یلدای امسالش را برای ایسنا این‌گونه شرح می‌دهد: ما یلدا هم مثل عید نوروز ۹۹، در خانه جشن می‌گیریم. سفره می‌اندازیم، روی سفره آجیل و میوه با کمی تزیین ویژه قرار می‌دهیم و برای ارتباط با بزرگ‌ترها، از امکاناتی که فضای مجازی در اختیارمان گذاشته استفاده می‌کنیم.

او معتقد است که نه فقط به خاطر کرونا، بلکه به خاطر آلودگی هوا هم، همه باید از رفت‌وآمدهایمان کم کنیم تا آیندۀ بهتری در انتظارمان باشد. می‌پرسد: اگر ما رعایت خودمان را نکنیم، چه کسی بکند؟ و جواب سؤالش را همه می‌دانیم: هیچ‌کس.

فریبا، یک زن خانه‌دار و مادر دو پسر ۶ و ۱۰ است. همسرش چند ماهی است که برای پیدا کردن شغل به آلمان سفر کرده و به او خبر داده که مردم آن کشور هم سخت به رعایت شیوه‌نامه‌هایی کرونایی پایبندند. او به ایسنا می‌گوید: دوست دارم مثل همه مردم بلندترین شب سال را کنار خانواده و اقوامم باشم و به شادترین نحو ممکن یلدا را سپری کنم، همان‌طور که سال‌های گذشته می‌کردم.

می‌پرسم سال‌های گذشته چه می‌کردید و توضیح می‌دهد: همسر من پسر عموی من است و به همین خاطر مجبور نیستیم شب‌هایی مثل یلدا را بین خانواده خودم و همسرم تقسیم به دو کنیم! سال‌های قبل می‌رفتیم خانه پدربزرگ و فرزندان و نوه‌های مادری و پدری جمع می‌شدند آنجا. زیر کرسی‌ای که مادربزرگم آماده کرده بود می‌نشستیم، حرف می‌زدیم و حتی برای اینکه یلدای سال بعد چه کنیم برنامه‌ریزی می‌کردیم اما خب، حالا کرونا آمده و نمی‌توانیم چنین ویروس خطرناکی را نادیده بگیریم.

او ادامه می‌دهد: من امسال نه ذوقی برای پختن غذاهای جورواجور دارم نه برای دور هم جمع شدن برنامه‌ریزی کرده‌ام. یک‌شب که هزار شب نیست. به قول پدرم حالا که پستۀ کیلویی ۳۲۰ هزار تومان شده همان بهتر که مجبور نیستیم به خاطر چشم و هم‌چشمی مرسوم همین دور همی‌ها، کسی را به‌زحمت خریدنش بیاندازیم.

تأکید او این است که «سلامتی» از همه‌چیز مهم‌تر است.

به گفتۀ عباس قنبری عدیوی، عضو انجمن بین‌المللی ایران‌شناسی، نیاکان ما متناسبت با وضعیت آب و هوایی، زمان را تقسیم و برای روزهای خاص، آیین‌هایی مثل نوروز، مهرگان، سیزده‌بدر، یلدا، سده، چهارشنبه‌سوری و ... را تعریف می‌کرده‌اند. این جشن‌های باستانی، پیش و بیش از هر چیز، بیانگر سازگاری عمیق انسان با طبیعت است و امید می‌رود که ما هم آن‌ها را متناسبت با قوانین امروز طبیعت برگزار کنیم؛ یعنی دور از هم و به شادی و سلامتی.

انتهای پیام