به گزارش ایسنا، "پلازا"به محلی اطلاق می‌شود که اصطلاحا عنصر پیاده بر سواره غلبه دارد و اولویت با انسان ها و نه خودروهاست،  محلی برای گردهمایی، دیدارهای روزمره، تعاملات اجتماعی و برگزاری مراسم و آیین‌های فرهنگی و مذهبی و یا به عبارت ساده تر "پاتوق" است. با اینکه سالها قبل شهرداری تهران با تبدیل میدان ولیعصر (عج) به پلازا یا چیزی شبیه آن مدعی ایجاد این فضا در شهر شد، اما رییس کمیته معماری و طرح های شهری شورای شهر تهران معتقد است باید همزمان با کف سازی، نسبت به فعال کردن بدنه شهری اقدام شود تا آن فضای شهری که تبدیل به پلازا شده بتواند ظرفیت اجتماعی خود را بازسازی کند؛ مسئله ای که در پلازاهای تهران مورد توجه قرار نگرفته است در حالی که راه نجات پلازاها است.

علی اعطا در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه  میدانگاه ها (پلازاها) یکی از مهم ترین فضاها در سلسله مراتب فضاهای باز همگانی شهری هستند و نقش بسیار مهمی در حیات اجتماعی و مدنی جوامع شهری برعهده دارند، می افزاید: میدانگاه فضای باز شهری پیاده ایست که برخلاف پیاده راه که محل عبور و گذر است، فضایی برای مکث و استقرار برای شهروندان محسوب می شود.

وی با بیان اینکه در این جا مردم می توانند خدمات مختلفی را از فضاها و ساختمانهایی که در اطراف میدانگاه مستقر شده اند دریافت کنند و در عین حال تعاملات اجتماعی در اشکال مختلف و مقیاس های متفاوت در آن اتفاق می افتد، می گوید: به عبارتی میدانگاه ها محل شکل گیری حافظه بصری و تاریخی مشترک میان شهروندان هستند و نقش بسیار مهمی در ارتقا حس همبستگی مدنی میان شهروندان ایفا می کنند.

اعطا  در مورد تبدیل میدان ولیعصر به یک پلازا نظر دیگری دارد و معتقد است که یکی از مشخصات یک میدانگاه موفق، داشتن ارتباط روان و راحت پیاده از سایر فضاهای شهری اطراف خودش است و می افزاید: از این جهت میدان ولیعصر در شکل فعلی آن را نمی توان یک میدانگاه( پلازا) دانست چون در میان یک گره ترافیکی شلوغ و پر تراکم قرار گرفته و فاقد دسترسی روان و هم سطح پیاده از پیاده روهای اطراف میدان است و در مسیر تردد معمول پیاده ها نیز قرار ندارد. در عین حال نه دید مستقیم از فضاهای عمومی شهری اطراف آن وجود دارد و نه از آن فضا به سایر فضاهای شهری مجاورش. به همین دلایل و دلایل دیگر نمی تواند یک میدانگاه(پلازا) نامیده شود.

وی ادامه می دهد: متاسفانه در جریان توسعه شهری قرن اخیر در تهران همه توجه ها به توسعه خیابان ها، اتوبانها و فضاهای سواره معطوف بوده و فضاهای شهری پیاده به سادگی نادیده گرفته شده اند تا حدی که مفهوم کلمه میدان که به طور تاریخی معطوف به یک فضای پیاده باز و وسیع بوده است، تغییر کرده و شاهد گره های ترافیکی سواره در میدان هستیم.

رئیس کمیته طرح های شهری شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه میدانگاه ها از نقش بسیار مهمی در شهرهای جهان برخوردارند به نحوی که در بسیاری از معروف ترین شهرهای توریستی دنیا مهم ترین فضای همگانی شهری آنها محسوب می شوند، می گوید: مثلا میدان مرکزی شهر سی ینا Siena با قدمت چند قرن،  قلب تپنده شهر محسوب می شود. یک سمت این فضای بزرگ پیاده ساختمان تالار شهر که مرکز تاریخی حکمرانی شهری محسوب می شده، قرار گرفته است. سایر بدنه های اطراف میدان را هم در طبقه همکف کاربری های خدماتی عمومی شهری از قبیل کافه ها، رستوران ها و مغازه ها تشکیل می دهند که مورد مراجعه مستقیم حاضران در میدانگاه هستند و به خوبی نقش بدنه خدمات دهنده به بستر میدان را بر عهده دارند و به شکل گیری یک فضای اجتماعی بسیار فعال و پویا در آن نقطه، کمک می کنند.

وی ادامه می دهد: مورد دیگری که مایلم به آن اشاره کنم و  در کشور همسایه ما قرار گرفته و می تواند مورد توجه ما قرار گیرد میدان گالاتا در استانبول است. این فضای تاریخی که از امتیاز همجواری با برج تاریخی گالاتا نیز برخوردار است پیش از  این  مثل بسیاری از فضاهای شهری ما توسط خودروها و مسیرهای سواره اشغال شده بود و شرایط مغشوشی داشت، ولی چند سال پیش به میدان پیاده تبدیل شد و جهت رونق بخشی به آن بدنه های شهری اش توسط کاربری های مختلف عمومی فعال شد. هم اکنون میدان گالاتا به یکی از موفق ترین و پویا ترین فضاهای شهری استانبول تبدیل شده است.

رییس کمیته معماری و طرح های شهری شورای شهر تهران بااشاره به نمونه های داخلی پلازا در کشور می گوید: در ایران می توان به میدان نقش جهان اصفهان اشاره کرد، در اطراف این فضای بزرگ پیاده سه بنای شهری مهم قرار گرفته است: مسجد امام، کاخ عالی قاپو و مسجد شیخ لطف الله. در عین حال ورودی های متعددی نیز ارتباط فضای میدان را با راسته های مختلف بازار اصفهان فراهم می کند ولی یک موضوع بسیار مهم دیگر هم در مورد این فضا مطرح است و آن هم وجود مغازه ها و حجره های تجاری متعدد در دورتا دور میدان است که یک بدنه خدماتی فعال برای بستر میدان را فراهم می کنند، اما این موضوعی است که به نظر می رسد متاسفانه در بازسازی میدان "کهنه" اصفهان به آن توجه نشده است یعنی یک بستر(کف) پیاده برای میدان کهنه فراهم شده ولی نسبت به فعال سازی بدنه شهری آن توجهی نشده است. در نتیجه آن فضا پس از بازسازی ظرفیت اجتماعی مناسب خود را نشان نمی دهد.

اعطا در مورد ویژگی های پلازای موفق  در شهری مانند تهران اشاره می کند و  می افزاید: به همین دلیل  اگر به دنبال ایجاد میدانگاه های فعال و پویا در بافت‌های شهری موجود باشیم ابتدا باید فضاهای باز شهری را شناسایی کنیم که بنا به مقیاس شهری مورد نظر از ابعاد و اندازه های لازم برخوردار بوده و امکان ایجاد یک بستر(کف) هموار و مناسب در آن امکان پذیر باشد. فراهم آوردن امکان استقرار ایستاده یا نشسته روی این بستر مهم است.  این فضا باید دارای ارتباط روان و راحت پیاده بدون تداخل با مسیرهای سواره با سایر فضاهای شهری اطراف و پیاده روهای مجاورش برخوردار باشد. هم چنین وجود دید  مناسب به آن از سایر فضاهای شهری اطراف مهم است. فعال سازی بدنه شهری اطراف  میدانگاه یا مناسب سازی آن گام بعدی کار است.

رییس کمیته معماری و طرح های شهری شورای شهر تهران به میدانگاه های ایجاد شده در این دوه مدیریت شهری اشاره می کند و ادامه می دهد: در مورد میدانگاههای هفت تیر و امیر کبیر باید به این موضوع اشاره کنم که مدیریت رویداد در آن ها بسیار مهم است و این فضاها نباید بدون مدیریت بهره برداری و برنامه ریزی رویداد در آن رها شوند.

وی می گوید: هر رویدادی مخاطب اجتماعی خاص خود را دارد و گروه های اجتماعی مشخصی را به فضا جذب می کند. با برنامه ریزی برای این رویدادها می توان فضای اجتماعی میدانگاه ها و ترکیب آن را تا حد زیادی طراحی و به سمت جو مناسب هدایت کرد. اصولا برای ایجاد یک میدانگاه جدید و تضمین عملکرد پویا، پر رونق و  مناسب  آن باید به مولفه های متعددی توجه کرد که کم توجهی به آن ها به بهره برداری بعدی از فضا لطمه می زند مثلا میدان امام حسین چند سال پیش به میدان پیاده تبدیل شد ولی به برقراری ارتباط مستقیم میان یک بدنه شهری فعال برای آن بستر پیاده توجه نشد و با ایجاد یک دیواره مشبک فلزی در اطراف فضای پیاده میانی ارتباط بستر میدان با بدنه آن قطع شد.

وی با بیان مثال دیگری بهمیدان حسن آباد اشاره کرده و می گوید: این میدان چند سال پیش بازسازی شد ولی هنوز ظرفیت مناسب خود برای تبدیل شدن به یک فضای شهری با کیفیت را نشان نمی دهد چون واحدهای تجاری اطرافش عمدتا به کاربری های سخت افزاری مانند ابزار فروشی و آهن و زنجیر فروشی اختصاص یافته اند که فضای عمومی میدان و مخاطبان و مراجعان به آن فضا را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد که با جابجایی نوع مغازه های اطراف میدان و تبدیل آن واحدها به کاربری های نرم تری از قبیل فروشگاه های محصولات فرهنگی و هنری، کافه، نمایشگاه و همچنین انجام اصلاحات کوچکی می توان میدان حسن آباد را متحول کرد.

انتهای پیام