در حوالی مرکز شهر، در جوار یکی از معابر اصلی و در هیاهوی تردد و صدای خودروها و اتوبوس‌هایی که حد فاصل میدان امام حسین(ع) تا میدان امام علی(ع) شهر یزد را طی می‌کنند، عمارتی ویران اما همچنان محکم و استوار به چشم می‌آید.
روی سر در ورودی این بنای شاهانه که از آن کالبدی سالم اما رو به ویرانی و در آستانه تخریب باقی مانده، تابلوی آهنی و کهنه، خبر از ثبت ملی این اثر تاریخی می‌دهد؛ بنایی کهن که سالها در مشاجرات بین ورثه و بی‌توجهی میراث فرهنگی، به حال خود رها شده است.
اخیراً و در حالی که غبار فراموشی بر این بنای تاریخی نشسته، یکی از فعالان گردشگری یزد به سراغ این عمارت زیبا رفته و با تهیه عکس و تولید محتوا از وضعیت کنونی این اثر تاریخی در فضای مجازی گلایه کرده است.
تلاش چند ماهه برای جلب توجه میراث‌دوستان
«سیدامیرحسین طباطبایی» فعال و دوستدار میراث فرهنگی در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار می‌کند: به عنوان یک ایرانی و یزدی، نه فعال گردشگری و فردی که به تاریخ کشورش اهمیت می‌دهد، مدتی در دوران کرونا به تولید محتوا از بناهای کمتر دیده شده یزد روی آوردم و یکی از این بناهای فراموش شده و کمتر مورد توجه، عمارت نواب بوده است.
وی با بیان این که عمارت نواب در مسیر اصلی بسیاری از مردم قرار گرفته است، می‌گوید: شاید بسیاری از مردم شهر یزد چند بار در هفته از مجاور این بنا عبور کنند و توجهشان به آن جلب شود ولی به نوعی مشغله‌ی این روزهای سخت به آنها اجازه ندهد که نگران نابودی این بنای تاریخی باشند، همین مسئله باعث شد تا برای معرفی بیشتر و بهتر دیده شدن این بنا به تکاپو بیافتم، هرچند که با تلاش برای یافتن تاریخچه و اطلاعات این بنا متوجه مظلومیت این میراث ملی حتی در کتب تاریخی و دیگر نوشته‌های کهن شدم.
طباطبایی در مورد هویت این بنای تاریخی ارزشمند می‌گوید: به دنبال تحقیق و پژوهش میدانی راجع به این بنای تاریخی به یکی از بازماندگان خانواده نواب رسیدم و علی‌رغم تحقیقات سه ماهه و دستیابی به برخی اطلاعات هویتی این بنا که به نظر ناکافی نیز بود ولی همین مقدار نیز برای توجه و جلب نظر مسئولان و فعالان میراث فرهنگی جهت احیای این اثر تاریخی کافی بود.
وعده‌ی مرمت به دوران پسامحدودیت‌های کرونایی
بنایی که از شاهکارهای میراث فرهنگی محسوب می‌شود، حال و روز خوبی ندارد اما «علی‌اصغر صمدیانی» معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی استان یزد به خبرنگار ایسنا می‌گوید: این خانه تاریخی حتما باید مرمت اساسی شود و عملیات مرمت آن بعد از محدودیت‌های کرونا آغاز شود.
وی اضافه می‌کند: البته علاوه بر اداره کل میراث فرهنگی، گروهی از فعالان فرهنگی و دوستداران میراث فرهنگی نیز برای فعالیت جهادی در این مجموعه اعلام آمادگی کرده‌اند و پس از کاهش و رفع محدودیت‌های کرونا فعالیت مرمت این بنا آغاز خواهد شد.
صمدیانی موقعیت بنای تاریخی عمارت نواب را بسیار مطلوب می‌داند و می‌گوید: این بنا پتانسیل بسیار خوبی برای فعالیت‌های گردشگری دارد و می‌تواند به یکی از باغ‌عمارت‌های خاص یزد تبدیل شود.
درختان بهشتی عمارتی که در بی‌توجهی خشکید
به گفته‌ی «امیرحسین طباطبایی» راهنمای گردشگری، عمارت نواب متعلق به شخصی به نام «نواب آقا حسن» بوده و باغ‌های هراتی، صدر و هرات در یزد نیز از قنات این باغ تغذیه میکردهاند.
وی با بیان این که باغ عمارت نواب هشتم اردیبهشت سال ۸۷ به ثبت در فهرست آثار ملی رسیده است، می‌گوید: این بنای تاریخی که در این سالها متعلق به سرهنگ نواب بوده به علت نداشتن فرزندگی به برادرزاده‌هایش می‌رسد ولی در اختلاف میان وراث به حال خود رها می‌شود.
این فعال فرهنگی تصریح می‌کند: «نواب آقا حسن» مالک اصلی این بنای تاریخی از افراد خوشنام یزد در دوران خود بوده و به مدت پنج سال نیز نمایندگی مردم در مجلس شورای ملی را برعهده داشته و البته با صدرالممالک نیز نسبت فامیلی داشته است.
وی عمارت نواب را باغی متشکل از درختان نخل و انار و انگور عنوان می‌کند و می‌گوید: معماری بنای عمارت، آمیخته‌ی قاجاری و پهلوی داشته که به علت نزدیک بودن به دوران پهلوی، نمود آثار معماری این دوره در بنا مشهودتر است.
طباطبایی در بخش پایانی نیز به الحاقاتی شامل پنجره‌های فلزی به بنا اشاره می‌کند.
گوش سنگین مسئولان پس از یک دهه فریاد رسانه‌ها
البته در یک دهه‌ی گذشته تاکنون بارها بسیاری از رسانه‌های یزد در باره این بنا و وضعیت رو به نابودی آن اعم از اثر تخریبی بارندگی‌ها تا جولان معتادان در آن نوشته‌اند ولی با گذشت این سالها و در حالی که این بنای ثبتی که در نزدیکی چندین دستگاه دولتی واقع شده و همواره در معرض دید مسئولان قرار داشته، هیچ اتفاق خوش یمنی برایش نیفتاده و این میراث قدیمی جز به عنوان ویرانه‌ای در جوار یکی از شلوغ‌ترین معابر یزد بار دیگری بر دوش نداشته است و گویا مانند بسیاری از ابنیه تاریخی رها شده در کشورمان، هیچ تعلقی به میراث و هویت ملی مردم این مرز و بوم نداشته است.
شاید زمان آن رسیده که دسوتداران میراث فرهنگی از مسئولان بخواهند یک بار برای همیشه، عمارت شاهانه و بسیار زیبای نواب را از این وضعیت نجات دهند و این میراث ملی را از چنگال تخریب برهانند چرا که تاریخ برای دیگر بار تکرار نمی‌شود.
انتهای پیام
نظرات