محمد علایی صبح امروز، 7 آبان ماه، در حاشیه بازدید از سد طرق به مناسبت هفته پدافند غیرعامل در خصوص وضعیت این سد اظهار کرد: تمام رفتارهای ما باید در راستای پدافند غیرعامل باشد تا هزینه‌ای به کشور تحمیل نشود، در حالی که به پدافند غیرعامل کم‌توجهی می‌شود. اگر در طراحی همین سد مباحث پدافند غیرعامل از ابتدا مطالعه و اجرا شود، هزینه‌ها را کاهش خواهد داد اما اگر این مباحث برای یک پروژه در نظر گرفته نشود، متناسب با تهدیدهایی که برای طرح وجود دارد باید هزینه‌های زیادی پرداخت کرد.
وی با اشاره به بازشدن دریچه‌های تحتانی سد طرق تصریح کرد: سدها به عنوان ابرسازههای آبی سیلاب را مدیریت می‌کنند. در سازه‌ای که به عنوان سد ساخته می‌شود یک حجم کل و یک حجم آب تنظیم شده برای سد در نظر گرفته می‌شود. حجم آب قابل تنظیم سد حجمی است که انتظار می‌رود در عمر مفید خود، هر ساله آن میزان آب را در خود جای دهد. به عنوان مثال حجم کل سد بزرگ دوستی یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب بوده، در حالی که برای سد دوستی 700 میلیون متر مکعب آب در نظر گرفته شده است. به دلیل حجم ورودی رسوبات، سد باید در عمر مفید خود بتواند دوام آورده و پر نشود. رسوبات در هر سیلاب باید تخلیه شود تا عمر مفید سد پایدار بماند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: همچنین تاسیسات خروجی انتهایی سد باید همیشه خارج از رسوب باقی بماند. اگر رسوبات در این دریچه دفن شود، دیگر امکان تخلیه آب وجود نخواهد داشت. برای سدها لازم است که همیشه پیش از فصل سیلاب، دریچه‌های تحتانی آن کنترل شود تا رسوبات آن تخلیه شده و ابزارآلات به کار رفته در این دریچه‌ها بازدید شوند. از همین رو در طول سال باید چندین بار دریچه‌ها کنترل و باز شوند تا به دلیل حجم بیشتر ورودی سیلاب از ظرفیت سرریز سد، آب از روی سد سرریز نشود.
علایی در خصوص وضعیت گردشگری سد طرق گفت: تا دو سال گذشته وزارت نیرو به دلایل امنیتی اجازه ورود و خروج و نزدیک شدن مردم به سدها را نمی‌داد. در حال حاضر شرایط بحرانی مانند جنگ در کشور وجود ندارد. از همین رو سیاست وزارت نیرو در این خصوص نیز تغییر و با مباحث گردشگری سدها موافقت کرده است. مردم باید با فعالیت فرزندان خود در حوزه مدیریت آب آشنا شوند. این سدها از بودجه خود مردم ساخته شده است.
وی ادامه داد: یک شاخصه مهم برای مردم هر کشور امید و شادی است. با استفاده از این سدها می‌توانیم امکاناتی برای مردم فراهم کنیم تا از سدهای بزرگ کشور استفاده کرده و لذت ببرند. همچنین در کنار آن می‌توانیم با استفاده از صنعت گردشگری اشتغال‌زایی ایجاد کنیم. نگرانی‌هایی بابت حضور مردم در کنار سدها وجود دارد که می‌توان با شرط و شروط‌هایی شرایط آن را فراهم کرد. از همین رو اگر بخش خصوصی بخواهد در این زمینه ورود پیدا کند از آن‌ها حمایت می‌کنیم.
سد گلستان باید به شرکت آب منطقه‌ای واگذار شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به ظرفیت گردشگری سد گلستان عنوان کرد: سد گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خوبی که در مشهد دارد از ظرفیت گردشگری بالایی برخوردار است. این سد چند سال گذشته به آستان قدس رضوی واگذار شد که فکر می‌کنم اتفاق خوبی نبوده است. از آستان قدس رضوی تقاضا دارم تا کمک کنند که این سد مجددا به شرکت آب‌منطقه‌ای بازگردد. وزارت نیرو به دلیل کمبود بودجه و عدم توانایی در هزینه‌کرد این سد، آن را با 11 میلیارد تومان به آستان قدس رضوی واگذار کرد که کار پخته‌ای برای وزارت نیرو محسوب نمی‌شد.
علایی در خصوص حواشی که پیرامون واگذاری زمین‌های اطراف چهل‌بازه به وجود آمده بود، بیان کرد: طرفین این موضوع قول داده‌اند تا زمانی که قوه قضاییه ورود نکرده، در این خصوص حرفی نزنند اما حتی یک میلی‌متر از بستر رودخانه‌ها به همکاران آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی داده نشده است. آب منطقه‌ای نیز در آنجا هیچ نفعی ندارد و به دنبال این است تا کار چهل‌بازه تا انتها انجام شده و علاوه بر افزایش صنعت گردشگری آن، سیلاب مشهد را نیز مدیریت کند.
وی در خصوص نقش سدها و چاه‌های آب زیرزمینی در تامین آب مشهد تصریح کرد: مشهد در سال 230 میلیون متر مکعب آب مصرف دارد که آب آن از سدهای دوستی، طرق، کارده، ارداک، از 600 حلقه چاه عمیق که عمدتا در غرب مشهد قرار دارند، یک دهانه چشمه و دو رشته قنات تامین می‌شود.
سد طرق قلک کوچک اما معتبری برای مشهد است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی اضافه کرد: سد طرق در سال جاری 33 میلیون متر مکعب آب داشته و با 500 لیتر در ثانیه ورودی سیلاب، تا انتهای سال به 50 میلیون متر مکعب آب خواهد رسید. حجم آب سد طرق، کارده و تبارک کاربرد دوگانه داشته که علاوه بر تامین آب شهر، در تامین پیک آب مشهد نقش دارد.
وی افزود: مشهد استثنایی‌ترین شهر دنیا است. در شرایط عادی نیاز آبی شهر 8 متر مکعب در ثانیه است، در حالی که در دوران پیک به 13 متر مکعب در ثانیه می‌رسد که این میزان آب را نمی‌توان از چاه‌ها تامین کرد. با وجود سدهای خراسان به خصوص سد طرق که در نزدیک مشهد قرار دارد، به راحتی می‌توان آب مورد نیاز در دوران پیک را تامین کرد. سد طرق در تامین آب مشهد در دوران پیک نقش مهم‌تری دارد. اگر بخواهیم 33 میلیون متر مکعب آب را از جای دیگری به مشهد منتقل کنیم حداقل نیازمند 200 میلیون دلار هزینه هستیم. سد طرق قلک معتبر و گرانی برای مشهد محسوب می‌شود.
علایی در پاسخ به این سوال که آیا با وجود برق رایگان برای مشترکان کم‌مصرف، این اتفاق برای مشترکان کم مصرف در آب هم می‌تواند رخ دهد یا خیر، گفت: در دنیا باید به سمت کاهش مصرف آب حرکت کنیم. در آموزه‌های دینی نیز چندین نکته داریم و به صراحت در قرآن آمده که اسراف آب حرام است. همچنین همانطور که پیامبر اکرم تاکید کرده‌اند، اگر در کنار رودخانه هم حضور داشتید باید به اندازه آب مصرف کنید. اگر بخواهیم برای مصرف آب معیار مشخص کنیم، ایرانی‌ها جزو پرمصرف‌ترین مردم جهان هستند. فارغ از اینکه سال تر و یا خشکی داریم، باید اندازه را در مصرف رعایت کنیم.
مصرف سرانه مشهد 207 لیتر آب در شبانه‌روز است
وی خاطرنشان کرد: ضمن اینکه در دو سال اخیر بارش‌های خوبی داشتیم اما باز هم در غرب مشهد 60 سانتی‌متر افت داشته‌ایم. در سه‌راه فردوسی سطح زمین سالی 25 سانتی‌متر نشست می‌کند، در حالی که حد بحران یک میلی‌متر است، بنابراین 250 برابر بیشتر از حد بحران هستیم. باید آب را به اندازه مصرف کنیم. مصرف سرانه مشهد 207 لیتر آب در شبانه‌روز است و با سرانه دنیا و کشورهای اروپایی که 100 لیتر در شبانه‌روز است فاصله زیادی داریم. پیامد مصرف آب، تولید فاضلاب بوده که مدیریت فاضلاب به لحاظ اقتصادی زیان‌ده است.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی بیان کرد: در 40 سال گذشته 30 میلیارد متر مکعب از آب‌های زیرزمینی استان را نابود کرده‌ایم. یک مخزن 60 هزار متر مکعبی با عمر مفید تعریف شده برای مشهد ساخته‌ایم که در سه سال گذشته 30 میلیارد تومان هزینه در برداشته است. اگر بخواهیم همان مخزن را در حال حاضر احداث کنیم حدود 100 میلیارد تومان هزینه خواهد داشت که اگر خیلی خوب از آن استفاده کنیم 100 سال برای ما کار خواهد کرد. 30 میلیارد متر مکعبی را از بین برده‌ایم که حتی هزینه تامین و نگهداری هم ندارد اما اگر انسان‌ها درست از آن استفاده نمایند عمر آن بی‌نهایت خواهد بود.
علایی افزود: گلایه‌ای که از مجلس و نخبگان کشور وجود دارد این است که وقتی قبض آب و برق ما با مبلغ پایین صادر می‌شود، خوشحال می‌شویم، در حالی که این غصه دارد. چرا دولت به آب یارانه می‌دهد؟ آن وقت چه کسی می‌خواهد جمعیت مشهد را مدیریت کند؟ مشهد تنها یک میلیون و 300 هزار نفر جمعیت در حاشیه شهر دارد. وقتی یک طرح با نام سد دوستی از اعتبارات دولتی احداث می‌کنیم، کسی که در سیستان و بلوچستان است، برای ما سرمایه‌گذاری می‌کند. کجای این کار عدالت است؟ آن وقت آب را تامین کرده و به مردم خراسان یارانه می‌دهیم که باعث می‌شود آن فرد سیستانی به مشهد مهاجرت کند.
ارزش آب مشهد به ازای هر مترمکعب 2 یورو است
وی در خصوص قیمت تمام شده آب عنوان کرد: بهای خود آب، ارزش زیست‌محیطی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی آن جزو شاخص‌های قیمت آب قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم تمام این موارد را لحاظ کنیم معادل آبی می‌شود که بخواهیم از دریای عمان به مشهد بیاوریم که حدود 2 یورو هزینه خواهد داشت. یعنی ارزش آب در مشهد به ازای هر مترمکعب 2 یورو است. در سه سال گذشته قیمت آب تمام شده که از سد دوستی به مشهد منتقل می‌شد به ازای هر متر معکب 4500 تومان بود اما دولت آن را 700 تومان به مردم می‌فروخت. این کار جمعیت 3.5 میلیون نفری مشهد را 5 میلیون نفر خواهد کرد.
انتهای پیام
نظرات