کنجکاوی کودک یکی از نیرومندترین پایه‌های تربیت اوست و جواب ندادن به سؤالات او یا سرکوب‌کردن این کنجکاوی‌ها ممکن است تاثیراتی را در آینده برای کودک داشته باشد. نخستین گروهی که باید مـسئولیت  آگـاه کـردن و تربیت را بر عهده بگیرد، خانواده اسـت. خـانواده بـه عنـوان اولـین منبع کـسب اطلاعـات کودکـان  و مهم‌ترین کانون رشد و تکامـل رفتـاری است و اهمیت فوق العاده‌ای در شـکل‌گیـری و آمـوزش فرزندان خود به خصوص دختر بچه‌ها در زمینـه‌های مختلف را دارد.

دختربچه‌ها بسیار بهتر از همسالان پسر به ابراز افکار و احساسات خود در قالب کلام می‌پردازند

باید در نظر گرفت بین دختر و پسر از جهات گوناگون تفاوت و اختلافی وجود دارد. اکثر مربیان و صاحب‌نظران وجود تفاوت بین دختر و پسر را حتی در جنبه‌های روانی، عاطفی و استعدادها و زمینه‌های ذهنی قبول دارند و می‌گویند که از این دید آن‌ها دو دنیای متفاوت را در عالم پدیده‌ها و آفریده‌ها که کاملا از هم جدا هستند تشکیل می‌دهند ولی اساسا مسأله ایجاب نمی‌کند که درباره امر تربیت آن‌ها تفاوت‌هایی را در نظر بگیریم.

برای مثال در مورد تفاوت‌های دختران و پسران بر اساس پژوهش‌ها باور عمومی این است که مهارت‌های کلامی و زبان‌شناختی زنان از دوران کودکی تا بزرگسالی همواره برتر از مهارت‌های مردان است و دخترها از سنین پیش دبستانی بسیار بهتر از همسالان پسر به ابراز افکار و احساسات خود در قالب کلام می‌پردازند. آن‌ها اولین کلمات خود را زودتر و واضح‌تر ادا می‌کنند، از جملات طولانی‌تری استفاده می‌کنند و فصیح‌تر صحبت می‌کنند. 

دختربچه ها خواندن را زودتر از همسالان پسر فرا می‌گیرند

اگرچه با ورود به دبستان تفاوت‌های لغوی آشکاری در بین این دو گروه مشاهده نمی‌شود، اما دخترها خواندن را زودتر فرامی‌گیرند و به طور متوسط تعداد دانش‌آموزان پسر نیازمند کلاس‌های تقویتی خواندن بیشتر است. در مجموع دخترها در دوره دبستان نسبت به همسالان پسر عملکرد بهتری در آزمون‌های املاء، دستور زبان و بیان شفاهی دارند. برخی محققان نیز معتقدند که زنان هم در سطوح بالاتر کلام چون مقایسه و درک مطالب پیچیده و هم در سطوح پایینتر چون مقیاس روانی کلام همواره رتبه‌های بالاتری در زمینه مهارت‌های گفتاری (تولیدی) و شنیداری (دریافتی) کسب می‌کنند.

همچنین دنیای بلوغ دخترها با پسرها یکسان نیست، مسأله رشدشان مسئله مهمی است و خواسته‌هایی که در اثر رشد برای این دو نسل پدید می‌آید متفاوت است. طبعا در این دوجنس  وظیفه تربیت است که به هر کدام مسئله مربوط به خود را بیاموزد و چه بسیار مسائلی هستند که آگاهی از آن‌ها برای یک دختر ضروری است در حالی که برای پسر نه تنها ضروری نیست بلکه حتی قابل فهم هم نیست.

سلامت دختران از جایگـاه ویـژه‌ای برخـوردار اسـت

با توجه به ویژگی‌های بلوغ در دختران، شرایط جسمی و روانی ایـن دوران و نیز نقش اساسی دختران درباروری، می‌توان ادعا کرد کـه سلامت دختران از جایگـاه ویـژه‌ای برخـوردار اسـت. دوران نوجوانی در دختران، زیربنا و سرآغازی جهت دهنده بـرای دوره‌هـای بعدی زندگی آن‌ها خواهد بود و تأثیر مستقیمی بر خانواده و کودکان آن‌ها خواهد گذاشت. از نظر صندوق جمعیـت ملـل متحـد، سـلامت دختران، کلید شکسته شدن چرخه فقر بین نسل‌ها و دسترسـی بـه اهداف توسعه هزاره است.

همچنین تبعیض جنسیتی یا تبعیض بین دختران و پسران نیز از جمله عوامل تاثیرگذار بر سرنوشت دختربچه‌ها است. بسیاری از والدین آگاهانه یا ناآگاهانه با تبعیض بین فرزندان، موجب اختلاف بین آنان و دلسردی آنان از زندگی می‌شوند. تبعیض در برخورد با خطاها و اشتباهات فرزندان دختر و پسر و عدم اتخاذ رویه منطقی برای برخورد با خطاهای فرزندان و تنبیه تبعیض‌آمیز بر اساس برتری پسر بر دختر، موجب سلب اعتماد به نفس و بدبینی فرزندان دختر نسبت به والدین می‌شود.

دیدگاه‌ها و نگرش دیگران نسبت به دختران حتی قبل از تولد او مطرح است

یکی از عناصر بسیار مهم که در تصور و نگرش فرد نسبت به خود اثر می‌گذارد موقعیت یا مقام جنسی اوست. موقعیت یا مقام جنسی در کنار عامل زیستی دربرگیرنده مجموعه‌ای از الگوها و قالب‌های رفتاری است که به صورت نهادی اجتماعی پذیرفته شده که هم بر تصور و نگرش فرد نسبت به خود اثر می‌گذارد و هم بر نگرش و انتظارات جامعه از او اثرگذار است. در واقع، دیدگاه‌ها و نگرش دیگران نسبت به دختران حتی قبل از تولد او مطرح است؛ بسیاری از جوامع، جنین غیرفعال و آرام را دختر و جنین پرتحرک و فعال را پسر می‌دانند. از حدود سه سالگی که دختر به هویّت جنسی خود پی می‌برد، انتظارات و نگرش‌های عوامل اجتماعی و به ویژه خانواده، در شکل گیری نگرش او نسبت به خود نقش مهم دارد. در یک مطالعه در مورد انتظار، نگرش و رفتار والدین و مربیان کودکان پیش دبستانی، این نتیجه بدست آمد که ۸۸ درصد از مادران ایرانی از دوسالگی دختر را به مراتب کمتر از پسر به استقلال و خودکفایی تشویق می‌کنند.

دختر قبل از آنکه دختر باشد انسانی است که در سایه تربیت و عمل، عبادت و تقوا می‌تواند به درجه‌ای برسد که خداوند او را عزیز خود حساب آورد و بر بسیاری از انسان‌های دیگر برتری بخشد. اگر تربیت حقی برای انسانیت به حساب آید ادای آن برای دختر ضروری‌تر است. از آن بابت که اگر زن تربیت شود در حقیقت مرد در دامان او تربیت خواهد شد و برعکس اگر او تربیت نیابد پسر تربیتی نخواهد یافت. از سوی دیگر او انسان است و باید در امور مربوط به حیات اجتماعی شرکت داشته باشد.

عدم توجه به سرنوشت دختر لطمه‌ای به وضع و موقعیت او و صدمه‌ای برای اجتماع خواهد بود

نقش مشارکت دختر به مراتب مهم‌تر از نقش مشارکت مرد است. روایات اسلام در توصیه به تربیت دختران بسیار است. پیامبر(ص) فرمود: «آنکس که دختری دارد باید او را تربیت کند». دختر به مانند امانتی در نزد والدین است که باید رشد کند و پرورش یابد، استعداد او باید در جهت خیر و صلاح به کار افتد، عدم اعتنا به او و به سرنوشت او علاوه بر اینکه عقوبت الهی را در پی دارد و لطمه‌ای به وضع و موقعیت دختر است، موجب صدمه‌ای برای اجتماع هم خواهد بود. این خطا است که نیمی از وجود جامعه و پیکر اجتماع را نادیده بگیریم.

تربیت برای همه کودکان و از جمله دختران است و در ازای آن برای والدین بدهی و مسئولیت است. دختر انسانی است چون دیگر انسان‌ها، دارای زمینه‌ها و امکانات گوناگونی جهت رشد و تکامل است. این استعدادها باید شکوفا گردند، رشد و پرورش یابند و به مرحله ثمردهی برسند. سهل انگاری در تربیت دختر نه تنها سبب نادیده گرفتن ظرافت‌هایی است که خداوند درآفرینش او به کار برده است، بلکه سبب پدید آمدن حالت سخت و شدیدتری خواهد شد که زندگی را برای خود و دیگران دشوار خواهد ساخت. برای اینکه از مغزهای خام امروزی کودکان ثمره‌ای برای فردای جامعه داشته باشیم برای اینکه جامعه بشری در طریق انسانیت و خیر گام بردارد ضروری است امروز دختران را دریابید. دختر امروز عضوی از جامعه فردا است و باید برای پذیرش این عضویت آماده گردد. 

منابع: 

*محمدنژاد، ا و دیگران. (۱۳۹۶). «بررسی تربیت دختران از نظر فقه امامیه». چهارمین کنفرانس ملی علوم و حقوق جزا. صص:۱۲-۱
*همتی، ف و دیگران. (۱۳۹۶). «فراتحلیل مطالعات مربوط به تأثیر جنسیت در یادگیری زبان انگلیسی». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. شماره ۹. صص: ۸۱-۶۲.
 *قربانی، م و دیگران. (۱۳۹۴). «شناخت کنجکاوی‌های جنسی کودکانه: مقدمه‌ای بر آموزش و ارتقای سلامت جنسی آنان». فصلنامه علمیـپژوهشی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. شماره ۳. صص:  ۲۱۰-۱۹۸.
*شاه حسنی، ز و دیگران. (۱۳۹۱). «نیازهای سلامت دختران نوجوان: تبیین نقش و اهمیت خانواده». فصلنامه پایش. شماره ۳. صص: ۳۵۹-۳۵۱.

انتهای پیام