محسن عزتی در گفت‌وگو با ایسنا، درخصوص ابعاد روان‌شناسی قتل رومینا اشرفی، اظهار کرد: اتفاقی که اخیرا در جامعه ایرانی شاهد آن بودیم به تعبیری مثل زلزله یا دیگر بلایای طبیعی است، چند روزی نگاه رسانه‌ای به آن داریم و سرگرم هستیم تا اینکه اتفاق دیگری بیوفتد.

وی ادامه داد: در جامعه ما به محض وقوع یک حادثه همه دست به کار می‌شوند، مطلب می‌نویسند، کمپین راه می اندازند و کمک‌های نقدی و غیر نقدی انجام می‌دهند، اما پس از مدتی رها می‌شود. رومینا هم یک زلزله اجتماعی است که اتفاق افتاده و متاسفانه از این قبیل مسایل در کشور کم نداشتیم که پس از مدتی به دست زمان سپرده شده اند.

مدیر مرکز حمایت از حقوق شهروندی استان اصفهان با بیان اینکه در حادثه قتل رومینا با یک رویداد مواجه نیستیم که بتوان به سادگی از آن رد شد، افزود: این اتفاق محصول اقدام یک پدر نیست، بلکه محصول یک فرهنگ است، محصول هنجار و ارزشی است که در بستر فرهنگی آن منطقه وجود دارد و نمی‌توان به شکل یک جرم به آن نگاه کرد.

پدر رومینا تنها مقصر این حادثه نیست

عزتی ادامه داد: پدر رومینا تنها مقصر این حادثه نیست، تصمیم پدر رومینا براساس خرده فرهنگ‌های مختلف که در کشور ما شکل گرفته، قدرت بسیاری در رفتار افراد داشته و هرکدام خارج از قوانین موجود کارکرد خاص خود را دارند، شکل گرفته است.

وی پدر رومینا را هم به نوعی قربانی دانست و افزود: او قربانی فرهنگ و ارزش‌هایی است که باعث بروز این رفتار می‌شود. باید این احساسات و اظهار نظرهای غیر کارشناسی که متاسفانه این مدت بسیار شاهد آن‌ها بودیم، کنار گذاشته شود و دست از این دیدگاه برداریم که اگر این پدر که باعث مرگ دخترش شده اعدام و یا به بدترین شکل ممکن مجازات شود بعد از آن جامعه شاهد چنین اتفاقی نخواهد بود.

این مشاور خانواده با بیان اینکه در ماجرای قتل رومینا افراد با نقش‌های مختلف مقصر هستند، تصریح کرد: خود رومینا در این ماجرا نقش دارد، همینطور بهمن پسر همراه رومینا، پدر رومینا، سیستم آموزشی، رسانه و ... که اگر بخواهیم دقیق نگاه کنیم باید سهم و نقش همه این‌ها را در نظر بگیریم.

وی معتقد است که رومینا سوژه‌ای آشکار شده در جامعه ایرانی است وگرنه شاید روزانه در کشور رومیناهای دیگری به شکل و صورت دیگری دچار مشکل می شوند، اما خبر آن رسانه‌ای نمی‌شود.

مدیر مرکز حمایت از حقوق شهروندی استان اصفهان با انتقاد از ریشه یابی نشدن این مسائل در جامعه، اظهار کرد: افراد جامعه خبر کشته شدن جسم رومینا را شنیدند و تا این حد متاثر شدند، درحالی که ابتدا روح رومینا کشته شد و بعد از آن جسم او و دریغ از اینکه هر روز و به تعداد زیاد شاهد کشته شدن روح و روان رومیناهای دیگر هستیم.

عزتی با تاکید بر توجه به اهمیت روح و روان انسان ها، گفت: قبل از اینکه یک انسان خودکشی کند و یا اینکه مثل رومینا توسط دیگری کشته شود، دچار قتل روح شده و به تعبیری مرده ای با جسم زنده در میان ما است، و این درحالی است که تاکنون کمتر به این موضوع پرداخته ایم.

وی با اشاره به اینکه روزانه افراد جوان و نوجوانان زیادی در جامعه ممکن است دچار مشکلات روحی و روانی شوند، تاکید کرد: نیازمند تغییر و بازنگری در سیستم آموزشی و تربیتی کشور هستیم تا بتوان سلامت روان نسل جوان را در حد معقولی ارتقا دهیم و جلوی بروز اتفاقات ناگوار برای آنها را بگیریم.

پدر رومینا شاید بیش از هرکس دیگر زجر بکشد

این مشاور خانواده در ادامه از مردم خواست که پدر رومینا را قضاوت نکنند و گفت: کسی نمی‌داند که او در زمان اتفاق و قبل از آن چه رنج‌هایی کشیده، همه ما تنها برچسب می زنیم که پدر این خانواده فرزند خود را کشت! اما این اتفاق محصول یک شب نیست، بلکه محصول فرایندهایی است که پدری تحت حاکمیت فرهنگ خاص محیط زندگی خودش، دست به چنین اقدامی می زند.

مدیر مرکز حمایت از حقوق شهروندی استان اصفهان اضافه کرد: شاید بعد از این اتفاق پدر رومینا بیش از هرکس دیگر زجر بکشد، البته قصد ندارم او را از خطایی که مرتکب شده مبرا کنم اما باید همه عوامل را باهم در نظر بگیریم.

قانون نانوشته ای که قوی تر از قانون رسمی است

او با تاکید براینکه صرفا با تصویب قانون نمی‌توان جلوی تکرار اتفاقاتی از این دست را در آینده گرفت، تصریح کرد: نمی‌توانیم با قانون گذاری برای کارکرد بسیار قوی خرده فرهنگ‌های مناطق مختلف ایران تصمیم بگیریم، یعنی در بعضی از خرده فرهنگ‌های ایرانی رفتارهایی مانند رفتار پدر رومینا، قانونی نانوشته، اما به مراتب قوی‌تر از قانونی است که رسمیت دارد و از آن به عنوان غیرت یا شرف یاد می‌شود.

عزتی در این خصوص توضیح داد: اگر نوجوانی خلاف قوانین فرهنگ خاص محیط زندگی خود عمل کند می‌داند که چه سرنوشتی در انتظار او خواهد بود، به طوری که اگر در جوامع کوچک، رابطه‌ای غیر متعارف شکل بگیرد و اطرافیان آگاه شوند، آن شخص از اجتماع کوچک خود حذف می‌شود. قوانین هم نمی‌توانند جلوی خرده فرهنگ‌ها را بگیرند، فقط باعث پنهان کاری بیشتر توسط افراد پیرو فرهنگ‌های خاص می‌شوند.

ریشه قدرت و اثرگذاری خرده فرهنگ‌ها

مدیر مرکز حمایت از حقوق شهروندی استان اصفهان در مورد ریشه روان شناسی خرده فرهنگ‌های ایرانی گفت: در ذهن ناهشیار جمعی از افراد جامعه، باورهایی شکل گرفته که شاید نسل امروز آن‌ها را ندیده، اما از زمان‌های قدیم و نسل به نسل به انسان امروزی منتقل شده و او نیز طبق آنچه آموخته رفتار می‌کند که به این فرایند کهن الگو گفته می‌شود.

عزتی ادامه داد: در میان کهن الگوهای ایرانی ناموس، شرف و غیرت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اثرگذاری این کهن الگو تا جوان امروز ادامه یافته و او باید ناموس خود را حفظ کند، در غیر این صورت عشیره یا قوم  آسیب می‌بیند و این مسائل در ذهن و رفتار افراد از اهمیت خاصی برخوردار است.

وی یادآور شد: قوانین اصلی جامعه را همین کهن الگوها تشکیل می‌دهند وگرنه همین امروز قانونی وجود دارد که اگر فردی از چراغ قرمز عبور کرد جریمه می‌شود، اما این قانون برای برخی افراد جامعه اهمیت چندانی ندارد و به آن پایبند نیستند.

این مشاور خانواده با اشاره به این‌که ما یک کشور شرقی با مختصات فرهنگی و باورهای مذهبی خاص خودمان هستیم که نمی‌توانیم سطحی و هیجانی به ماجراهایی مثل رومینا بپردازیم، گفت: واقعیت تلخی در جامعه ما هست که باید برای آن راه حل درستی یافت و برنامه بلند مدتی برای کاهش این‌گونه اقدامات اندیشید.

اظهارنظرهای غیرکارشناسانه، مانع تحلیل واقعی و مفید

عزتی با بیان اینکه گاهی پرداختن بیش از حد افراد جامعه به یک مسئله باعث غفلت از موضوع می‌شود، گفت: دلیل چنین واکنشی این است که ما انسان‌های خود کارشناس پنداری هستم، افرادی می‌آیند و اظهار نظرهایی بسیار سطحی، هیجانی و غیر علمی که کاربردی هم نیست می‌کنند. در چنین شرایطی انگیزه‌ای برای کارشناسان اصلی این حوزه باقی نمی‌ماند که بخواهد نظر درست و تحلیل واقعی و مفید ارائه دهند.

وی خاطرنشان کرد: کسانی در باره این حادثه صحبت می‌کنند که در شرایط بسیار متفاوت با کسانی مثل خانواده رومینا زندگی می‌کنند و هیچ درکی از محیط، قوانین و فرهنگ خانواده رومینا ندارند. دیدگاه جوامع مختلف با یکدیگر کاملا متفاوت است و شاید نظر آن‌ها در مورد غیرت و شرف کاملا با افراد ساکن در استان‌های دیگر ایران متفاوت باشد.

بی‌توجهی به خرده فرهنگ‌ها باعث شکست قانون می‌شود

مدیر مرکز حمایت از حقوق شهروندی استان اصفهان به قوانین مختلف گروه‌های اجتماعی اشاره و تصریح کرد: در بعضی مناطق قوانین حاکم بسیار سهل گیرانه است و معنای واقعی کلمات غیرت و تعصب را نمی‌دانند، کلماتی مثل دموکراسی و یا دیدگاه برابری طبقاتی در بعضی مواقع واقعا شعار است و نمی‌توان قاعده کلی برای همه مردم ایران در نظر گرفت. ، بنابراین بی‌توجهی به خرده فرهنگ‌ها در تصویب قانون باعث شکست آن قانون می‌شود.

عزتی با اشاره به اینکه کشور ما یک کشور صفر تا صدی است که یا چهل ستون می‌سازیم یا بیستون، گفت: یا نوجوانان خود را رها کرده و برایشان حد و مرز مشخص نمی‌کنیم و یا اینکه در فضایی خشک و آزار دهنده‌ای آنها را نگه می‌داریم؛ همه این‌ها نادرست است و این دو عملکرد محصول درستی تحویل جامعه نمی‌دهد، در نتیجه شاهد اتفاقاتی همچون اتفاقی که برای رومینا و خانواده او افتاد هستیم.

وی در آخر با بیان اینکه خانواده باید قانون و مرز داشته باشد، اما در عین حال این مرزها منعطف باشند، خاطرنشان کرد: در جامعه از سختگیری نسبت به بچه‌ها به بی‌تفاوتی و رها کردن آن‌ها نزول کرده‌ایم که هر دو این فرهنگ و عملکرد مشکل‌ساز هستند.

انتهای پیام