نرگس پیرحیاتی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که خودکشی رفتار پیچیده‌ای است که در برگیرنده تمایل و فکر آن تا اقدام به خودکشی منجر به مرگ است، اظهار کرد:  به نظر دورکیم جامعه‌شناس بزرگ کلاسیک قرن نوزدهم خودکشی عبارت از هرنوع مرگی است که نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم کردار مثبت یا منفی خود قربانی در حین آگاه بودن به نتیجه آن است.

وی ادامه داد: خودکشی یکی‌از تصمیمات انفرادی در زندگی انسان بوده که علت‌های مختلفی دارد.

پیرحیاتی خودکشی را یک معضل اجتماعی دانست که طبعاً ابعاد مختلفی را داراست و به عنوان بخشی از انحرافات اجتماعی شناخته می‌شود، افزود:  این امر یک عمل ارادی است که طی آن شخص خود را با وسیله‌ای مثل اسلحه، قُرص، آتش، حلق آویز کردن، گاز و... از بین می‌برد.

این جامعه‌شناس با اشاره به این‌که خودکشی در جامعه در حال افزایش است، عنوان کرد: در اغلب کشورها در بین ١٠ علت اول مرگ در تمام سال‌های زندگی قرار دارد.

وی اظهار کرد: هنگامی که مشکلی در تعداد وسیعی از مردم تأثیر دارد باید به ماورای افراد، ساختار اجتماعی، الگوهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه بیاندیشیم، بنابراین ملاک مسأله بودن پدیده‌ای در جامعه آزاردهنده بودن آن برای شمار زیادی از مردم است.

پیرحیاتی با اشاره به این‌که خودکشی معضلی است که انسجام جامعه را مختل می‌کند و می‌تواند سامان اجتماعی ما را به خطر بیندازد، تصریح کرد: همچنین باعث می‌شود که فرد نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.

این جامعه‌شناس با بیان این‌که خودکشی علل و اسباب متعدد و متفاوتی دارد که بسیاری از مردم در کشورهای مختلف جهان در شرایط خاصی آن‌را انتخاب می‌کنند، عنوان کرد: خودکشی در بعضی از نقاط جهان، نوعی ابزار خشونت علیه وضع سخت زندگی در یک جامعه یا در دنیا و انگیزه اعتراض به شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی موجود در جامعه است.

وی با اشاره به این‌که خودکشی یک فرد ضایعه‌ای بزرگ برای او و خانواده‌اش و ضایعه‌ای بزرگ‌تر برای جامعه است، افزود: خودکشی یک موضوع ساده اجتماعی نیست بنابراین باید به ریشه‌ها و علل آن توجه شود زیرا این عوامل می‌توانند موجبات تبعات سنگین‌تری را برای جامعه فراهم کنند.

پیرحیاتی با بیان این‌که خودکشی نشانه‌ای از بی‌سازمانی شخصیتی است، به این معنی که در شرایطی که تعادل شخصیتی فرد دگرگون می‌شود خودکشی را به‌دنبال دارد، افزود: خودکشی علاوه‌بر آزردگی خاطر افراد اجتماع، فشاری را روی بازماندگان و اطرافیان می‌آورد که ممکن است حتی آنان را تشویق به انجام این کار کند بنابراین شناخت ریشه‌ها و دلایل خودکشی ضروری است.

این جامعه‌شناس با اشاره به این‌که خودکشی از عوامل شایع مرگ و میر در بین جوانان است، عنوان کرد: افرادی که دست به خودکشی می‌زنند، نسبت به این کار و کشتن خود تردید دارند و فقط به این علت تمایل به خودکشی دارند که به احساسات طاقت‌فرسا مانند ترس، ناامیدی، ناتوانی، سردرگمی و افسردگی یا شرایط تحمل ناپذیر خود پایان بدهند و از رنجی که گرفتار آنند رهایی یابند، در این شرایط آن‌ها خودکشی را تنها راه نجات خود می‌دانند نه این‌که واقعاً قصد خودکشی داشته باشند.

وی ادامه داد: افکار مربوط به خودکشی به ذهن بسیاری از افراد خطور کند و بسیاری از مردم در لحظه‌هایی از زندگی خود ممکن است به خودکشی فکر کنند، میزان خودکشی همچنان هشداردهنده و درحال افزایش هستند.

پیرحیاتی بیان کرد: خودکشی برای برخی افراد پیامد دوران افسردگی است اما برای برخی دیگر عملی تدافعی در برابر تجربه ای تلخ، مانند از دست دادن یکی‌از اطرافیان یا حتی حادثه ای نسبتا بی اهمیت است.

این جامعه‌شناس افزود: برخی‌از افراد به دلیل احساس تنهایی فراوان اقدام به خودکشی می‌کنند و می‌پندارند کسی را ندارند و هیچکس به زنده بودن یا مردن او اهمیت نمی‌دهد و به شدت احساس تنهایی و انزوا می‌کند.

وی با اشاره به این‌که گاهی اوقات افرا احساس بی‌ارزش بودن دارند، عنوان کرد: افراد دارای چنین حسی از عزت نفسی پایین برخوردارند و تشویق‌ها و تمجیدهای دیگران را نپذیرفته و احساس بیهودگی می‌کنند، آن‌ها هرگونه توجه، علاقه و تشویق دیگران را ناموجه و برمبنای یک فرض اشتباه می‌گذارند.

پیرحیاتی تأکید کرد: افراد افسرده برداشتی منفی از خود، دیگران یا شرایط موجود دارند و این احساسات را کاملاً درست و منطقی می‌دانند.

این جامعه‌شناس افزود: برخی از افراد به دلیل ناموفق بودن مثلا در دانشگاه، پایان یافتن یک رابطه مهم یا دست نیافتن به اهداف تحصیلی احساس شکست، شرمندگی یا بی‌کفایتی می‌کنند.

وی ادامه داد: ازجمله موارد دیگر که در خودکشی مؤثر بوده می‌توان به استرس، خشم، استفاده از موادمخدر و مشروبات الکلی، بیماری‌های جسمی و روانی و... اشاره کرد.

فکر خودکشی نشانه چیست؟  

پیرحیاتی با اشاره به این‌که مشکلات میان فردی موجب می‌شود برخی افراد به ویژه دانشجویان دست به خودکشی بزنند، عنوان کرد: از عوامل مهم اقدام به خودکشی در میان دانشجویان نگرانی‌های مالی و استرس ناشی از فشارهای تحصیلی و مسائلی است که در پی بروز برخی مشکلات تحصیلی، میان دانشجو و والدین او پیش می آید.

این جامعه شناس افزود: دلیل خودکشی هرچه باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد زیرا کسانی که به دفعات متعدد اقدام به خودکشی می‌کنند به احتمال بسیار زیاد در نهایت، تصادفاً یا از روی عمد، باعث مرگ خود می‌شوند.

وی تصریح کرد: بسیاری از افراد در شرایط عادی در واکنش به مشکلات زندگی دچار افسردگی، غم یا احساس درماندگی می‌شوند، اما افرادی که در واکنش به این مشکلات، خودکشی را انتخاب می کنند، بیش از دیگران در معرض آسیب ها و ناکامی هایی قرار گرفته اند که به آنها توجهی نشده است.

پیرحیاتی در رابطه با نشانه‌های هشدار دهنده خودکشی، عنوان کرد: افسردگی، احساس شدید گناه و شرم، انتقاد از خود و خشم، حس بیگانگی، انزوا و تنها بودن، داشتن سابقه اقدام به خودکشی، داشتن یک نقشه مفصل برای خودکشی، استفاده از موادمخدر و مشروبات الکلی، حس بی ارزش بودن و برخورداری از عزت نفسی پایین به خصوص اگر با انتظارات و آرمان هایی بسیار بالا همراه باشد، احساس نا اُمیدی، عجز و بیهودگی، بیان سخنانی درباره کشتن خود یا پوچ بودن زندگی، یک رویداد استرس زا یا آسیبی سخت مانند مرگ یکی از عزیزان، تغییرات رفتاری چشمگیر، مانند گوشه‌گیر شدن از جمله نشانه‌های هشداردهنده برای خودکشی هستند.

این جامعه‌شناس افزود: ما باید با فردی که در فکر خودکشی است برخورد صحیح داشته باشیم، برخی از افراد می‌پندارند کسانی که نیت خود را برای خودکشی به زبان می‌آورند، واقعاً دست به این کار نمی‌زنند اما این گفته صحیح نیست، بهتر است شرایط را از دیدگاه فردی که در معرض خطر قرار دارد بسنجید، حتی اگر به نظر شما غیرواقع بینانه باشند.

انتهای پیام