رجبعلی‌ لباف‌خانیکی در گفت و گو با ایسنا، ضمن گرامیداشت 25 اردیبهشت‌ماه روز بزرگداشت‌ فردوسی، نبرد دوازده‌رخ را یکی از انسانی‌ترین نبردهای تاریخ دانست و عنوان کرد: اکثر داستان‌ها و حکایت‌های شاهنامه، اسطوره است و نمی‌توان به طور حتم شخصیت‌های شاهنامه را شخصیت‌های حقیقی دانست اما واقعیت این است که فردوسی با نگاه ژرف و سعه صدری که داشته‌ و همچنین از طرفی بر تاریخ و جغرافیای ایران نیز اشراف کامل داشته است؛ روایت‌ها و داستان‌ها را به گونه‌ای در پهنه ایران زمین جان بخشیده‌ است که گویی در همان محل اتفاق افتاده است.

وی ادامه داد: یکی از این رویدادها جنگ دوازده‌رخ است که محل وقوع آن با استناد به شاهنامه ‌فردوسی، کاملا بر واقعیت منطبق است و این نبرد در مناطقی از گناباد و به خصوص روستای زیبد به وقوع پیوسته‌ است.

لباف‌خانیکی در بیان خلاصه‌ای از این رویداد گفت: بعد از اینکه سپاه ایران در یکی از جنگ‌ها مغلوب تورانیان می‌شود، کیخسرو، شاه ایران به دنبال جبران این شکست است که خبردار می‌شود تورانیان به سرداری پیران ویسه دوباره به ایران لشکرکشی کرده‌اند. ایرانیان و تورانیان در دشت گناباد به هم می‌رسند و ایرانی‌ها در روستای زیبد اردو می‌زنند و تورانیان نیز در کوه‌های نزدیک کاخک گناباد مستقر می‌شوند.

وی ادامه داد: این جنگ یک جنگ فرسایشی بوده و یک هفته به طول می‌انجامد و در این مدت هر کدام از طرفین به دیگری شبی خون زده و تعدادی نیز در این گیرودار کشته می‌شوند تا اینکه پیران ویسه، سردار تورانی پیشنهاد می‌کند که 11 نفر از پهلوانان ایرانی و 11 نفر از پهلوانان تورانی گزینش شده و با یکدیگر نبرد تن به تن داشته‌ باشند و هر گروهی که مغلوب شد کل سپاه این شکست را بپذیرد که در نهایت ایرانیان پیروز شده و این تدبیر اندیشمندانه باعث می‌شود که تلفات این جنگ به حداقل برسد و به همین دلیل نیز پیران ویسه نزد ایرانیان محبوبیتی خاص پیدا می‌کند.

لباف خانیکی گفت: پس از اتمام نبرد تن به تن، پیران ویسه که سردار تورانی است با گودرز، سردار ایرانی درگیر می‌شود که پیران ویسه مغلوب گودرز شده و کشته می‌شود و به همین دلیل این نبرد به نبرد دوازده‌رخ معروف شده‌ است.

وی بیان کرد: از آن جا که پیران ویسه نزد ایرانیان محبوبیت خاصی داشت؛ کیخسرو، شاه ایران دستور می‌دهد که او را به سبک ایرانی و در دخمه دفن کنند که با تشریفات و درون تابوت زر و در دخمه دفن می‌شود. برای محل دفن او نیز سه روایت محتمل است که یکی از آن‌ها روستای درصوفه در دهستان زیبد است.

لباف‌خانیکی افزود: بسیاری قلعه تاریخی روستای زیبد را محل وقوع جنگ دوازده‌رخ می‌دانند اما آنچه به صراحت در شاهنامه به آن اشاره شده‌ است خود روستای زیبد است.

وی مطرح کرد: روستای زیبد به دلیل اینکه اردوگاه لشکر ایران بوده و کیخسرو نیز در آنجا اقامت داشته‌ است به لحاظ تاریخی بسیار حائز اهمیت است و علاوه‌بر آن، قلعه تاریخی روستای زیبد، قلعه شهاب و روستای درصوفه یک مثلث تاریخی بسیار مهم در دهستان زیبد گناباد است که آبستن رویدادهای تاریخی بسیار با ارزشی بوده‌ است.

این باستان‌شناس پیشکسوت گنابادی یادآور شد: چه خوب است که با نام‌گذاری میدان‌ها، خیابان‌ها و... به نام پهلوانان و قهرمانان ایران باستان و ساخت تندیس آن‌ها در نقاط مهم شهر، قدر این گنجینه‌های ارزشمند تاریخی را بدانیم و سهم اندکی در معرفی این تاریخ ارزشمند به آیندگان و جهانیان داشته‌ باشیم.

روستای زیبد در 20 کیلومتری جنوب غربی شهرستان گناباد واقع شده‌است و قلعه تاریخی آن نیز در تاریخ 11 دی 1380 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

انتهای پیام