نزدیک به چند هزار سال است که آخرین شب پاییز یعنی شب یلدا که تاریک ترین و درازترین شب سال است توسط ایرانیان جشن گرفته می شود و آیین ها و رسومات مختلفی در این شب به یاد ماندنی در کنار هم سپری می کنند، شب زیبایی که در شهرهای مختلف ایران آداب و رسومی دارد.

یلدا به تولد و زایش معنی شده است و دانشمند بزرگ و تقویم شناس ابوریحان بیرونی با نام میلاد اکبر از شب یلدا یاد می‌کند و آن را میلاد خورشید دانسته است.

اگر رسم‌ها و آیین‌های دیگر یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله ایرانیان بدانیم، فال حافظ گرفتن در شب یلدا، در سده‌های اخیر به آیین‌های شب یلدا افزوده شده است.تفعل زدن با دیوان خواجه حافظ بعد از قرن ۱۱ بر روی سفره‌های یلدا قرار گرفت.

آداب و رسوم یلدا در گیلان 

چیدن سفره شب یلدا با انواع خوراکی ها و تنقلات یکی از آیین های این شب بیادماندنی است که شامل آجیل های مخصوص و میوه هایی همچون انار و هندوانه و دیگر تنقلات است. در دوران گذشته سفره های سنتی پهن و از میوه های خاص خشک و تر و آجیل در سفره استفاده می شد.

مردم استان گیلان مثل مناطق مختلف آداب و رسوم ویژه‌ای دارند در شب یلدا از تنقلاتی مانند هندوانه، آب ازگیل، برشته برنج و سه میوه محلی پرتقال، گلابی محلی به نام «خوج» و لیمو استفاده می‌کنند.

گیلانی ها آداب و مراسمی برای شب یلدا دارند که برخی از آنها در تمام گیلان، مشترک است و برخی به مناطق خاص تعلق دارد که بردن «شب چله ای» برای نوعروسان یکی از آداب و رسوم یلدا در گیلان است، در خانواده هایی که در همان سال، پسرشان را داماد یا نامزد کرده اند، رسم است که طَبَقی برای خانواده نوعروس می فرستند. در این طَبَق، میوه ها و خوراکی ها و تنقلات ویژه ی شب چله، به زیبایی آراسته می شود و در وسط طَبَق هم یک ماهی بزرگ (معمولاً ماهی سفید) تازه و خام همراه با تزیین سبزیجات قرار می گیرد که معتقدند باعث خیر و برکت روزی زوج جدید و همچنین سلامتی و باروری نوعروس می شود.

با اینکه همه مردم سعی می کنند آن چه که دارند را در کنار خانواده های خود با مهربانی و دوستی تقسیم کنند کسانی هم هستند که به دلیل نداری و فقر و تنگدستی، این شب را در کنار فرزندان خود به سختی و غم و اندوه می گذرانند و برای آنها این شب، طولانی ترین شب درد و رنج به شمار می رود.

پیام آیین یلدا نشر مهر و محبت و دوستی در جامعه است، چه خوب است کسانی که دارای تمکن مالی هستند و این شب را با خوشی در کنار خانواده های خود می گذرانند کمی هم به فکر آنهایی باشند که در شب یلدا تنها مانده اند و چیزی برای پوشیدن و درامان ماندن از سرما و حتی پولی برای خرید نان شب ندارند باشند.

در شب نشینی های یلدا به فکر نیازمندان باشیم

سید هاشم موسوی رئیس پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان با بیان اینکه جشن یلدا که خود از واژه سریانی یلدا به مفهوم تولد اخذ شده از جمله جشن هایی است که با قدمت هزاران ساله خود در شب اول زمستان که دراز و طولانی ترین شب سال است برگزار می شود اظهار کرد: یلدا به ما یاد می دهد که در این جشن خانوادگی مناسک جمعی و همنشینی های و همدلی های حاصله را مغتنم بشماریم.

وی با تاکید بر رسیدگی به نیازمندان در شب یلدا تصریح کرد: در شب نشینی های یلدا و در تجربه و تبادل شادی ها به حرف های خوب و قشنگ و فضاهای صمیمانه به فکر نیازمندان باشیم.

موسوی با بیان اینکه باید سادگی دورهمی های یلدایی گذشته را احیا کنیم یادآور شد: یلدا هم ایجاد بسط و شادمانی است و هم فرصتی برای مصرف و سرو غذاهای متنوع است لذا در این دورهمی ها باید سادگی دورهمی های یلدایی گذشته را احیا کنیم.

رئیس پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان با بیان اینکه فال حافظ پای ثابت جشن یلدای ایرانی هاست افزود: قرن هاست که آرزو کردن و فال گرفتن با مراسم شب یلدا گره خورده است.

انتهای پیام