به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در مراسم رونمایی از نظام رتبه‌بندی جهانی 2019-ISC  که با حضور معاون پژوهشی مرکز منطقه‌ای و همچنین ISC، سایر مدیران هر دو سازمان و نماینده استانداری فارس، دکتر رزمجو مشاور استاندار در امور دانشگاه‌ها انجام گرفت، گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) از ۹ سال پیش با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل گروه پژوهشی رتبه‌بندی عملاً ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب انجام داده و بعد از گذشت چندین سال متوالی عملاً در سطح ملی به یک مرجع در این حوزه تبدیل شده است. هر ساله گزارش رتبه‌بندی دانشگاه­‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور از طریق وبگاه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، رسانه­‌های گروهی و نیز در قالب کتاب رسمی به رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و جامعه علمی کشور، اطلاع‌رسانی می‌شود.

دهقانی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان سال جاری با (دانشگاهیان) بر ضرورت «ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها» صحبت فرموده و بر تعیین معیارها و شاخص‌ها و نیز مزیت‌های لازم برای رتبه‌بندی به منظور ارتقای کیفی دانشگاه‌ها و ایجاد رقابت مثبت تأکید و به رصد و پایش کردن کشورهایی که نیت ما پیشی گرفتن علمی از آنهاست، توصیه فرمودند.

وی افزود: در همین راستا و به منظور مقایسه حرکت علمی و عملکرد دانشگاه‌های کشور در سطح بین‌المللی و با توجه به تجارب ارزشمند گروه رتبه‌بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در زمینه رتبه‌بندی دانشگاه‌­ها در سطح ملی، از سال گذشته دو نوع  رتبه‌بندی جدید در سطح بین‌المللی با عنوان "رتبه‌بندی جهانی ISC"  یا (ISC world University rankings) و نیز "رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اسلام"(ISC Islamic world university rankings) با تصویب شورای راهبری ISC  و تأکید وزیر علوم، به عنوان رییس شورای راهبری در دستور کار قرار گرفت. یکی از مهمترین دستاوردهای انجام رتبه‌بندی جهانی، ایجاد یک پایگاه داده از جزئیات کامل اطلاعات علمی و پژوهشی کشورها و دانشگاه‌های تراز اول دنیا است که در نتیجه آن امکان برنامه‌ریزی و تهیه نقشه راه به منظور دستیابی به اهداف و چشم‌انداز کشور و نیز دانشگاه‌های کشور در سطح بین‌المللی وجود خواهد داشت.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: رتبه‌بندی‌­هایی که در سطح جهان انجام می­‌گیرد، غالباً ترکیبی از اطلاعاتی است که مؤسسات مجری رتبه‌بندی تهیه می‌­کنند و اطلاعاتی که بر اساس خوداظهاری دانشگاه‌­ها به این مؤسسات ارائه می‌­شود. در نهایت با استفاده از این داده‌ها رتبه دانشگاه‌ها محاسبه و اعلام می‌­شود، بدون اینکه دانشگاه‌ها از جزئیات این داده‌­ها و نحوه محاسبه آنها اطلاعات دقیقی در دست داشته باشند. عدم دسترسی به این اطلاعات باعث می‌­شود که سیاست‌گذاران آموزش عالی و مدیران دانشگاه‌ها نتوانند چگونگی عملکرد دانشگاه‌ها را در شاخص‌­های مختلف بدانند.

دهقانی ادامه داد: در "رتبه‌بندی جهانی  ISC" یک بانک اطلاعاتی جامع از داده‌های دانشگاه‌های جهان و دانشگاه‌های ایران بدست می‌آید که با استفاده از این بانک اطلاعاتی می‌­توان برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت  برای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور تدوین کرد. 

وی افزود: از سوی دیگر با توجه به دریافت بخش‌هایی از اطلاعات مراکز و دانشگاه‌ها در قالب خوداظهاری، اطمینان کاملی از مجموعه داده‌ها و نیز امتیازهای محاسبه شده توسط موسسه‌های رتبه‌بندی وجود ندارد، حال اینکه داده‌­های گردآوری شده در نظام رتبه‌بندی جهانی ISC از صحت و سقم بالاتری برخوردار بوده؛ زیرا علاوه بر  نهایت دقت در جمع‌آوری، تقریبا اکثر داده‌ها مستقلا از پایگاه‌های معتبر بین‌المللی جمع‌آوری شده و عاری از خوداظهاری بوده و لذا مشکلات مربوط به عدم مستندسازی و راستی‌آزمایی در آن وجود ندارد.

وی گفت: "رتبه‌بندی جهانی ISC" به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌­های جهان در معیارهای خود، مهم­ترین مأموریت دانشگاه­‌ها که عبارتند از پژوهش، آموزش، نوآوری و فعالیت­‌های بین‌­المللی را در نظر می­‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌­دهد، نکته مهم در معیارهای این رتبه‌بندی این است که بعد کیفی و کمی پژوهش هم­زمان با هم مورد بررسی قرار می‌­گیرند. با گردآوری داده‌­ها در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بدون خوداظهاری دانشگاه‌ها از سراسر جهان، پایگاه داده موثق و معتبری شکل خواهد گرفت که می‌توان از آن در جهت سیاست‌گذاری­‌های پژوهشی و بررسی موقعیت دانشگاه‌های ایران در سطح جهان استفاده کرد. "رتبه بندی جهانی ISC"  می­‌تواند نقش مهمی در سوق دادن دانشگاه‌­های ایران به سمت دانشگاه‌­های تراز جهانی داشته باشد.

روش‌شناسی رتبه‌بندی

دهقانی در ادامه گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش ( با وزن ۶۰ درصد)، نوآوری (با وزن ۱۵ درصد)، آموزش ( با وزن ۱۰ درصد) و فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌های کشورهای اسلامی را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. در "رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان ISC "، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۵ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO ،WoS، Incite گردآوری شده است.

وی افزود« معیار پژوهش شامل پنج شاخص حجم پژوهش، تعداد استناد به مقالات و تاثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان و تعداد مقالاتی است که در نشریات برتر به چاپ رسیده‌اند. بازه زمانی سه ساله ۲۰۱۷-۲۰۱۵ در این شاخص‌ها از جمله تعداد کل انتشارات هر دانشگاه در بازه زمانی سه ساله، تعداد کل استنادات به مقالات منتشر شده، تاثیر استنادی نرمال شده، تأثیر استنادی نسبت به کل جهان، تعداد مقالات با کیفیت دانشگاه (نشریات Q1، مجلات نیچر، ساینس و فهرست نشریات نیچر ایندکس) است.

در جدول زیر شاخص­‌های مورد استفاده در "رتبه‌بندی جهانی ISC" نشان داده شده است:

در "رتبه­‌بندی جهانی 2019- ISC" تعداد ۲۰۰۵ دانشگاه از سراسر جهان مورد بررسی قرار گرفته و رتب‌ه­بندی شده‌­اند. جدول زیر دانشگا های حاضر در  رتبه‌­بندی جهانی 2019- ISC " را به تفکیک قاره در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نشان می‌دهد.

تعداد دانشگاه‌های قاره‌های مختلف در نظام رتبه‌بندی بین‌المللی -2019-ISC

سرپرست ISC گفت: از کشور جمهوری اسلامی ایران ۴۳ دانشگاه در " رتبه‌­بندی جهانی ۲۰۱۹- ISC " حضور داشته‌اند. بر اساس مأموریت‌­های دانشگاه­‌ها، تعداد ۲۳ دانشگاه جامع کشور در این رتبه‌بندی حضور دارند. دانشگاه‌های جامع حاضر در این رتبه‌بندی عبارت از: دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، شهید بهشتی، شیراز، تبریز، گیلان، اصفهان، بوعلی سینا، رازی، سمنان، کاشان، یزد، شهید باهنر کرمان، مازندران، ارومیه، یاسوج، الزهرا (س)، بین‌المللی امام خمینی (ره)، شاهد، شهید چمران اهواز، شهرکرد و دانشگاه محقق اردبیلی است. از دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز ۱۲ دانشگاه، دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، اصفهان، مشهد، تبریز، بقیةالله، شیراز، مازندران، جندی شاپور اهواز، کرمان و کرمانشاه قرار دارند. از دانشگاه‌های صنعتی نیز ۸ دانشگاه، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، شریف، امیرکبیر، علم و صنعت ایران، خواجه نصیرالدین طوسی، نوشیروانی بابل، سهند و شاهرود در این نظام رتبه‌بندی قرار دارند.

در جدول زیر تعداد و رتبه‌­های دانشگاه‌های ایران در رتبه­‌بندی جهانی ISC و نیز در سطح کشور نشان داده شده است.

بر اساس اعلام پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، دانشگاه‌هایی که رتبه‌بندی آنها در بازه یکسان هستند، همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه‌بندی ISC بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است. بنابراین دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران در رتبه اول، دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و تربیت مدرس در رتبه سوم و سایر دانشگاه‌ها نیز در بازه‌های یکسان هم رتبه هستند.

جایگاه دانشگاه‌های جهان در رتبه‌بندی 2019 ISC

دهقانی گفت: در رتبه‌بندی جهانی ISC 2019، تعداد ۲۰۰۵ دانشگاه برتر از ۹۹ کشور و ۶  قاره دنیا وجود دارند.

وی ادامه داد: در رتبه‌بندی ISC 2019، سه دانشگاه هاروارد، استنفورد و انستیتوی فناوری ماساچوست MIT در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.

دانشگاه‌های جان هاپکینز، میشیگان، کلمبیا، تسینگ هوا (از کشور چین)، انستیتوی فناوری کالیفرنیا، دانشگاه پنسیلوانیا به ترتیب در رتبه‌های ۴ الی ۹ و دانشگاه‌های دوک و واشنگتن سیاتل به صورت مشترک در رتبه ۱۰ دنیا قرار گرفته‌اند. در بین ۱۰ دانشگاه برتر جهان ۱۰ دانشگاه از کشور ایالات متحده آمریکا و یک دانشگاه از کشور چین بوده‌اند.

کشور آمریکا با ۳۰۱ دانشگاه، چین ۲۷۶ دانشگاه، ژاپن ۱۱۵ دانشگاه، انگلستان ۹۷ دانشگاه، ترکیه ۷۲ دانشگاه، فرانسه و آلمان هر کدام با ۷۱ دانشگاه، هند ۷۰ دانشگاه، ایتالیا ۶۳، کره جنوبی ۵۹ دانشگاه، برزیل ۵۷ دانشگاه، اسپانیا ۵۲ دانشگاه، ایران ۴۳ دانشگاه، کانادا و لهستان هر کدام با ۴۲ دانشگاه، در این رتبه‌بندی حضور داشته‌اند.

بهترین رتبه بین‌المللی دانشگاه‌های برتر دنیا در کشورهای آمریکا رتبه یک، چین رتبه ۷، انگلستان رتبه ۱۲، کانادا رتبه ۱۸، ژاپن رتبه ۱۹، دانمارک رتبه ۲۴، سوئیس  رتبه ۲۶، کره جنوبی رتبه ۳۰، سنگاپور رتبه ۳۴، استرالیا رتبه ۳۶، فرانسه رتبه ۳۹، آلمان رتبه ۴۳، بلژیک رتبه ۴۸، تایوان رتبه ۵۷، هلند رتبه ۶۰، عربستان سعودی رتبه ۶۳، هنگ کنگ رتبه ۶۵، اسپانیا رتبه ۷۰، سوئد رتبه ۸۵ و برزیل رتبه ۸۷ بوده است.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای آسیایی در رتبه‌بندی 2019 ISC

کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا و کشور ژاپن با دانشگاه توکیو که به ترتیب در رتبه‌های ۷ و ۱۹ قرار دارند، بهترین رتبه‌های دانشگاه‌های آسیا را از آن خود کرده‌اند.

بهترین رتبه دانشگاه‌های کشورهای کره جنوبی رتبه ۳۰، سنگاپور رتبه ۳۴، تایوان رتبه ۵۷، عربستان سعودی رتبه ۶۳، هنگ کنگ رتبه ۶۵، در رده های  بعد قرار دارند.

جایگاه دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در رتبه‌بندی 2019 ISC

سرپرست ISC گفت: در رتبه‌بندی سال 2019 ISC از نظر تعداد دانشگاه‌ها، ترکیه با ۷۲ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است. در بین سایر کشورهای اسلامی، ایران با ۴۳ دانشگاه، مالزی با ۲۱ دانشگاه، مصر ۱۸ دانشگاه، اندونزی و پاکستان هر کدام با ۱۳ دانشگاه، عربستان سعودی ۱۲ دانشگاه، الجزایر و تونس هر کدام با ۷ دانشگاه، نیجریه ۶ دانشگاه و مراکش ۵ دانشگاه، امارات متحده عربی ۴ دانشگاه، لبنان، قطر، اردن، بنگلادش، قزاقستان و قطر هر کدام با ۲ دانشگاه و سایر کشورهای اوگاندا، عمان، کویت، کامرون، عراق، سنگال و سودان هر کدام با یک دانشگاه در این رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند.

در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در رتبه ۶۳، مالزی در بازه ۳۰۰-۲۵۱، مصر در بازه ۴۵۰-۴۰۱، ایران و ترکیه در بازه ۵۰۰-۴۵۱، لبنان و قطر در بازه ۶۰۰-۵۰۱ و پاکستان در بازه ۷۰۰-۶۰۱ بهترین رتبه جهانی را کسب کرده‌اند.

در مجموع تنها ۸ دانشگاه از میان کشورهای اسلامی دارای رتبه زیر ۵۰۰ بوده‌اند. این در حالی است که طبق برنامه ۱۰ ساله علم، نوآوری و فناوری کشورهای اسلامی عضو (OIC مصوب ۲۰۱۷ در قزاقستان) لازم است تا سال۲۰۲۶، تعداد ۵۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش‌های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه‌های این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه‌ها رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین‌المللی کسب کنند.

انتهای پیام