به گزارش ایسنا، شاهرخ فاتح در نشست ترویج علم با رویکرد شناخت سرزمین ایران در حوزه اقلیم که امروز در مرکز تحقیقات سیاست‌ علمی کشور برگزار شد، "اقلیم" را خلق و خوی طبیعت توصیف کرد و گفت: خلق و خوی طبیعت طی سال‌ها ثابت و نهادینه شده اما به دلیل فعالیت‌های انسانی طی ۲۰۰ سال اخیر از نظم خود خارج شده است.

وی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیم را در سال‌های ۲۰۵۰ و ۲۱۰۰ در مقیاس بین‌المللی پیش رو داریم، اظهارکرد: از منظر اقلیم‌شناسی سه ریشه تغییرات اقلیمی تغییر موقعیت کره زمین در دایره سماوی، افزایش یا کاهش چگالی گازهای اطراف زمین و مؤثر در میزان دریافت انرژی خورشید و فعالیت‌های بشری هستند.

مدیرکل توسعه کاربردهای هواشناسی سازمان هواشناسی تأکید کرد: تغییر اقلیم با هر منشایی، ناشی از برهم خوردن تعادل انرژی بین زمین و خورشید است.

فاتح افزود: دلایل ایجاد تغییر اقلیم که ناشی از دخالت بشر هستند، دارای اثر کوتاه‌مدت گرمایش جهانی هستند و دلایل طبیعی تغییر اقلیم نیز به دو دسته "خارج از اتمسفر" و "داخل اتمسفر" تقسیم می‌شوند که دارای اثرات بلندمدتی همچون  تغییر مدار خورشید در کهکشان، عبور ستاره‌های دنباله‌دار و تغییر در پارامترهای مداری (ناشی از عوامل خارج اتمسفر) و تغییر در ترکیب جو، تغییر در پوشش سطح رانش قاره‌ای، کوه‌زایی و آتشفشان‌ها (ناشی از عوامل داخل اتمسفر) هستند.

وی با اشاره به ورود مولفه جدیدی به نام "انسان" به حوزه تغییر اقلیم گفت: افزایش جمعیت و نیاز به منابع جدید، مداخلات بشر در طبیعت و توسعه نامتوازن و گرمایش جهانی از جمله مداخلات انسان در این حوزه بوده است. تغییر غلظت ترکیبات اکوسیستم‌ها ازجمله جو شیمیایی (چرخه‌های مواد – زمین –چرخه‌های زیست) از جمله آثار تغییر اقلیم است. انسان با دخالت‌های بی حساب، چرخه مواد اعم از آبی، گازی و رسوبی را تند، کند، ناقص یا متوقف کرده است.

مدیرکل توسعه کاربردهای هواشناسی سازمان هواشناسی ضمن ارائه جمع بندی از آینده نگری‌ در حوزه تغییر اقلیم گفت: نتایج حاکی از کاهش بارش کشور در دوره ۲۰۲۰ تا ۲۱۰۰ است.

فاتح ادامه داد: اعتمادپذیری به نتایج مدل‌های اقلیمی در خصوص افزایش رخدادهای حدی بارشی به مراتب بیشتر از کاهش بارش است. تنها منطقه‌ای از کشور که احتمال افزایش بارش در آن وجود دارد، نوار جنوبی کشور است.

وی افزود: رفتار آینده بارش در این مناطق عمدتا به شکل سنگین و سیل‌آسا خواهد بود. به عبارت دیگر بارش‌ها در اعداد روزهای محدود ولی رگباری رخ خواهند داد. 

مدیرکل توسعه کاربردهای هواشناسی سازمان هواشناسی ذیل نشانه‌ها و آثار اجتماعی و اقتصادی به اثر تغییر اقلیم بر سکونتگاه‌های روستایی پرداخت و تشریح کرد: کم آبی و خشکسالی، ازبین رفتن فعالیت‌های کشاورزی، کاهش تولید در بخش موادغذایی، عدم تامین نیازهای روستائیان، ترک روستا و مهاجرت به شهرها، افزایش ناامنی در منطقه خالی شده، کاهش امنیت کشور به‌ویژه در مناطق مرزی از جمله این اثرات هستند. 

فاتح افزود: اثر تغییر اقلیم برسکونتگاه‌های شهری، بزرگ شدن شهرها، افزایش مصرف سوخت و شکل‌گیری جزیره گرمایی، افزایش دمای شهرها به ویژه دمای کمینه، افزایش مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه‌ای، افزایش مصرف آب و انتقال آن از حوضه‌های دیگر، افزایش تبخیر و تعرق و بالا رفتن نم نسبی، افزایش حمل و نقل، ترافیک و تولید گازهای گلخانه ای، آلودگی هوا و افزایش انواع بیماری است.

وی دیگر اثر تغییرات اقلیم برسکونتگاه‌های شهری را شکل‌گیری حاشیه‌نشینی، افزایش بزهکاری و کاهش امنیت اجتماعی، افزایش نیروی پلیس، افزایش دادگاه، افزایش زندان و اعدام، از هم پاشیده شدن خانواده‌ها، شکل‌گیری کودکان کار و آسیب دیدن آرامش روانی جامعه عنوان کرد.

مدیرکل توسعه کاربردهای هواشناسی سازمان هواشناسی تهدیدات تغییر اقلیم را احتمال افزایش همزمان بارش و رفتارهای حدی در جنوب شرق کشور به دلیل افزایش فرارفت رطوبتی از سطح اقیانوس‌ها و پهنه‌های آبی مجاور، جابجایی رژیم بارش به انتهای فصل سرد و تاخیر در بارش‌های پاییزه  که موجب تغییر تاریخ کشت می‌شود، افزایش بارش در عرض‌های جنوبی‌تر و شمالی‌تر از کشورعنوان کرد.

فاتح افزود: برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی باعث نشست زمین و آسیب دائمی به مخازن زیرزمینی و کاهش دائمی حجم آبگیری سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود که امکان ترمیم آن در آینده - حتی در دوره‌های پر باران - نخواهد بود. 

وی خاطرنشان کرد: پیامدهای بهم خوردن تعادل و برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی، بروز پدیده‌هایی نظیر افت کیفیت آب‌های زیرزمینی و انتقال آب شور آن‌ها به سطح خاک، شوری خاک‌های  کشاورزی و در نتیجه بیابانی شدن را در پی دارد. بعضی گزارش‌ها حاکی از پیشامد چنین فاجعه‌ای  در بعضی مناطق استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، همدان و برخی استان‌های دیگر است.

مدیرکل توسعه کاربردهای هواشناسی سازمان هواشناسی مخاطرات جوی - اقلیمی را از دیگر تهدیدات عنوان کرد و گفت: مهمترین رفتار اقلیم آینده افزایش نوسانات زمانی و مکانی پدیده‌ها و مخاطرات جوی و اقلیمی است. بارش‌های آینده عمدتا خسارت‌زا هستند تا اینکه ذخیره شوند زیرا بارش دردفعات کمتر ولی عمدتا به‌صورت سیل‌آسا رخ می‌دهند.

فاتح در بخش دیگری از صحبت‌های خود به فرصت‌های تغییر اقلیم برای کشور اشاره کرد و گفت: تبدیل کشورمان به قطب بین‌المللی انرژی پاک خورشیدی با استفاده از منابع عظیم انرژی خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی به عنوان دریای انرژی، برنامه‌ریزی و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در ارتقای فناوری‌های نوین در دانش نیروگاه‌های تولید انرژی تجدیدپذیر خورشیدی، امواج دریا، باد و . . . و صادرات محصولات یادشده، حمایت از دانشگاه‌ها و مطالعات پژوهشی با هدف بهبود سیستم‌ها در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سیستم‌های با بهره‌وری بالای انرژی و امکان کشت دوم برخی محصولات با توجه به تغییر رژیم دمایی و کاهش یا حذف روزهای یخبندان در برخی مناطق از جمله این فرصت‌هاست.

انتهای پیام