• چهارشنبه / ۲۴ مهر ۱۳۹۸ / ۰۰:۳۱
  • دسته‌بندی: گزارش و تحلیل
  • کد خبر: 98072317808
  • خبرنگار : 90083

/یادداشت/

کُردها به غیر از کوه‌ها دوستان دیگری هم دارند

کُردها به غیر از کوه‌ها دوستان دیگری هم دارند
عکس دریافتی است

«دوست سیاستمدار کُردی پس از حمله اخیر ترکیه به شمال سوریه می‌گفت: "کُردها غیر از کوه‌ها هیچ دوست دائمی ندارند!" البته شاید بهتر بود که می‌گفت: "کُردها تا وقتی که بر پایه‌ی احساسات سیاسی و نه منطقی، تصمیم می‌گیرند، بجز کوه‌ها هیچ دوست دائمی نخواهند داشت".»

به گزارش ایسنا، صادق کرمیان، خبرنگار، در یادداشتی نوشته است: «گفتن این جمله برای کسی که تمام خون و جانش آمیخته به نژاد این مردم (کُردها) است، شاید کمی دشوار باشد اما به هر حال باید واقعیت را پذیرفت، حتی اگر تلخ باشد.

از آغاز عملیات‌ ارتش ترکیه موسوم به عملیات "چشمه صلح" در مناطق شمال و شمال شرق سوریه، علاوه بر انتشار اخبار و گزارشات مختلف، تحلیل‌های متفاوتی را تاکنون شاهد بوده‌ایم که در آن احزاب و دسته‌های سیاسی کُرد پراکنده در کشورهای خاورمیانه نظر و سیاست واحدی درخصوص این اتفاق نداشته‌اند، به طور مثال در تازه‌ترین اظهارنظر مسئول ارتباطات شورای ملی کُردهای سوریه اعلام شده که نیروهای پیشمرگ "روژ" وابسته به این شورا که عمدتاً در اقلیم کردستان (عراق) آموزش دیده و تجهیز شده‌اند حاضر به جنگ علیه ترکیه در دفاع از مناطق کردنشین سوریه نیستند، که این خود نشان از تضارب آراء بین کُردها درخصوص چگونگی مواجهه با این اتفاق را دارد.

در اینجا برای این که بیشتر به ماهیت این موضوع پی ببریم، لازم است مروری اجمالی به سیر تاریخی ارتباط کُردها در ترکیه با اردوغان و حزب عدالت و توسعه داشته باشیم.

اردوغان چگونه پله‌های ترقی سیاست را طی کرد؟

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ۶۵ ساله جمهوری ترکیه و رهبر حزب حاکم عدالت و توسعه، زندگی سیاسی خود را از دهه ۷۰ میلادی با پیوستن به حزب سلامت ملی ترکیه (MSP) که حزبی اسلام‌گرا بود و در سال ۱۹۷۲ توسط "نجم‌الدین اربکان"، نخست وزیر سابق ترکیه تاسیس شده بود آغاز کرد. پس از آن که حزب سلامت ملی منحل شد و اربکان حزب اسلام‌گرایی دیگری با نام حزب رفاه (RP) را تاسیس کرد، اردوغان به این حزب پیوست و پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری طی کرد تا در نهایت در سال ۱۹۹۱ به عنوان نماینده پارلمان برگزیده شد.

وی از سال ۹۴ تا ۹۸ میلادی شهردار استانبول بود و با مجموعه کارهایی که انجام داد استانبول را به شهری مدرن تبدیل کرد، تا این کارنامه، پشتوانه محکم او برای تاسیس حزب عدالت و توسعه با همکاری عبدالله گل باشد.

این حزب جدید در نخستین انتخابات پس از اعلام موجودیت خود در سال ۲۰۰۲ توانست به پشتوانه‌ی شعارهای تبلیغاتی متفاوت و اعتمادی که به واسطه پیش‌برد پروژه‌های شهری اردوغان در استانبول پیدا کرده بود، بیش از ۳۴ درصد آراء برای کرسی‌های پارلمان ترکیه را از آن خود کند تا اردوغان در سال ۲۰۰۳ به عنوان نخست وزیر ترکیه برگزیده شود. این پیروزی با کسب حدود ۴۲ درصدی آراء در انتخابات محلی کامل شد و با برنامه‌های کوتاه مدت اردوغان در سال ۲۰۰۷ و در انتخابات بعدی تبدیل به یک پیروزی درخشانتر هم شد.

اردوغان تا انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱ برای سه دوره متوالی نخست‌وزیر ترکیه باقی ماند و در سال ۲۰۱۴ در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه شرکت کرد تا با ۵۲ درصد آراء بر صندلی ریاست جمهوری ترکیه نیز تکیه بزند.

رئیس جمهور ۶۵ ساله ترکیه تاکنون و در دوران زمامداری خود، ۳ بار تغییرات قانون اساسی را به همه پرسی گذاشته که هر بار نیز با حمایت بسیاری از مردم ترکیه از جمله قشر بزرگی از کُردهای این کشور توانسته است اکثریت آراء را نیز به دست بیاورد.

کُردهایی که در ترکیه انکار می‌شدند ولی...

کُردها در حدود یک پنجم جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. این یعنی اندکی بیش از نیمی از جمعیت همه کُردها در کشورهای دیگر منطقه. کُردها در استان‌های "آگری"، "تِبلیس"، "بینگول"، "دیاربکر"، "حکاری"، "ماردین"، "مَوُش"، "سِرت"، "شانلی اُورفا" و " وان" که در جنوب شرقی ترکیه واقعند، در اکثریت هستند. این استان‌ها به نوعی فقیرترین و توسعه نیافته‌ترین استان‌های ترکیه را تشکیل می‌دهند. البته جمعیت قابل توجهی از کُردها در شهرهای برگ ترکیه یعنی استانبول، آنکارا و ازمیز نیز ساکن هستند، به نحوی که استانبول بیش از هر شهر دیگر در جهان جمعیت کُرد زبان دارد.

کُردهای ترکیه از دیرباز علی رغم حمایت آنها از امپراطوری عثمانی در جنگ اول جهانی و حمایتشان از جنگ استقلال ترکیه در سال‌های ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۲؛ همواره از جانب حکومت‌های مختلف ترکیه، در معرض انکار، سرکوب و تلاش برای نابودی قرار داشتند تا سال ۱۹۹۰ حزب کار خلق (HEP) به عنوان یک حزب کُردی تاسیس شد و سال ۱۹۹۱ که "سلیمان دمیرل" نخست وزیر ترکیه شد، وجود کُردها و مساله کُردها را پذیرفت، وجود اقلیت بزرگی به نام کُرد با هویت و زبان فرهنگ کُردی به طور کامل انکار می‌شد. همزمان با سرکوب سه قیام عمده کردهای ترکیه [قیام شیخ سعید پیران (۱۹۲۵)، قیام منطقه آرارات (۱۹۲۷-۱۹۳۰) و قیام دَرسیم ( ۱۹۳۶-۱۹۳۸ )]، مصطفی کمال‌پاشا (آتاتورک با دوره زمامداری ۱۹۲۳ تا ۱۳۹۸) همه مدارس، نهادها، انتشارات و اماکن مذهبی کردها را تعطیل و ممنوع اعلام کرد. کُردها در ترکیه تا اویل دهه ۹۰ میلادی و با شدت کمتری تا اوایل سال ۲۰۰۰ نمی‌توانستند آزادانه به زبان مادری خود بنویسند و بخوانند. آنها حتی از پوشیدن لباس کُردی در شهرهای بزرگ و حتی در نزدیکی این شهرها منع می‌شدند. این محدودیت‌ها حتی تا سال ۲۰۰۲ که پارلمان ترکیه حق آموزش به زبان کُردی (اگرچه این قانون هیچ‌گاه اجرایی نشد) و انتشار مطبوعات کُردی را به رسمیت شناخت، اعمال می‌شد.

به هر حال کُردها به عنوان یک اقلیت نژادی رسمی ترکیه هنوز در قانون اساسی این کشور جایگاهی ندارند و واژه "ترک" به همه شهروندان این کشور فارغ از نژاد، قومیت، زبان و مذهب اطلاق می‌شود.

با وجود این سیاست ضد کُردی، اقدامات حکومتهای پی‌درپی ترکیه تنها در انکار خلاصه نمی‌شد. تشویق و تهدید کُردها برای مهاجرت به مناطق غربی ترکیه که از مناطق کردنشین آبادتر بودند، ممانعت از توسعه این مناطق برای فشار بیشتر به آنها، قانون وضعیت فوق‌العاده در بسیاری از مناطق کُردنشین از سال ۱۹۸۷، در کنار ممنوعیت زبان و فرهنگ کُردی، تلاشی بوده برای نابودی هویت و جمعیت کردها و تغییر بافت‌ قومی مناطق جنوب شرق ترکیه.

مبارزات سیاسی و قانونی کُردها نیز که می‌توان گفت از سال ۱۹۹۰ با تاسیس حزب کار خلق آغاز شد، همواره در معرض سرکوب و فشار بوده است. این حزب در سال ۱۹۹۳ غیر قانونی اعلام شد. " لیلا زانا" نماینده کُرد پارلمان ترکیه به خاطر تکلم به زبان کُردی در پارلمان به ۱۰ سال زندان محکوم شد. حتی حزب دموکراتیک خلق (HDP) که به عنوان حزبی قانونی در ترکیه فعالیت می‌کند، نمایندگان و اعضاء آن از جمله "صلح‌الدین دمیرتاش" و "فیگن یوکسکداغ" به خواست اردوغان و حزب عدالت و توسعه دستگیر، محاکمه و زندانی شدند.

رابطه کُردها در ترکیه با اردوغان چگونه است؟

علی رغم همه فشارهایی که کُردها در ترکیه تاکنون متحمل شده‌اند، حمایت آنها از اردوغان از ابتدای ظهور وی در صحنه عالی سیاست ترکیه چشم‌گیر بوده است. در همه انتخابات‌هایی که پیروزی از آن اردوغان و حزب وی بوده رای بیشماری از کُردها به نفع اردوغان به صندوق ریخته شده است. برای نمونه در همه پرسی ۱۶ آوریل ۲۰۱۷  که تغییرات قانون اساسی با رای مثبت مردم به تصویب رسید، علی‌رغم مخالفت حزب کُردی HDP و بسیاری از سیاستمداران و نخبگان کُرد، رای مثبت کُردها نقشی اساسی در پیروزی اردوغان داشت. رای مثبت به تغییرات مورد نظر اردوغان در سه استان کردنشین بالاتر از ۷۰ درصد، در ۲ استان بالاتر از ۵۰ درصد و در ۴ استان بالاتر از ۴۰ درصد بود.

رابطه کُردهای ترکیه را با اردوغان و عموماً با هر سیاستمدار دیگر از جمهوری ترکیه، می‌توان بر مبنای انتظاراتی در سه محور اصلی ارزیابی کرد. معیشت، اسلام و هویت کُردی. البته این بدان معنی نیست که عوامل دیگری در این میان وجود ندارند، بدون تردید این رابطه تحت تاثیر عوامل زیادی قرار گرفته و خواهد گرفت، اما باید این واقعیت را پذیرفت که این سه عامل بسیار بیشتر از عوامل دیگر تاثیر گذار هستند.

اقتصاد ترکیه در دهه ۹۰، یک اقتصاد بحران‌زده و ویران بود که با کاهش فاحش ارزش لیر در سال ۱۹۹۷، تورم ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد. در این میان شرق و جنوب شرقی ترکیه که از سایر مناطق این کشور فقیرتر و توسعه نیافته‌تر بودند، شرایط بسیار سختی را تجربه می‌کردند. اردوغان با اجرای برنامه کلان اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، حرکت به سمت صنعتی شدن و گسترش صنعت گردشگری به اقتصاد آشوب‌زده ترکیه سر و سامان داد و توانست تولید ناخالص ملی ترکیه را از ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ به بیش از ۸۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ برساند و نام ترکیه را به عنوان هفدهمین اقتصاد برتر دنیا مطرح نماید. این تحول اقتصادی وضعیت مناطقی که کردهای ترکیه در آن ساکن بودند را نیز هر چند کمتر از سایر مناطق، بهتر کرد و باعث به وجود آمدن یک طبقه متوسط شهری محافظه‌کار پُرجمعیت از کُردها شد که خطر انتخاب شدن کسی به غیر از اردوغان و حزبش به یک دغدغه بسیار جدی برای آنها تبدیل شده بود.

اوضاع معیشتی کُردها برخلاف سایر مناطق ترکیه علاوه بر مشکلات اقتصادی، تا پیش از سال ۲۰۰۲ تحت تأثیر یک عامل دیگر نیز قرار داشت که قانون وضعیت فوق‌العاده بود. "عبدالله اوجالان" در سال ۱۹۷۸ حزب کارگران کردستان (PKK) را تأسیس کرد و از سال ۱۹۸۴ مبارزۀ مسلحانه علیه حکومت ترکیه را آغاز کرد. برای مبارزه با PKK و رواج فزایندۀ آن در مناطق کردنشین ترکیه، از سال ۱۹۸۷ قانون وضعیت فوق‌العاده بر این مناطق حاکم شد و زندگی و اقتصاد کُردها را بیش از پیش تحت تأثیر قرار داد. قانون وضعیت فوق‌العاده تا سال ۲۰۰۲ بر بیشتر مناطق کردنشین ترکیه حاکم بود و در این سال حزب عدالت و توسعه این قانون را ملغی اعلام کرد. شاید بتوان تفاوت میزان آرای حزب عدالت و توسعه در استان‌های کردنشین در دو انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۵ را بر همین اساس تفسیر کرد.

در کنار گره‌خوردن مسائل اقتصادی و معیشتی کُردها به حضور حزب عدالت و توسعه در راس هرم قدرت ترکیه، موضوع پایبندی اردوغان به هویت اسلامی و ترجیح آن به سکولاریسم در ترکیه از جمله مواردی است که رابطه اردوغان و کُردها را در شرایط خاص قرار می‌دهد.

اردوغان مسلمان سنی و مانند استاد خود "نجم‌الدین اربکان" از اعضای طریقت "نقشبندی" است. وی از ابتدای فعالیت سیاسی خود در حزب اسلام‌گرا فعالیت داشته و خود بنیان‌گذار یک حزب اسلام‌گرا است. اگرچه سکولاریسم همچنان از اصول اصلی قانون اساسی ترکیه است، اما می‌توان ادعا کرد اردوغان به تنهایی چهره‌ی ترکیه را از یک کشور سکولار به یک کشور اسلامی تغییر داده است؛ نکته‌ای که از نظر کُردهای سنی مُتدیّن و محافظه‌کار ترکیه که بسیاری از آنها نیز از طریقت "نقشبندیه" هستند بسیار قابل توجه است و این امید را در آنها به وجود آورده است که وی احیاء کننده ارزش‌های اسلامی رو به اُفول جامعه ترکیه باشد.

علاوه بر این موارد در سال ۱۹۹۹ میلادی و در جریان باز شدن پرونده نامزدی عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، با توجه به این که یکی از شرایط عضویت قطعی این کشور یافتن راه‌حلی قانع کننده برای مساله کُردها بود، اردوغان کسی بود که در این مقطع حساس برای کردها، زمام امور را در دست گرفت و تعهد خود را نسبت به دستیابی به معیارهای اتحادیه اروپا، از جمله در مورد مساله کُردها نشان داد.

با توجه به این که کُردها در ترکیه به مانند هر قوم دیگری به دنبال دستیابی به هویت و حقوق خود بوده و هستند و قانون معطل مانده و مصوب سال ۲۰۰۲ را که آزادی قابل توجهی در استفاده از زبان کُردی به کردها در ترکیه می‌داد را توسط اردوغان در سال ۲۰۰۹ اجرایی شده می‌دیدند، استقبال بیشتری به وی و برنامه‌های او نشان دادند تا او به پشتوانه رای آنها همچنان برنامه‌های خود را برای قدرتمند کردن ترکیه در منطقه پیش ببرد.

از این سال به بعد استفاده از زبان کردی در رسانه‌ها و مطبوعات ترکیه آزاد شد، نام‌های ترکی شده برخی شهرها و روستاها مجدداً کُردی شد، موسیقی کردی مجاز شد، منع پوشش کُردی از میان رفت و تغییرات به نفع کردها همگی توسط اردوغان انجام گرفت. این تغییرات که در تاریخ ترکیه بی‌سابقه بود تا آنجا پیش رفت که در ساختار حزب عدالت و توسعه، کردها تا سطح وزیر و معاون حزب بالا آمدند و شاید به همین دلیل بود که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ با وجود کاندیداتوری "صلاح‌الدین دمیرتاش"، اردوغان در استان‌های کُردنشین بیشترین آراء را از آن خود کرد.

حرف آخر

هر چند که در سال‌های اخیر پشت‌پا زدن اردوغان به بسیاری از توافقات خود با رهبران کُرد، شرایط سختی را برای این جامعه بزرگ از ترکیه به وجود آورده است ولی مرور این مسیر تاریخی یک واقعیت را پیش روی ما می‌گذارد و آن این است که در بسیاری از مواقع مسیر مردم کُرد با رهبران آنها بعضاً از هم جدا بوده است که نمونه اخیر آن همین انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴ ترکیه و پیشتازی اردوغان نسبت به رقیب کُرد خود آن هم در استان‌های کردنشین است. همین تفاوت دیدگاه را می‌توان در میان کُردهای سوریه و عراق نیز پیدا کرد که در آنها در حالی که مردم کُرد بیشتر به دنبال شرایطی آرام و به دور از جنجال و هیاهو برای ادامه زندگی بوده‌اند، رهبران آنها به دنبال منافع سیاسی و استفاده از جایگاهشان برای رسیدن به مطامع خود بوده‌اند.

در جهان سیاست، احساسات معنایی ندارد و این عقل و منطق استوار بر فضای گفت‌وگو با حفظ منافع ملی و حتی مشترک است که مسیر آرامش و سعادت را پیش روی هر ملت و قومی قرار می‌دهد.

بنا به جبر جغرافیا، کُردها همواره در سرزمین‌هایی پراکنده بوده‌اند و هیچ‌گاه (بنا به دلایل بسیار زیاد که پرداختن به آن در این نوشتار نمی‌گنجد) تبدیل به یک کشور و یک دولت مرکزی نشده‌اند و در اکثر مواقع رهبران کُرد نیز سعی داشته‌اند به جای تشکیل یک ملت با فرهنگ غنی و مردمی با دانش، با تصمیم‌گیری‌های بعضاً احساسی، هویت خود را در همه‌پرسی برای استقلال و تشکیل یک کشور و مواردی از این دست آن هم با جنگ جستجو کنند؛ اتفاقی که باعث شده تا متاسفانه کشورهای فرامنطقه‌ای از این مردم غیور و دلیر به عنوان یک کارت در بازی‌های سیاسی خود استفاده کنند.

تهاجم نظامی ترکیه به شمال سوریه و جنگ با کُردهای این منطقه، تاکنون هزینه‌های بسیار زیادی را برای ترک‌ها ایجاد کرده است، با این حال تجربه نشان داده که رهبر سرسخت ترکیه به راحتی از نقشه خود برای تامین مصالح و امنیت کشورش دست بر نمی‌دارد و همین امر وضعیت این منطقه از جهان را روز به روز سخت‌تر می‌کند. اردوغان که یکی از اهداف به ظاهر اعلام شده‌اش از آغاز این جنگ قطع ارتباط کردهای شمال سوریه با گروه پ.ک.ک می‌باشد و احتمال می‌رود چیز دیگری هم در میان باشد، مطمئنا اگر این اطمینان را حاصل کند که گروه‌های کُرد سوریه تهدیدی برای کشورش نیستند، در فضای گفت‌وگو  و البته با گرفتن برخی امتیازات حاضر به نشستن پای میز مذاکره خواهد بود؛ راه حل و راهبردی که کُردها نه تنها با ترکیه بلکه با تمامی همسایگان خود می‌توانند آن را آغاز کنند و به جای تشکیل کشور به فکر تشکیل یک ملت باشند.

کُردها چه بخواهند و چه نخواهند بنابر همان جبر جغرافیایی جزیی از کشورهای ترکیه، ایران، سوریه و عراق خواهند بود و باید برای ادامه حیات خود در فضایی آرام و به دور از جنگ‌های بی‌فایده در سایه اعتماد رهبران و دولتمردان کشورهای ذکر شده با فرهنگ و تمدن بسیار غنی خود مایه مباهات جامعه بشری در این منطقه از جهان باشند، همانطور که تا پیش از این نیز به سهم خود بوده‌اند.»

انتهای پیام

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۰۷:۴۷

کردها جزء نژاد های اصیل ایرانی هستند و هیچ دوستی بهتر از ایران ندارن و نخواهن داشت

avatar
۱۳۹۸-۱۲-۲۴ ۲۳:۵۱

جزونژادهای ایرانی؟؟؟؟معلومه هنوزمعنی نژادرونمیدونی.

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۰۸:۱۱

حیف که نظرمو پخش نمی کنید وگرنه جواب دندانشکنی به این مطلب می دادم.

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۰۸:۴۳

خوشالم از خواندن مقاله ای که به بسیاری از معضلات کردها اشاره کرده ای . به نظرم مهمترین نکته ای که به آن اشاره نشده ، همان جبر تاریخ یا جدا شدن قسمت عمده کردستان در زمان صفویان از ایران بود. چرا نکته مهمی است ؟ چون همواره اعراب و ترکها به چشم بیگانه ویا دشمن به کردها در عراق وسوریه وترکیه نگاه می کنند. من نمی گوییم که همه کارهای کردها در کشورهای دیگر درست بوده اما چند مثال می زنم و امیدوارم آن را جواب دهید. بعنوان نمونه کردها به یاری آتاتورک رفتند و بیگانگان را از ترکیه بیرون وشکست دادند. آنوقت چه کسی زیر قولش زد؟ آتاتورک بطور کلی تا چند سال پیش به آنها ترک کوهی می گفتند. که هم نفی کرد بودن و هم بعنوان وحشی آنان را لقب می زدند. یا صدام حسین نزدیک به دویست هزار کرد را زنده بگور کرد یا شیمیایی حلبچه که در اثر یاری کردهای آن منطقه به نیروی ایران ، انان را بمباران شیمیایی کرد . من منکر بسیاری از اشتباهات آنان نمی شوم ولی نکته ای که خیلی من را آزار می دهد اینست که همه ، کردها را از روی احزاب سیاسی نقد می کنند در شرایطی که وضعیت مردم به کل جدا از ازاب سیاسی می باشد. مثلا خاندان بارزانی به سیاست مثل یک بیزنس نگاه می کنند. و حزبی که شما به آن اشاره فرمودید دست پرورده حزب بارزانی و استفاده برای مقاصد آنها می باشد. تنها دو مطلب را در انتها عنوان می کنم که چرا زمانیکه داعش چهل درصد خاک سوریه را در اختیار داشت و هم مرز باترکیه بود جناب اردوغان احساس خطر نمی کردند؟ آیا ازطرف کرد سوریه تا الان یک پوکه فشنگ به طرف ترکیه شلیک شده ؟ مطلب آخر اینکه از زمانی که اردوغان متوجه پیدا شدن ذخیره دو میلیارد بشکه نفت در منبج و بی نهایت ذخیره گاز شده ، به بهانه مبارزه با تروریسم قصد تعرض وضمیمه خاک سوریه را دارد. پنجاه سال پیش شمال قبرس را اشغال کرده اند و تا حالا هم تشریف دارند. پاینده باشید

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۰۹:۲۰

نظر شما مشمول همین نقد می شود .. قضاوت احساسی و غیر منطقی دارید .

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۱:۳۰

مقاله‌ای با اطلاعات در هم و مغشوش و راست ودروغ

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۳:۰۲

اگر الان در خود امریکا جنگ بشه غزیزان کرد میفرمایند ما باید بخشی از خاک امریکا رو خود مختارکنیم اخه زور گویی کردها .سهم خواهیشون منطقی نیست خیلی خود رای هستن

avatar
۱۳۹۸-۱۱-۲۴ ۱۳:۳۰

زنده باد کورد ها

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۰۹:۲۳

امیدوارم روزی بیاد که مرزهای عقیدتی مرزهای موجود را بردارد و کردها به آغوش ایران برگردند رفتار آنها به خاطر خیانتهایی است که دیده اند

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۰:۰۲

با سلام بر نویسنده، بدان اردوغان بازنده اصلی است. هیچ راه دیگری نداشت؛ در داخل قافیه را باخته... انتخابات شهردار استامبول و جدا شدن گل، داوود اوغلو، علی بابا جان و مجبوره سراغ ملی گرایان برود و دلخوش به آرای طرفداران ج ه پ ه بشود ولی این دامی است که امریکا براش پهن کرده تا انتقام خرید اس 400 را ازش بگیرد این پیش بینی را یاد داشت بکن اردغان دیگر رییس جمهور ترکیه نخواهد شد

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۰:۱۴

متاسفانه بدبختی های همه قوم ها و نژاد ها از احساسات به شدت اشتباه ناسیونالیستی سرچشمه می گیرد. رها کنید کرد و ترک و لر و فارس و عرب را، این همه تعصب بی جا برای چیست؟ مگر همه ما انسان نیستیم؟

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۱:۱۹

کردها فقط خیانت و تبعیض دیدند مطلب بالا دروغ است

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۲:۱۱

مقاله جالب بود... کردها جزئی از هویت ایران زمین بوده‌اند..

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۲:۱۱

مطلب جالبی بود. ولی تناقضات جدی در مطالبتان وجود دارد. نتیجه ای که می توان گرفت این است که ظاهرا ادعای اردوغان مبنی بر مبارزه با "تروریست" های کرد و نه مردم کرد در خاک سوریه به منطق نزدیک تر است.

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۳:۳۳

در همه انتخابات‌های..انتخابات‌هایی ...جالبه تو این متن با وجود خوب بودن این اشتباه زیاد تکرار شده ...خیلی جاها که باید یی باشه شده ی

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۳:۳۸

در اکثر مواقع رهبران کُرد نیز سعی داشته‌اند به جای تشکیل یک ملت با فرهنگ غنی و مردمی با دانش، با تصمیم‌گیری‌های بعضاً احساسی، هویت خود را در همه‌پرسی برای استقلال و تشکیل یک کشور و مواردی از این دست آن هم با جنگ جستجو کنند؛ ///این جمله یعنی بالاخره کردها جدا بشن یا نشن؟؟؟منظور ملت کرده یا یکی شدن با ملت ترکیه ؟؟ یه کم متناقضه

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۵:۱۴

طی سالهای گذشته رهبران کورد بیشتر به جای رسیدگی به مردمشان بیشتر به فکر تمایلات شخصی و اهداف حذبی بوده اند. به اعتقاد من اگر همه کوردهای منطقه بدور از حواشی به فکر کسب ثروت و بالا بردن سطح زندگی و انتشار فرهنگشان باشن به نتایج بزرگی میرسند...

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۴ ۱۵:۱۸

شما در این مقاله با غلطک از روی کردها رد شدین. مقصر تمام مشکلات جنگ شروع شده متوجه اردوغان است

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۲۷ ۰۰:۲۶

باسلام به نظر من مرزها باید برداشته بشه همان کار زیبایی که ایران وعراق دارن انجام میدن وعراق عجم وعراق عرب را بعداز ساله توطئه امپریالیستها دوباره دارن به هم میرسانند و همینطور کردستان و ترکستان و....

avatar
۱۳۹۸-۰۷-۳۰ ۰۱:۰۸

باقر خان رو کردها کشتن جلال الدین خوارزمشاه رو هم همونها کشتن در جنگ چالدران طرف عثمانی ها بودن همیشه آهنگ جدایی طلبی دارن و در هرجا خودشون فقط کردی صحبت میکنن و اگر در جایی اکثریت مثلا ترک باشن اون موقع به ترکی حرف زدن طرف معترض اند

avatar
۱۳۹۸-۰۸-۰۱ ۲۳:۴۴

یکی از بهترین مقاله های ایسنا بود. از بازخوردها هم مشخصه. کاز خوبتونو ادامه بدید.

avatar
۱۳۹۸-۰۸-۰۴ ۱۴:۵۹

من خودم یک کوردم که سالهاست با خانواده ام در سوئد زندگی میکنم. با خواندن این مقاله اول خواستم به شدت از ایسنا گله و شکایت بکنم که آخه این چه تحلیلی است ولی خدایی بعد از اینکه کمی آرام شدم و احساساتم نسبت به آب و خاکم فروکش کرد پیش خودم به شما برای نوشتن این تحلیل و توصیف شرایط واقعی این منطقه، آفرین گفتم.

avatar
۱۳۹۸-۰۸-۰۷ ۰۱:۲۲

ایا این تغیر ساختاری ک گفتید در ایران برای ترک های ایران بوجود میاد ..؟؟

avatar
۱۴۰۱-۰۴-۱۵ ۲۲:۴۵

خلاصه کلام اخر شک نکنین اون روز میرسه تمام کوردها زیر یک پرچم زندگی میکنن با صلح دوستی