دکتر شاهین آخوندزاده در گفت‌و گو با ایسنا، با بیان اینکه توسعه سرطانی و بی‌رویه آموزش عالی یکی از عوامل افزایش آمار تخلفات علمی و پژوهشی در کشور است، عنوان کرد: توسعه کمی آموزش عالی بدون توجه به اصول کیفی بسیار آسیب زاست. به گونه‌ای که طی ۱۵ سال گذشته تعداد زیادی دانشگاه و مرکز آموزش عالی بدون توجه به تامین زیرساخت‌های پژوهشی و جذب اعضای هیات علمی توانمند صورت گرفته است.

لغو رتبه و اخراج ۴ عضو هیات علمی

وی با بیان اینکه در رابطه با موضوع ری ترکت ۵۸ مقاله پژوهشگران ایرانی، شدیدترین برخورد از سمت وزارت بهداشت انجام شد، گفت: پس از بررسی موضوع با متخلفان شدیدا برخورد شد، به گونه‌ای که دو رتبه استادی اعضای هیات‌ علمی لغو و دو عضو هیات‌ علمی نیز اخراج شدند.

وی با تاکید بر اینکه نبود زیرساخت باکیفیت، استاد توانمند و متبحر و جذب دانشجوی ضعیف به خروجی پایان‌نامه‌ها و مقالات ضعیف و بعضا همراه با تقلب و تخلف منجر می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر تعداد دانشجویان PhD دانشگاه‌های ما با کشور امریکا برابری می کند، این در حالیست که امکانات، زیرساخت‌ها و بودجه ‌های علمی و پژوهشی این دو کشور باهم قابل مقایسه نیست.

برخی علل بروز تخلف و خطای پژوهشی

وی ادامه داد: به عنوان نمونه دانشجوی دکترا پروژه‌ای برای پایان نامه خود طراحی می کند که تحقق و اجرای آن نیازمند بودجه‌ای ۱۰۰ میلیون تومانی است در حالیکه دانشگاه تنها ۱۰میلیون تومان حمایت مالی می­کند، بنابراین زمانیکه می‌خواهید پروژه ۱۰۰ میلیونی را با ۱۰ میلیون اجرا کنید، بروز خطای علمی غیرقابل اجتناب است.

ممانعت از توسعه بی‌رویه آموزش عالی راهکار جلوگیری از تخلف

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ممانعت از توسعه بی‌رویه آموزش عالی را راهکاری برای جلوگیری از بروز تخلف و خطای علمی عنوان کرد و گفت: کشور ما احتیاجی به جذب ۱۰۰ هزار دانشجوی دکترا ندارد که ۹۸ هزار مورد آنها پس از فارغ التحصیلی بیکار بمانند، اقدام معقولانه پذیرش ۱۰ هزار دانشجوی دکترا و همچنین جذب اساتید صاحب نظر و توانمند برای تربیت دانشجوی PhD است، چراکه در این صورت هم دانشجو با سواد و توانمند تربیت می‌شود و هم در نهایت مقالات و پژوهش‌های با کیفیتی به عنوان خروجی دانشگاه‌ها منتشر می‌شود.

پژوهش و کار علمی اجباری نیست

وی با تاکید بر اینکه پژوهش و کار علمی اجباری نیست، تصریح کرد: شاخص اجبار عضو هیات علمی برای ارایه مقاله در آیین‌نامه ارتقا باید اصلاح شود، چراکه همین اجبار گاهی عاملیست که منجر به بروز خطا و تقلب علمی می‌شود. به عبارت دیگر باید مدل‌های مختلفی  مانند شاخص‌ها آموزشی، پژوهشی و ترکیب آموزش و پژوهش برای ارتقای اعضای هیات‌علمی طراحی شود.

وی با بیان اینکه امکان ارتقای اعضای هیات علمی توانمند  در حوزه تدریس و آموزش باید فراهم شود، گفت: البته در آیین نامه جدید ارتقا، "سرآمدی آموزشی" به عنوان شاخصی برای ارتقا در نظر گرفته شده و در همین راستا اولین عضو هیات علمی بر اساس شاخص "سرآمدی آموزش"، بدون ارایه مقاله به مرتبه استاد تمامی ارتقا پیدا کرد.

برخی از خطاهای علمی از ناآگاهی افراد نشأت می‌گیرد

آخوندزاده با اشاره به ضرورت برگزاری کارگاه و ارایه آموزش‌هایی در رابطه با تولیدات علمی و انتشار مقالات، عنوان کرد: برخی از تخلفات و تقلب‌های علمی از ناآگاهی افراد نسبت به اصول ارایه مقاله یا تولیدات علمی ناشی می شود که همین مساله اهمیت برگزاری کارگاه‌های آموزشی توسط دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی را دوچندان می‌کند. پس از ارایه آموزش می‌توان با خطاها و تخلفات به صورت جدی و قاطع برخورد کرد.

وی ادامه داد: به اعتقاد بنده اگر در جذب دانشجو و استاد و همچنین ایجاد بستر و محیط مناسب پژوهشی درست عمل کنیم، میزان خطاهای علمی کاهش پیدا می‌کند. ولی اگر در این سه مؤلفه نقص داشته باشیم هر کاری کنیم در آن خطا خواهد بود.

نحوه توزیع بودجه های پژوهشی وزارت بهداشت

آخوندزاده با اشاره به نحوه توزیع بودجه های پژوهشی وزارت بهداشت، عنوان کرد:‌حدود ۳ درصد بودجه پژوهش وزارت بهداشت صرف کوهورت ‌و ۹۷ درصد باقیمانده صرف سایر حوزه‌ها و بخش‌ها می‌شود، این در حالیست که در حال حاضر بیش از ۳۰ دانشگاه با رصد جمعیتی ۲۰۰ هزار نفری در پروژه ملی کوهورت دخیل هستند.

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به سهم علوم پایه از بودجه پژوهشی وزارت بهداشت، گفت:‌ سهم علوم پایه از بودجه پژوهشی وزارت بهداشت حداقل ۵۰ درصد است. البته امروز دیگر در دنیا مرزی بین علوم پایه و علوم بالینی وجود ندارد.

وی با اشاره به نحوه تخصیص بودجه‌های پژوهشی به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، عنوان کرد:‌ این بودجه با توجه به ظرفیت، وسعت، تعداد دانشجو و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها؛ خروجی‌ها؛ شاخص حرکت در مرزهای دانش و همچنین بر اساس مأموریت‌های واگذار شده از سوی معاونت فناوری وزارت بهداشت به دانشگاه، تخصیص داده می شود.

آخوندزاده در خاتمه با بیان اینکه نیروی انسانی و نیاز جامعه از مهم‌ترین مسایل در حوزه پژوهش است، خاطر نشان کرد: ماموریت‌ها با توجه به نیاز جامعه و بر اساس پتانسیل و نیروی انسانی هر دانشگاه‌ تفویض می شود،‌به عبارت دیگر ماموریت‌ها به دانشگاه‌هایی داده می‌شود که پتانسیل، امکانات و نیروی انسانی مرتبط با آن موضوع را در اختیار داشته باشند، چراکه پژوهش انسان‌محور است.

انتهای پیام