به گزارش ایسنا، بیابان‌زدایی به کارها و روش‌هایی است که برای سبزکاری در بیابان و جلوگیری از روند شتابناک تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و نیمه‌مرطوب انجام می‌شود.

کوشش‌هایی که برای مهار بیابان‌زایی در ایران آغاز شده ‌است، پیشینه‌ای بیش از پنج دهه داشته و به دهه ۲۰ خورشیدی در سبزوار و خوزستان باز می‌گردد.

کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک همچون گیاهان شوره‌زی، تعادل دام و مراتع برای حفاظت از پوشش گیاهی موجود، بهره‌گیری از روش‌های کارآ در انباشتن آب باران، احیاء شوره زارها و بهره‌گیری از سوخت‌های جایگزین از جمله راهکارها برای مهار بیابان‌زایی است.

21 تا 27 خردادماه هفته جهاد کشاورزی با شعار "جهادکشاورزی، رونق تولید و امنیت غذایی کشور" نامگذاری شده است. آخرین روز این هفته با نام روز جهانی مقابله با بیابانزایی به طرح‌ها و برنامه‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اختصاص دارد.

صفر؛ سهم بیابان‌های خراسان جنوبی از اعتبارات ملی

علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی به ایسنا گفت: اعتبارات سال 96 بارقه امیدی در حوزه بیابانزدایی روشن کرد، چرا که 21 میلیارد و 700 میلیون تومان از محل اعتبارت ملی برای استان مصوب شد، که 12 میلیارد تومان آن تخصیص پیدا کرد.

وی ادامه داد: از 850 میلیون تومان اعتبار استانی 309 میلیون تومان محقق شد و همه این اعتبارات باعث شد در سال 96،  3705 هکتار نهال کاری و حدود 1500 هکتار هلالی آبگیر اجرا شود .

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: اما این تخصیص‌ها انگار همان سال 96 رنگ و بوی توجه به خود گرفته بود چراکه در سال 97 نه تنها از آنچه قبلا برای این استان تصویب شده بود، با توجه به تورم هرساله اندکی اضافه‌تر نشد، بلکه اعتبارات با پس رفتی چندین پله‌ای مواجه شد.

نصرآبادی با تاکید بر اینکه با این روند رشد بیابان در خراسان جنوبی از بیابانزدایی بسیار بیشتر خواهد بود گفت: سال 96 مصوب شد تا از محل صندوق توسعه ملی 150 میلیون دلار به طرح‌های بیابانزدایی و مقابله با پدیده گرد و غبار در کشور تعلق گیرد، اما به دلیل شرایط استان خوزستان تمام این اعتبار به سمت آن استان شیفت داده شد و دیگر استان‌ها از این اعتبار بی نصیب ماندند.

وی افزود: در حالی که برای پیشگیری از پدیده گرد و غبار باید علاج واقعه قبل از وقوع کرد و از اعتبارت در نظر گرفته شده به استان‌هایی که هنوز می‌توان اقدامات پیشگیرانه در آن انجام داد، مبلغی اختصاص داد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: هر چند هدف از اجرای این طرح‌ها مقابله با بیابان‌زایی، پدیده های ناخوشایند گرد و غبار، هجوم ماسه‌های روان و همچنین محافظت از زمین‌های کشاورزی بوده است، اما چون سرعت فرسایش بادی از سرعت تخصیص اعتبارات بسیار بیشتر بوده است، انگار قدم‌های بیابان در خراسان جنوبی بلندتر شده است.

نصرآبادی تصریح کرد: این استان جزو پنج استان درگیر با پدیده گرد و غبار است و در ردیف استان‌هایی مانند خوزستان و سیستان و بلوچستان قرار می‌گیرد، هرچند شدت شرایط حاکم بر استان‌ها با یکدیگر متفاوت است.

وی با اشاره به وسعت عرصه‌های درگیر با فرسایش، خراسان جنوبی را دومین استان بیابانی کشور و در معرض پدیده فرسایش و بیابان زایی اعلام و اظهار کرد: 23 منطقه از استان به مساحت سه میلیون و 100 هزار هکتار درگیر فرسایش بادی است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: در وسعت یاد شده 28 کانون بحرانی فرسایش بادی وجود دارد، یعنی در این کانون‌ها به لحاظ مهار مشکلات به شرایط سخت و دشوار رسیدیم که مساحت آن به یک میلیون 400 هزار هکتار می‌رسد.

نصرآبادی تصریح کرد: این کانون‌ها در همه شهرستان‌های استان وجود دارند و تاکنون اقداماتی برای مهار بحران‌های مربوط به آن انجام شده است.

وی اظهار کرد: دو منطقه شاهرخت و آهنگران زیرکوه جزء مناطق اجرای طرح بیابان زدایی بین المللی است که طی یک بازه زمانی 27 ساله 28 طرح مبارزه با بیابان‌زایی در استان تهیه و بخشی از آن‌ها اجرایی شد که مساحتی بیش از یک میلیون و 700 هزار هکتار را پوشش می‌دهد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی ماهیت این 28 طرح را متفاوت دانست و گفت: از این 28 طرح 16 طرح مدیریت مناطق بیابانی، 9 طرح مدیریت جنگل‌های دست کاشت و سه طرح نیز مقابله با کانون بحران فرسایش بادی است.

نصرآبادی ادامه داد: برخی از طرح‌های اجرایی مبارزه با بیابانزدایی استان نیز به سال 54 برمی‌گردد و یک دوره 43 ساله را شامل می‌شود.

وی افزود: به هر حال در این دوره پر فراز و نشیب به لحاظ اعتبارات قطره چکانی که به بیابانزدایی تعلق می‌گرفت، در استان حدود 140 هزار هکتار عملیات نهال کاری، 14 هزار هکتار بذر کاری، 22  هزار هکتار مدیریت روان آب‌های سطحی، 189 کیلومتر احداث بادشکن زنده و551 کیلومتر احداث بادشکن غیر زنده اجرا شده است .

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در پاسخ به این پرسش که آیا این اقدامات توانسته اندکی از آلام بیابانزایی در این استان را کاهش دهد، گفت: در مناطقی مانند سرچاه عماری خوسف، ریگ بشرویه، سه قلعه سرایان،کجه چهنو فردوس، کویر همت آباد زیرکوه، چاه داشی نهبندان و . . . مردم به شدت دچار مشکلات هجوم ماسه‌های روان و پدیده بیابانزایی بودند که با اجرای طرح‌های بیابانزدایی 80 درصد مشکلات موجود در منطقه به حداقل ممکن رسید.

نصرآبادی با اشاره به اینکه در اغلب این مناطق از کاشت بوته‌ها با تنوع گونه‌ای استفاده شده است، ادامه داد: تنوع گونه‌ای را به دلیل مهار در برابر آفات انجام دادیم، حتی برخی از گونه‌های امتحان شده در استان‌های دیگر را کشت کردیم و البته پاسخ خوبی نیز گرفتیم که یکی از این گونه‌ها بوته قره داغ بود که از استان مرکزی به خراسان جنوبی منتقل شد.

وی یکی از اهداف مهم در راستای اجرای طرح‌ئهای بیابان زدایی را کنترل و مهار روان آب‌های سطحی یا کنترل هرز آبها عنوان و تصریح کرد: تشویق و کمک از مردم در برنامه‌های بیابانزدایی یکی دیگر از اهداف ما بوده است که در این راستا دو پروژه بین المللی موفق در استان اجرایی شد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به طرح تعمیم ترسیب کربن، گفت: موفقیت این طرح در استان باعث شد در 21 استان دیگر کشور نیز این طرح عملیاتی شود که از محل اعتبارات استانی تامین مالی شد.

نصرآبادی یادآور شد: اکنون در همه شهرستان‌های خراسان جنوبی علاوه بر شهرستان‌هایی که پروژه ملی داشته‌اند، تعمیم ترسیب کربن در حال اجرا است.

رتبه نخست خراسان جنوبی در اجرای طرح‌های آبخیزداری کشور

وی افزود: خراسان جنوبی با دریافت ۱۶ میلیارد تومان اعتبار از صندوق توسعه ملی توانست در اجرای طرح های آبخیزداری کشور مقام نخست را کسب کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: خشکسالی، کمبود آب و تغییرات اقلیمی سه معضلی است که امروز تمام جهان را به چالش کشیده است، چالشی که در ایران نیز کارشناسان محیط زیست را وادار به انجام تحقیقات مقابله‌ای کرده است، در این میان منابع طبیعی مانند سیبلی که در گوشه رینگ مشکلات خشکسالی به دام افتاده باشد، بیشترین تاثیرات تخریبی را متحمل شده است.

نصرآبادی گفت: خراسان جنوبی با داشتن ۱۵ میلیون هکتار سومین استان پهناور کشور است که متاسفانه در بحث بحران‌های زیست محیطی دومین استان بیابانی کشور و نیز در ردیف پنج استان درگیر گرد و غبار قرار گرفته است.

وی با تاکید بر نقش گیاهان دارویی در بیابان‌زدایی، افزود: این امر نیز از اقدامات مهم اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است که طی سال‌های گذشته به بار نشسته، تا جایی که برداشت سالانه ۶۰ تن از گیاهان آنغوزه توانسته عایدی ۴۴ میلیاردی را برای روستاییان به دنبال داته باشد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه اکنون خراسان جنوبی نیاز به اقدام کوتاه مدت و زودبازده برای بیابان‌زدایی و آبخیزداری دارد، خاطرنشان کرد: استفاده از دانش بومی برای سازگاری با خشکسالی و تلفیق دانش بومی و نوین از جمله راهکارها است.

گزارش از زهرا حمیدی خبرنگار ایسنا منطقه خراسان جنوبی

انتهای پیام