به گزارش ایسنا، اگرچه آمارها نشان می‌دهد میزان فرار مجدد دختران منتقل شده به مراکز شبه خانواده ناچیز است اما در مورد مهمترین علل فرار دختران، فرایند پذیرش آنها در مراکز شبه خانواده و شیوه دسته بندی کودکان آسیب دیده در سازمان بهزیستی با معاون امور اجتماعی این سازمان گفت‌وگو کردیم.
گول خوردن؛ علت ۱۰ درصد فرار فرزندان از منزل
حبیب الله مسعوی فرید در گفت‌وگو با ایسنا، مهمترین علت فرار دختران و اساسا فرزندان از خانه را فرار از مشکلات داخل خانواده دانست گفت: ۹۰ درصد کودکان و نوجوانانی که فرار می‌کنند به خاطر مسائلی که داخل خانواده وجود دارد، از خشونت خانگی تا نبود محبت و مودت و نبود نظارت خانواده روی بچه‌ها، اعتیاد در خانواده، اختلالات روانشناختی شدید و ... به این کار اقدام می‌کنند. گاهی مسائل تهدید کننده بیرونی نیز وجود دارد؛ مواردی به ما گزارش شده است که این نوجوانان گول خورده‌اند. این موارد ۱۰ درصد از کودکان را شامل می‌شود. این مسئله اگرچه در مورد پسران هم وجود دارد اما دختران بیشتر در معرض آسیب قرار دارند.
روند انتقال آسیب‌دیدگان اجتماعی به خانه‌های سلامت و مراکز شبه‌خانواده
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر اینکه دختران فراری باید بتوانند هر چه سریعتر به سیستم‌های حمایتی بهزیستی دسترسی پیدا کنند، اظهار کرد: یعنی آنها بدانند که سیستمی به نام اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ وجود دارد که آنها می‌توانند به آن مراجعه کنند و یا تماس بگیرند. بسیاری از این کودکان آسیب دیده نیستند اما مراکز بازپروری مراکزی هستند که برای مثال زنان آسیب دیده آنجا نگهداری می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از این کودکان که بر اساس شناسایی‌ها آسیبی ندیده‌اند ممکن است مستقیم به مراکز شبه خانواده بهزیستی انتقال پیدا کنند اما عده‌ای ممکن است بر اساس ارزیابی‌های اولیه آسیب دیده باشند که ابتدا به خانه سلامت و سپس به شبه خانواده‌ها فرستاده می‌شوند.
توصیه‌ای برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی پس از فرار از منزل
مسعودی فرید در مورد مدت زمان طلایی که می‌توان دختران و زنان را پس از فرار از خیابان نجات داد تا در معرض آسیب قرار نگیرند، نیز گفت: این زمان در گذشته تا ۶ ساعت اعلام می‌شد اما مطالعه خاصی در این زمینه وجود ندارد چرا که نمی‌توان از این زنان پرسید چه مدت بین زمان آسیب و فرار آنها فاصله وجود داشته است؟ دلیل مطرح شدن این آمار این است که اهمیت موضوع را نشان دهیم. این موضوعات آنقدر مهم هستند که باید بلافاصله و بدون هیچگونه فوت وقت رسیدگی شوند. به نظر می‌رسد مدت زمان طلایی همان لحظه‌ای است که فرد فرار می‌کند. این افراد باید بدانند جایی به اسم مرکز اورژانس اجتماعی وجود دارد که می‌توانند بلافاصله بعد از فرار با آن تماس بگیرند و در آنجا همکاران سازمان بهزیستی مداخلات لازم را انجام دهند.
۸۵ درصد کودکان نگهداری شده در بهزیستی سرپرست "غیرموثر" دارند
با اشاره به اینکه اغلب کودکان آسیب دیده سرپرست دارند اما سرپرست آنها "غیر مؤثر" هستند، افزود: برای مثال ممکن است سرپرست این کودکان به دلیل بیماری صعب العلاج، اختلالات روانی، فقر یا مصرف مواد مخدر یا الکل نتواند از کودک نگهداری کند و کودک آزاری انجام دهد. نزدیک به ۸۵ درصد از کودکانی که در موسسات نگهداری می‌شوند بچه‌هایی هستند که سرپرست غیرموثر دارند و دستکم یکی از سرپرستان آنها شناسایی شده است.
فرار کودکان و نوجوانان از مراکز شبه خانواده بسیار نادر است
مراکز شبه خانواده زندان نیست
وی با اشاره به فرآیند آماده سازی کودکان آسیب دیده برای حضور در مراکز شبه خانواده توضیح داد: برای مثال اگر کودکی افسردگی، اختلال روانی دوقطبی دارد و یا تحت خشونت قرار گرفته است را بلافاصله به مراکز شبه خانواده نمی‌بریم. به همین دلیل مسئله فرار کودکان و نوجوانان از مراکز شبه خانواده بسیار نادر است. به همه استان‌ها نیز اعلام شده است در صورت وجود چنین اتفاقاتی سریعا به ما اطلاع داده شود. حتی در عرض چند ساعت و به صورت تلفنی هم که شده است با ما تماس بگیرند. مراکز شبه خانواده مراکزی نیستند که شبیه زندان باشند. به هر حال این کودکان به مدرسه می‌روند و در این مسیر تنها هستند. البته گاهی هم مربی با آنها همراه می‌شود اما اینطور نیست که هر جایی که می‌خواهند بروند مربی حضور داشته باشد. با این حال مربیان باید به شکل حرفه‌ای کار کنند و برای مثال اگر کودکی در فاز افسردگی است نباید تنها از مرکز خارج شود.
مسعوی فرید در پاسخ به میزان فرار مجدد کودکان از مراکز شبه خانواده، گفت: موضوع کودکان بی سرپرست و بد سرپرست موضوعی جهانی است و سازمان بهزیستی وضعیت این مسئله را هم در کشور خودمان و هم در سایر کشورها رصد می‌کند. برای مثال در گزارش سال ۲۰۱۵ و سال ۲۰۱۶ اروپا یک میلیون کودک در موسسات نگهداری حضور دارد و یا در خود آمریکا ۲۸۰ هزار کودک در موسسات نگهداری می‌شوند. در روسیه ۳۵۰ هزار نفر در اندونزی ۴۰۰ هزار نفر، در ژاپن ۷۰ هزار نفر در موسسات نگهداری هستند، با این وجود همه کشورها سیاست موسسه‌زدایی را در دستور کار دارند و تلاش می‌کنند تا بچه‌ها به داخل خانواده بروند.
فرایند پذیرش کودکانی که از مراکز شبه‌خانواده بهزیستی فرار می‌کنند
مسعوی فرید از دسته بندی این کودکان طی جلسه مشترک با دفتر کودکان و آسیب‌های اجتماعی خبر داد و گفت: برای مثال کودکانی که شاهد قتل بوده یا در پاتوق‌ها حضور داشته‌اند و فرار کرده‌اند و ... مستقیما به داخل مراکز شبه خانواده نمی‌روند چرا که در این مراکز می‌خواهیم یک شبیه سازی از خانواده انجام دهیم. کودکان ابتدا ارزیابی می‌شوندکه آیا اعتیاد یا سابقه تماس جنسی داشته‌اند؟ به آنها تعرض جنسی شده است یا نه؟ اگر این موارد وجود داشته باشد، کودکان در مراکز میان مدت نگهداری می‌شود، یعنی مکانی که کارهای حرفه‌ای‌تر درمانی روی آنها انجام شود و در غیر این صورت این کودکان مستقیما به مراکز شبه خانواده می‌روند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی با تاکید بر اینکه در صورت فرار این کودکان و بازگشت‌شان به مراکز شبه خانواده این فرآیند بار دیگر تکرار می‌شود، اظهار کرد: مگر اینکه این کودکان دچار اعتیاد شده باشند که فرآیند دیگری را طی می‌کنند. در حال حاضر حدود شش مرکز اعتیاد کودکان از سال قبل راه اندازی شده است با توجه به اینکه این کودکان نیازمند فرآیندهای حرفه‌ای مددکاری اجتماعی هستند با نهادهای دیگر مثل آموزش و پرورش در طرح‌هایی مانند طرح نماد همراهی می‌کنیم، البته این طرح‌ها برای کودکان بدسرپرست است و در صورتی که سرپرست خوبی داشته باشند، ابتدا به درمان‌های سرپایی ارجاع داده می‌شوند که این فرآیند بر عهده وزارت بهداشت خواهد بود.
فعالیت ۳۱ خانه سلامت و ۲۲ خانه امن در کشور
زنان متاهل در معرض خشونت به «خانه‌های امن» و آسیب دیده‌ها به «خانه‌های سلامت» می‌روند
معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۳۱ خانه سلامت و ۲۲ خانه امن در استان‌ها مشغول به فعالیت هستند، اظهار کرد: زنان در معرض خشونت یا دختران فراری در همه مراکز مداخله در بحران پذیرش می‌شوند و مشکلی وجود ندارد اما این دو گروه باید در اسرع وقت در خانه سلامت یا در خانه امن ساماندهی شوند.
وی با اشاره به علت فرار زنانی که در خانه‌های سلامت هستند نیز گفت: زنان و دخترانی که به خانه سلامت فرستاده می‌شوند همگی مجرد هستند. در صورتی که زن متاهلی از خانه فرار کند به خانه‌های امن منتقل می‌شود. اما پیش از این تفکیک صورت نمی‌گرفت. موردی که به مرکز موقت برده می‌شود تا ۲۱ روز آنجا نگهداشته می‌شود و در نهایت یک دوره دیگر ممکن است این مدت زمان تمدید شود. ما هم از ابتدا اعتقاد داشتیم جای زنی که آسیب دیده است و دختری که فرار کرده و زنی که به خاطر خشونت خانگی یا خطر ضرب و شتم از سوی شوهر مصرف کننده شیشه از خانه خارج شده است، در یک مکان نیست.
انتهای پیام
نظرات