روزهایی بود که سقاخانه و آب‌خوری‌های نذری سر هر گذری مردم را سیراب می‌کردند. هنوز هم در برخی شهرها چنین آبخوری‌هایی وجود دارد. اما در بسیاری از نقاط دنیا، حتی آدم‌هایی که در خانه‌هایشان هم دسترسی به آب آشامیدنی سالم دارند، در طول روز، در مسیر محل کار، در پیاده‌روی و ورزش روزانه، آب بطری‌شده می‌خرند. ممکن است بگویید عادت خوبی است که به سلامتی بدن کمک می‌کند اما در واقع این طور نیست.

تنها در تهران مردم روزانه بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار بطری پلاستیکی می‌خرند. مصرف بطری‌های پلاستیکی تا سال ۲۰۲۱ به نیم‌ میلیارد در هر سال خواهد رسید. همین حالا، در هر دقیقه یک میلیون بطری پلاستیکی در دنیا خریداری می‌شود؛ یعنی ۲۰ هزار بطری در هر ثانیه!

در دنیا بطری‌های پلاستیکی بیشتر از همه برای نوشیدنی‌های گازدار  و آب مورد استفاده قرار می‌گیرند. روی همه آنها یک مثلث کوچک هک شده که نشان می‌دهد این بطری‌ها بازیافت‌پذیر هستند به شرطی که زیرساخت بازیافت آنها وجود داشته باشد یعنی ساز و کاری برای جدا کردن آنها از باقی زباله‌ها و حمشان تا مراکز بازیافت باشد و علاوه بر اینها مراکز بازیافت، ظرفیت و قدرت رقابت با سرعت تولید این زباله‌ها را داشته باشند.

نه تنها در ایران، بلکه در بیشتر مناطق دنیا،  مسیر کمتر از نیمی از این همه بطری به مراکز بازیافت زباله ختم می‌شود اما باقی آنها کجا می‌روند؟ در جوی آب می‌افتند،‌ با زباله‌های معمولی به مراکز دفن زباله می‌روند و سال‌ها خاک و زمین را آلوده می‌کنند، مناظر طبیعی را کثیف و زشت می‌کنند و  البته از غذای روزانه ما هم سر در می‌آورند!

هر سال بین ۵ تا ۱۳ تن از بطری‌های پلاستیکی سر از دریاها درمی‌آورند که بخشی از آنها به صورت اشتباهی توسط پرندگان و ماهی‌ها بلعیده می‌شوند. تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ حجم بطری‌های پلاستیکی که به آب ریخته شده از حجم ماهی‌های تمام آب‌های دنیا بیشتر شود! همزمان نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد افرادی که رژیم غذایی دریایی دارند، سالانه تا ۱۱ هزار قطعه کوچک پلاستیکی را که در غذایشان وجود دارد می‌بلعند.

نهادهای نظارتی اتحادیه اروپا می‌گویند بیشترین مصرف بطری‌های پلاستیکی برای بسته‌بندی آب است. در حالی که کشورهای  پیشرفته تلاش می‌کنند هر چه بیشتر برای مصرف پلاستیک محدودیت ایجاد کنند و برای مصرف این محصولات مالیات وضع کنند و شرکت‌های تولیدکننده بطری‌های پلاستیکی را جریمه کنند، در ایران هنوز نه تنها این موضوع جا نیفتاده بلکه مورد بحث هم قرار نگرفته است.

چه می شود کرد؟ می‌توانیم منتظر بمانیم تا زمین یک روزی دهان باز کند و شروع به بلعیدن زباله کند یا بالاخره ماشینی اختراع شود که با سوزاندن پلاستیک حرکت می‌کند یا منتظر بمانیم تا مجلس بالاخره به صرافت نوشتن قوانین حمایت از محیط زیست بیفتد و شهرداری‌ها شروع کنند به برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های گران‌قیمت پلاستیکی. علاوه بر آن،‌ می‌توانیم از خودمان شروع کنیم. درست است که بهتر است بطری‌های پلاستیکی آب مورد استفاده چند باره قرار نگیرند و بهتر است که از گذاشتن آنها در فریزر خودداری شود اما بهتر از فراهم کردن بطری‌های آب یک بار مصرف در هر بقالی و دکه مطبوعات، این است که شهرداری‌ها فکری برای سیرآب کردن مردم بکنند و آب‌خوری‌ها را برگردانند!‌ اگر این هم به نظرتان بهداشتی و صرفه‌جویانه و ممکن نیست،‌ بهترین راه حل شاید این باشد که در روزهای گرم تابستان،‌ از قمقمه‌های آب استفاده کنید،‌ هم به نفع جیبتان است و هم به نفع سلامتی‌تان،‌ احتمال خورده‌شدن پلاستیک در وعده‌های غذایی‌تان را کاهش می‌دهد و علاوه بر این، به ادامه زندگی روی کره زمین کمک می‌کند!

ایسنا - فاطمه کریمخان

انتهای پیام