جلیل جباری در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با اشاره به تبیین اهمیت مسجد جامع ارومیه به عنوان یک مکان تاریخی – مذهبی که می تواند در توسعه گردشگری استان تاثیر بسزایی داشته باشد اظهار کرد: با توجه به پیشینه تاریخی این مسجد باید نگاه ویژه ای در احیاء حجرات قدیمی مسجد که در دهه های قبل تخریب شده بود داشته باشیم .

وی تصریح کرد: موضوع احیای حجرات قدیمی مسجد تاریخی جامع ارومیه که در دوره های قبل تخریب شده بود، بازگشت آن به حالت اولیه، توجه به پتانسیل های گردشگری و معرفی این اثر تاریخی به گردشگران و حضور نمازگزاران در شبستان تاریخی آن با ایجاد امکانات خدماتی از اولویت های کاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با تعامل دستگاه‌های مختلف است.

جباری تصریح کرد: حجرات اطراف صحن، بر اساس کتیبه‌های موجود در سردر ورودی چهلستون در اوایل دوره زندیه حجرات اطراف صحن توسط رضا قلی خان حاکم ارومیه در زمان کریم خان زند احداث شده است. از سویی دیگر، تلاش براین است که بخشی از شبستان مسجد که در دهه های قبل در اثر تعریض خیابان اقبال ارومیه از بین رفته بود در جریان ایجاد حجرات، پس از هماهنگی های لازم بازسازی شود.

وی با اشاره به پیشینه تاریخی این بنا تصریح کرد: قدمت کالبد فعلی گنبد خانه که قدیمی‌ترین بخش مسجد است به دوره سلجوقی می‌رسد. قدمت محراب گچبری نفیس مسجد نیز به سال 676 ه.ق می‌رسد. چهلستون ضلع غربی گنبد خانه نیز که در دوره صفویه بازسازی شده است بر روی بقایای قدیمی‌ترین احداث شده است، چنان‌که در حفاری‌های کف آن آثاری از دوره ایلخانی بدست آمده است. قدمت حجرات اطراف صحن مسجد نیز به اوایل دوره زندیه می‌رسد و سنگ نوشته موجود زمان احداث آنها را مورخ 1184 ه.ق نشان می‌دهد.

جباری گفت: مجموعه‌ی آثار پیرامون صحن شامل شبستان، محراب ایلخانی، چهلستون، حجرات اطراف صحن، شبستان ضلع شرقی گنبد خانه است.

وی با اشاره به محراب ایلخانی این مسجد اظهار کرد: محراب گچبری مسجد جامع ارومیه به ارتفاع 7.82 متر و عرض 5.48 متردر ضلع جنوبی گنبد خانه، اولین نمونه از 23 محراب گچبری دوره ایلخانی است که بر روی محراب قدیمی‌تر دوره سلجوقی و در تداوم هنر گچبری این دوره اجرا شده است. از آنجا که اجرای این اثر نفیس و ارزشمند به تاریخ 676 ه.ق. در مرز زمانی بین دو دوره سلجوقی و ایلخانی واقع شده است، با داشتن بسیاری از خصوصیات محراب‌های ایلخانی وجوه مشترکی نیز با محراب‌های دوره سلجوقی دارد.

جباری ادامه داد: کشیدگی و ارتفاع رفیع محراب، استفاده از دو طاق نما و دو ستون نما و تاج محراب در فرم‌بندی آن، استفاده از خطوط ثلث در کتیبه‌های محراب، تحدب نقوش و عناصر بکار رفته در گچبری‌ها از مشخصه‌های بارزی هستند که این اثر بعنوان یک محراب دوره ایلخانی دارد.

وی یادآورشد: وجود طاق کوچک نعلی شکل نیز مختص محراب‌های ایلخانی در منطقه آذربایجان است و نمونه آن را می‌توان در محراب مسجد جامع مرند که آخرین محراب گچبری ایلخانی می‌باشد مشاهده کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان غربی با اشاره به چهلستون مسجد گفت: در ضلع غربی گنبدخانه شبستان، چهلستون مسجد واقع شده که پس از شبستان گنبددار، قدیمی‌ترین بخش کالبد موجود، مسجد جامع ارومیه است. پلان چهلستون مستطیلی به ابعاد 13×46 متر است که 18 ستون سنگی در دو ردیف نه تایی پلان این قسمت را به سه ناو تقسیم کرد و 30 گنبد پوششی آجری بر روی آنها استوار شده است. به احتمال زیاد ساختمان این قسمت مربوط به دوره ایلخانی است و در دوره صفویه مورد مرمت قرار گرفته است. شباهت بخش سنگی آن با مقبره سه گنبد و قسمت تحتانی شبستان گنبد دار بسیار زیاد است.
انتهای پیام