به گزارش ایسنا، عمارت سالار سعید واقع در خیابان امام خمینی(ره) کوچه حبیبی شهر سنندج و در بخش بیرونی عمارت ملالطف‌الله شیخ‌الاسلام واقع شده است.

بر اساس اسناد موجود این عمارت به سفارش«ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام» بنا شده است و پس از فوت وی توسط نوادگان او به دو بخش جداگانه تفکیک گردید و هر بخش به صورت جداگانه به فروش رسید که پس از فروش بخش اندرونی به تملک خانواده «حبیبی» و بخش بیرونی به تملک «عبدالحمید خان سنندجی(سالار سعید)» در آمد.

«سالار سعید» پس از تملک ملک بخش بیرونی عمارت را به اداره فرهنگ واگذار کرد و تا سال ۱۳۵۱ این بخش برای اموری هم‌چون دانشسرا، کتابخانه و خانه پیشاهنگان مورد استفاده قرار گرفت. در همین سال از طرف وزارت فرهنگ  و هنر وقت جهت تأسیس موزه، ملک تملک شد و پس از مرمت و آماده سازی در مهر ماه ۱۳۵۴ با نام «موزه سنندج» افتتاح گردید. بخش اندرونی نیز تا سال ۱۳۷۱ در مالکیت خانواده «حبیبی» بود و در این سال به تملک میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان در آمد.

«پنجره های اُرسی» ویژگی منحصر به فرد عمارت سالار سعید سنندج

این عمارت که به عنوان یکی از بناهای تاریخی استان کردستان ثبت ملی شده است در اواخر دوره ناصرالدین شاه قاجار بنا شده و به همین خاطر به همان سبک و سیاق معماری دوره قجر بنا گردیده است. حوضی در زیر زمین این عمارت تعبیه شده و سقف آن گنبدی شکل است. سنگ، آجر و چوب از جمله پرکاربردترین وسایل به کار رفته در عمارت است که به وسیله همین ابزار پشت بام به صورت شیروانی ساخته شده‌است.

به اذعان کارشناسان و هنر دوستان «پنجره‌های ارسی بزرگ هال» زیباترین و جالب‌ترین ویژگی عمارت سالار سعید سنندج می‌باشد که به یک شاهکار هنری بدل گشته است.

مهم‌ترین بناهایی که در همسایگی موزه سنندج وجود دارند عمارت آصف‌وزیری، مسجد جامع و خانه مجتهدی است که همه روزه پذیرای بازدیدکنندگان است.

موزه سنندج  در ابتدای تأسیس به ۲ بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی قابل تفکیک بوده است. در بخش باستان‌شناسی موزه اشیا دوره‌های مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار متعلق به استان کردستان و دیگر استانهای همجوار نگهداری می‌شود. در بخش مردم‌شناسی موزه نیز به نمایش آثار مردم‌شناسی کردستان اختصاص داده شد که با تأسیس خانه کرد  در سال ۱۳۸۲ اشیای مردم‌شناسی این موزه به عمارت آصف وزیری (خانه کُرد) انتقال داده شد و تمام فضای موزه به نمایش اشیای باستان‌شناسی و تاریخی اختصاص یافت.

ردپای شمشیرهای برنزی عصر برنز در گوشه‌های موزه سنندج

در بخشی از راهرو ورودی و یکی از اتاق‌های جنب سالن اصلی موزه اشیاء ما قبل تاریخ قرار گرفته ‌است که در آن مجموعه ظروف سفالی مکشوفه از مناطق کردستان و به ویژه شهرستان بانه به نمایش گذاشته شده است.

در بخش تاریخی موزه نیز که عمده دارایی موزه را به خود اختصاص داده است، شامل اشیاء مکشوفه از مهم‌ترین تپه تاریخی استان کردستان که همان تپه زیویه است، می شود.

از جمله مهمترین این اشیا می‌توان به چند قطعه زیورآلات زنانه، اشیاء سفالی، انواع ظروف سفالی به رنگ‌های خاکستری، قرمز و نخودی، اشیا مفرغی شامل ظروف، انواع تبر، سنجاق‌های تدفینی، سوزن‌های دوخت و حلقه‌ها، اشیایی از جنس استخوان و عاج، شامل قطعات تصاویری از شکار و نبرد نقش‌های اسطوره‌ای، گل‌های رزت، نقوش هندسی و سرپیکان و اشیا سنگی که شامل سردوک‌ها، حلقه‌ها و مهره‌ها می شود اشاره کرد . 

علاوه بر اشیا زیویه مجموعه‌ای از اشیای فلزی و سفالی دیگر نیز شامل انواع سرنیزه، خنجر، حلقه‌های گوناگون، مجسمه‌های کوچک و ظروف سفالی با اشکال مختلف و بعضاً با نقوش کنده یا ترسیم شده به رنگ‌های قرمز، خاکستری، نخودی و هم‌چنین ظروف شیشه‌ای شامل انواع پیاله و عطردان در این بخش وجود دارد که با توجه به توفیقی بودن آنها، محل دقیق کشف شان معلوم نیست، قسمت دیگری از اشیای بخش دوران تاریخی، خمره‌های سفالی هستند که اصطلاحاً به خمره های تدفینی   مشهورند. 

این خمره‌ها به علت حجم بزرگشان در فضای باز موزه نگهداری می‌شوند و تعدادی از آنها که کوچک تر هستند در فضای داخلی موزه قرار داده شده‌اند. آخرین اشیای این بخش اشیایی هستند که از حفاری‌های غارکرفتو به دست آمده‌اند و بعضاً قابل مقایسه با اشیای زیویه هستند.

در بخش اشیاء دوران اسلامی نیز که خود به دو بخش سفالی و فلزی تقسیم شده اند می توان اشیای زیبایی از هنر سفالگری هنرمندان دوره اسلامی از جمله تنگ، کاسه، قدح، بشقاب و مجسمه و ریتون که به طرز استادانه‌ای ساخته شده و با لعاب و نقوش و خطوط تزئین یافته‌اند که  بخش بسیار کمی از این اشیا متعلق به کردستان است و بیشتر آنها مربوط به نقاط دیگر کشور و مخصوصاً ری، کاشان و نیشابور هستند را مشاهده کرد و در قسمت اشیای فلزی انواع کاسه و بادیه تنگ، سینی، سنگابه، دیگچه و انواع پیه سوز نیز قابل بازدید است.  

آخرین بخش موزه نیز همان زیرزمین موزه است که به عنوان حوض خانه‌ شناخته می شود و هم‌اکنون به محلی برای نمایش هنری خارجی اختصاص یافته. از اشیای مهم این بخش می‌توان به مجسمه‌های برنزی و ظروف شیشه‌ای اشاره کرد. از جمله ویژگی‌های این بخش از موزه این است که اشیای این بخش برحسب برنامه‌های موزه تعویض می‌شوند.

گفتنی است علاوه بر بخش‌های ذکر شده و اشیای آن، تعدادی سنگ نوشته   که عبارتند از کتیبه‌ها و سنگ قبرهای تاریخی است که در فضای باز نگهداری می‌شوند نیز در این موزه گردآوری شده است.

تهیه از جمیله معظمی- ایسنا کردستان