به گزارش ایسنا، از سال 1358 و همزمان با روز 27 آذرماه شهادت آیت اللّه دکتر محمد مفتح که خود از پیونددهندگان حوزه و دانشگاه بود،این روز به طور رسمی روز وحدت حوزه و دانشگاه نامیده شد. تاکنون ضمن برگزاری مراسم بزرگداشت این روز، تلاش هایی در راه تحقق این مهم انجام شده است. بی‌شک آسیب‎هایی در مسیر ایجاد وحدت میان حوزه و دانشگاه وجود دارد که شناخت این آسیب ها می‌تواند در جامعه، فضای علمی و دینی را در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه پیاده سازد.

عده‌ای هنوز باور ندارند که دانشگاه و حوزه به هم نیازمندند

در این راستا دکتر سیدضیاء هاشمی سرپرست پیشین وزارت علوم با تاکید بر اینکه  عده‌ای هنوز باور ندارند که دانشگاه و حوزه به هم نیازمندند، گفت: مجموعه دانشگاه، حوزه و اساتید دانشگاهی و حوزوی بایستی نسبت به وحدت این دو نهاد حساس باشند و به آن توجه کنند.

وی در ادامه افزود: وحدت حوزه و دانشگاه دو بعد دارد، یک بعد آن، بعد علمی است که باید بین علوم دینی حوزوی و علوم دانشگاهی پیوند و وحدت ایجاد شود؛ بُعد دیگر نیز بُعد مدیریتی، سازمانی و علمی است. یعنی هم حوزه و هم دانشگاه در سراسر کشور باید هماهنگی و هم‌افزایی داشته باشند و فعالیت‌هایی که در دانشگاه و حوزه صورت می‌گیرد هر دو در جهت ارتقاء علم و فرهنگ کشور باشد.

استقلال حوزه و دانشگاه به معنای مجزا بودن نیست

دکتر هاشمی با اشاره به رویکردهای مختلف موجود در زمینه وحدت حوزه و دانشگاه، تصریح کرد: یکی از رویکردهای افراطی این است که این دو نهاد به وحدت نیاز ندارند. تفکر دیگر ادغام این دو نهاد با حذف یکی از آن‌ها بود، که طبیعتاً یک نگاه افراطی است. نگاه بعدی تحمیل و تصرف بود یعنی هر دو باید مانند هم بیاندیشند. واقعیت این است که با توجه به تعابیر حوزه و دانشگاه و نظر امام هیچ یک از این رویکردها، نگاه‌های درستی نیست. در نگاه امام استقلال این دو نهاد مد نظر است، اما این استقلال به معنای مجزا بودن نیست و به جای تقابل باید تفاهم و همکاری وجود داشته باشد.

وی با بیان این که این تفاهم به معنای همکاری است، افزود: به جهات مختلف حوزه و دانشگاه دو نهاد تخصصی هستند که می‌توانند یک جامعه دینی را مدیریت کنند تا از آسیب‌ها و بحران‌ها در امان باشند.

اساتید حوزه و دانشگاه باید متولی وحدت باشند

معاون پیشین فرهنگی وزارت علوم با تأکید بر این‌که این دو نهاد علمی با کمک هم می‌توانند پاسخ‌گوی نیازها و رافع مشکلات جامعه باشند، تصریح کرد: هر دوی این نهادها به دنبال ایجاد جامعه بهتر هستند. برای شکل‌گیری این تعهد مشترک، ملزوماتی وجود دارد، یکی از آن‌ها تلاش برای ایجاد گفتمان مشترک است یعنی وحدت حوزه و دانشگاه یک گفتمان شود و حول یک دغدغه باشد تا توفیقاتی نیز حاصل شود.

وی با تأکید بر این‌که اساتید حوزه و دانشگاه باید متولی وحدت باشند، افزود: آنچه که مقدمات این گفتمان را شکل می‌دهد، گفت‌وگو است. باید سؤالاتی مطرح شده و پاسخی گرفته شود.

دکتر هاشمی با طرح این سؤال که آیا حوزویان و دانشگاهیان با هم گفت‌وگو می‌کنند یا صرفاً یک تعامل فیزیکی دارند؟ بیان داشت: دانشگاهیان به حوزه رفتند و علوم دانشگاهی را به آن‌جا بردند و حوزویان نیز به عنوان سفیران حوزه به دانشگاه آمدند، اما گفت‌وگو زمانی شکل می‌گیرد که طرفین به هم‌ نیاز داشته باشند.

جامعه دانشگاهی ما یک جامعه متدین است

دکتر هاشمی با بیان این‌که در مورد دانشجویان دغدغه‌های مختلفی در دانشگاه‌ها مطرح می‌شود، تصریح کرد: از جمله این دغدغه‌ها این است که برای مثال دانشجویان از خانواده‌های متدین وارد دانشگاه شده و به شکل دیگر خارج می‌شوند. اما به تازگی تحقیقی در این زمینه انجام شده که نشان می‌دهد وضعیت به گونه‌ی دیگری است. 73 درصد دانشجویان به رابطه با خداوند اهتمام دارند، 62 درصد کم یا زیاد اهل قرائت قرآن هستند، 63 درصد به نمازهای یومیه می‌پردازند و در ماه مبارک رمضان 55 درصد به روزه داری مشغول هستند، 82 درصد عامل به احکام شریعتند و61 درصد نیز در حفظ ارزش‌ها می‌کوشند. نتیجه می‌گیریم جامعه دانشگاهی ما یک جامعه متدین است.

وی با تأکید بر این که شکل‌گیری گفتمان مبتنی بر گفت‌وگوی واقعی است، خاطر نشان کرد: طرفین باید ایده‌های جدید را بپذیرند، این یک حرکت علمی است نه یک حرکت سازمانی که با دستورالعمل همراه باشد.

دکتر هاشمی با طرح این پرسش که متولی حرکت وحدت بین حوزه و دانشگاه کیست؟ اظهار داشت: اگر بخواهم به این سؤال پاسخ اولیه دهم، قطعاً نهادهای رسمی نیستند؛ زیرا این‌ها تأمین کننده نتایج نهایی نمی‌باشند بلکه خود دانشگاهیان و حوزویان باید در این جریان حضور یابند.

پیشرفت کشور در گرو وحدت حوزه و دانشگاه است

همچنین دکتر محمدرضا پورمحمدی رئیس دانشگاه تبریز با بیان اینکه در نظام گذشته بین حوزه و دانشگاه به ویژه ارکانی که می‌توانستند موثر واقع شوند تفرقه ایجاد شده بود، افزود: هرچه در این زمینه توفیقی حاصل شده است به برکت انقلاب اسلامی می‌باشد.

وی، اظهار کرد: ما در تلاش هستیم که فرهنگ حوزه در دانشگاه تسری پیدا کند که خوشبختانه این امر اتفاق افتاده است.

پورمحمدی با بیان اینکه در حال حاضر از 29 دانشکده و مرکز تحقیقات دانشگاه تبریز 6 دانشکده و 6 مرکز تحقیقاتی در زمینه علوم انسانی فعالیت می‌کنند تاکید کرد: تلاش می‌کنیم خسران و غفلتی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشت را جبران نماییم.

رئیس دانشگاه تبریز همچنین با بیان اهمیت وحدت بین حوزه و دانشگاه می‌گوید: ما راهمان مشترک است چون دشمنان مشترک داریم و در زمانی قرار گرفته‌ایم که دشمنان در حال ایجاد تفرقه هستند که در این زمینه نیاز به تلاش و همت زیادی است.

به گفته پورمحمدی وحدت حوزه و دانشگاه یکی از راه‌های مبارزه با استکبار و طاغوت جهانی است و این دو قشر همواره باید به صورت همسو اهداف مشترک خود را دنبال کنند.

شهید مفتح سمبل وحدت میان حوزه و دانشگاه است

در همین رابطه دکتر محمدهادی مفتح استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه نظریه وجود وحدت میان حوزه و دانشگاه توسط شهید مفتح مطرح شد، افزود: باید نیازهای روز جامعه و ضرورت وحدت میان حوزه و دانشگاه در برنامه‌های این روز بیان شود.

وی همچنین بی‌تفاوتی به مسائل جامعه، تحلیل مشکلات و ارائه راهکار برای آن و وارد میدان عمل شدن برای حل مشکلات را سه نمونه از برخورد با مسائل در جامعه دانست و عنوان کرد: افراد مختلف با توجه به نگرش خود یکی از این نمونه‌ها را انتخاب می‌کنند و شهید مفتح از کسانی بود که وارد میدان می‌شد تا قدمی برای حل مسائل بردارد.

وی خاطرنشان کرد: حکومت پهلوی با تاسیس دانشگاه درصدد ایجاد دوری حوزه و دانشگاه از یکدیگر بود که برخی روحانیون به این امر اندیشیدند که این اقدام در آینده مشکلاتی را به وجود خواهد آورد و باید حوزه به دانشگاه نزدیک شود و با آنان ارتباط برقرار کند. در همین راستا شهید مفتح از دوره کارشناسی تا دکتری با پشتکار فراوان هر روز از قم به تهران می‌رفت و در کلاس دانشگاه حضور یافت و همان روز به قم می‌آمد تا کلاس‌های حوزه علمیه قم و دانشگاه برقرار باشند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه شهید بهشتی، امام موسی صدر و شهید مفتح هر سه این مسیر را آغاز کردند و هر کدام بر حسب وظیفه انجام اموری را انتخاب کردند، ادامه داد: شهید مفتح عهده‌دار ایجاد رابطه و وحدت میان حوزه و دانشگاه شد.

مفتح اضافه کرد: در آن زمان تبلیغات این گونه بود که حوزه مهد دین و دانشگاه مهد علم است و این دید میان این دو قشر مشکلاتی را ایجاد می‌کرد که احداث دبیرستانی در قم به نام دین و دانش یکی از اقدامات شهید مفتح برای از میان برداشتن تفکرات باطل بود.

وی گفت: شهادت شهید مفتح سمبلی از وحدت میان حوزه و دانشگاه است و ایشان با تدبیر و ظرافت در راه محقق شدن این مهم گام برداشتند.

مفتح با بیان اینکه در هر موضوعی باید فرد متخصص به آن وارد شود، خاطرنشان کرد: در آن زمان دانشگاهیان به این نتیجه رسیدند که خودشان سراغ دین بروند و دین را بشناسند که این دین حاصل شده منتج به ایجاد مارکسیسم شد و جوانان دانشگاهی و علاقمند به دین را به این شکل منحرف ساخت.

همتراز نبودن علوم دینی و علوم جدید مانع اصلی وحدت حوزه و دانشگاه

دکتر علی یوسفی عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه بخشی از موانع تقریب و نزدیک شدن حوزه و دانشگاه به این واقعیت بازمی‌گردد که از نظر تاریخی این جدایی بین علم دینی و علم جدید را تجربه کرده‌ایم، گفت: با وقوع انقلاب اسلامی این تفکر دینی غلبه بیشتری پیدا کرد یعنی نوعی نهادسازی صورت گرفت و حکومتی بر پایه دریافت‌های دینی به وجود آمد. بنابراین انقلاب اسلامی به غلبه تفکر دینی انجامیده است.

وی با بیان اینکه حوزه و دانشگاه در کشور ما در یک موضع واحد قرار نداشته و همتراز با یکدیگر نیستند، تصریح کرد: این تقویت موضع دینی، موضع علم جدید را مغلوبه کرده است لذا آن تفکر بر فضای مراکز علمی و دانشگاهی سایه انداخته است.

معاون سابق فرهنگی و اجتماعی دانشگاه فردوسی اضافه کرد: این وضعیت خود می‌تواند مانعی برای تقریب و نزدیک شدن دیدگاه‌های بین حوزه و دانشگاه باشد چون با دو موقعیت ناهمتراز مواجه هستیم. اگر حوزه و دانشگاه بخواهند همگرا شوند باید در وهله اول خود را هم‌عرض یکدیگر تعریف کنند. مقام سروری که حوزه بر دانشگاه پس از انقلاب اسلامی مانعی برای این همکاری است.

یوسفی با تاکید بر لزوم همترازی بین جایگاه حوزه و دانشگاه، آن را عامل همکاری و پویایی این دو عرصه دانست و گفت: لازمه این وحدت قبول همترازی هر دو موقعیت است. یعنی همانقدر که علوم دینی اهمیت دارند، علوم جدید نیز از آن اهمیت بهره‌مند باشند.

وی خاطرنشان کرد: اندیشه و نظر در شرایط همترازی یکدیگر را تقویت می‌کنند چون در وضعیت یکسان «فکر» مطرح است نه «امر». یعنی افکار اگر در موقعیتی همتراز با هم تضارب داشته باشند، می‌توانند به یکدیگر نزدیک شوند اما اگر ناهمترازی باشد، امر و اجبار بوجود می اید و این خود مخل تفکر و اندیشه است.

یوسفی تاکید کرد: باید در یک اصلاح ساختاری ، حوزه و دانشگاه همتراز و هم‌عرض یکدیگر قرار گرفته و ارزش‌گذاری شوند. آن زمان است که بر حسب این همترازی بین این علم دینی و علم جدید گفت‌وگوها صورت می گیرد و پیوند این دو تقویت خواهد شد.

یوسفی با اشاره به آسیب‌های ناهمترازی حوزه و دانشگاه تصریح کرد: برای نزدیکی حوزه و دانشگاه ، اراده ملی لازم است و در واقع ما ناگزیر از همکاری و نزدیکی این دو و به رسمیت شناختن علم جدید و موقعیت دانشگاه در کشور هستیم. نادیده گرفتن این واقعیت برای پیشرفت جامعه بسیار خسارت بار است و من فکر می کنم نتیجه درازمدت آن این نادیده انگاری به ضرر دیانت و باعث به حاشیه رفتن اندیشه دینی و جداشدن شدن آن از عرصه سیاست و اجتماع خواهد بود .

وحدت بین حوزه و دانشگاه لازمه دستیابی به مرجعیت علمی

دکتر علی‌اصغر پیوندی رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه تاکید کرد و افزود: کارهای فرهنگی را نمی‌توان با بخشنامه، مصوبه و یا ابلاغیه در دانشگاه‌ها پیاده‌سازی کرد. بلکه این وحدت بین حوزه و دانشگاه است که می‌تواند به تقویت بخش فرهنگی دانشگاه‌ها منجر شود.

وی در ادامه تصریح کرد: دانشگاه‌ها و حوزه‌ها هر دو باید نقاط قوت و ضعف خود را بازشناسی کنند و در نهایت دغدغه‌های مشترکی را که برای جامعه اصل است را در نظر بگیرند و براساس این وجه مشترک وحدت بین خود را شکل بدهند.

رئیس پیشین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: دانشگاه محل نوگرایی و تولید علم است. در حوزه نیز ارزش‌های معرفتی، عقیدتی، دینی و فرهنگی بسیار زیادی وجود دارد. باید این نوع‌گرایی دانشگاه‌ها با تکیه بر ارزش‌های حوزه‌های علمیه شکوفا شود.

دکتر پیوندی لازمه دستیابی به مرجعیت علمی در منطقه را وحدت بین حوزه و دانشگاه دانست و گفت: اگر می‌خواهیم به مرجع علمی منطقه تبدیل شویم باید این وحدت با حوزه‌ها شکل بگیرد. در واقع حوزه‌های علمیه در زمینه فرهنگ عمومی، سبک زندگی اسلامی، تدوین زندگی ایرانی- اسلامی عملکردهای خوبی دارند که با وحدت با دانشگاه‌ها می‌توان از این تجربیات استفاده کرد.

وی خاطرنشان کرد: برای شکل‌گیری وحدت بین حوزه و دانشگاه باید گروه‌های کارشناسی تشکیل شود تا بتوانیم به صورت مستمر و مفید این وحدت را شکل دهیم. چراکه به جهت وابستگی علم ابدان به علم ادیان لازم است که پیوندی بین حوزه و دانشگاه شکل بگیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه به سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: اگر دنبال اسلامی شدن دانشگاه‌ها هستیم باید بتوانیم در عین آراسته شدن به علم از لحاظ اخلاقی و معنویات نیز خود را تقویت کنیم و نزدیک شدن حوزه و دانشگاه می‌تواند این هدف را محقق سازد.

دکتر پیوندی تاکید کرد: دانشگاه‌ها باید دنبال علم نافع باشند و بتوانند ثروت و قدرت تولید کنند و این هدف در وادی دانشگاه اسلامی تعریف می‌شود. چراکه اگر فقط به فکر علوم کلاسیک آکادمیک باشیم در وادی سکولاریسم حرکت کرده‌ایم و نمی‌توان به جامعه و بشریت خدمت کرد.

به گزارش ایسنا، وحدت بین حوزه و دانشگاه باعث هدایت علم و تخصص و گره خوردن تخصص‌ها با مبانی دینی می‌شود و اگر وحدت حوزه و دانشگاه تحقق یابد در عرصه جامعه افرادی تربیت می‌شوند که هم تخصص و هم تعهد دارند. مطمئنا امروزه بیش از هر زمان دیگری به وحدت بین حوزه و  دانشگاه نیاز داریم و برای ایجاد وحدت میان طلبه و دانشجو باید بسترهای پژوهشی، علمی و فرهنگی را مهیا ساخت تا این دو نهاد ارزشمند حوزه و دانشگاه با وحدت می‎توانند در بسیاری از عرصه‎های دینی و علمی به افق‎های روشن و سازنده‎ای دست یابند. 

انتهای پیام