مادری غمگین، با صد تلاش پنجه فرو می‎برد به خاک. کنار می‎زند معشوقی بی‎محابا خاک را تا شاید زنده یابد نوعروسش را و اما تنها گلوبندش را می‎یابد. دهان‎های پرشده از خاک، چشم‎های گشاده شده از وحشت و همهمه‎ای که مرگ به راه انداخته شاهکاری از خودنمایی زمین است... طفل‎های ترسیده از بی‎رحمی زمین و مدرسه‎ای که با خاک یکسان می‎شود تا آواز "ز" مثل "زلزله" را در گوش دانش‎آموزان طنین‎انداز کند...

کودکانی که در آن زمان کنار خانه‎های دیروز و خاطرات زنده به گور شده، پدر و مادرهایشان را با آه و ناله ممتد صدا می‎زنند ولی دریغ از یک جواب! گیسوی مادری که گرفته‎ست رنگ خاک و همسری که جسم همدمش را از زیرآوار بیرون می‎آورد و غسل می‎دهد و از نو به خاک می‎سپارد...

و غیورمردانی که زیر آوار جا مانده‎اند و جسمشان به زیر خشت ‎خشت درد و غم با خاک یکسان می‎شود... اینها همه تصاویری است که بعد از گذشت 12 سال از زلزله 85 شهرستان بروجرد و دورود هنوز بهت و اندوهش برای بسیاری از مردم لرستان تازه است.

 لرستان یکی از استان‎های کشور با میزان لرزه‎خیزی بالاست که وقوع زمین لرزه‌های مخرب در سیمره، سیروان، دره سیلاخور و بروجرد دلیلی بر ادعای زلزله ‎ خیز بودن آن است.

2000 هکتار بافت فرسوده در لرستان وجود دارد و بیش از 41 درصد واحدهای روستایی آن غیر مقاوم‎اند؛ به عقیده کارشناسان وقوع زمین لرزه‎ای با شدت بیش از 4.5 ریشتر جان بسیاری از روستانشینان این دیار را به بازی خواهد گرفت و آن زمان با وجود هشدارهای پی در پی به مسئولین، توجیه فایده‎ای ندارد و مقصران بدون شک نه "زلزله" بلکه کسانی بوده که نسبت به حساسیت موضوع نگوییم بی‎توجه بلکه کم توجه هستند.

این بار نیز مثل هر بار ایسنا به مسئولین هشدار می‎دهد زلزله در کمین لرستان است و خانه‎‏های خشتی آن حادثه را انتظار می‎کشند و کوتاهی در بازسازی و بهسازی مسکن روستایی و بافت فرسوده شهری هیچ اما و اگری را نمی‎پذیرد و در صورت حادثه احتمالی این مسئولین‎اند که مسئول پاسخگویی به "کودکانی که رنگ یتیمی گرفته‎اند"، "پدرانی که به خاک غریبی نشسته‎اند"، "چشم‎های همیشه منتظر مادر و زجه‎ها و مویه‎های بی ‎ امانش"، "دست‎های نیاز جامانده از زیر آوار"، "اشک‎های خواهر برای جسم بی ‎جان برادر" و "صدها جسم افتاده به خاک" خواهند بود.

با وجود این تأکیدات به نظر می‌رسد مقاوم‎سازی بافت‎های فرسوده روستایی و شهری لرستان راه به جایی نبرده و سقف خانه‌های غیرمقاوم در لرستان به جای آسایش همچنان تهدیدی برای سلامت روستانشینان محسوب می‌شود.

زندگی 35 درصد جمعیت لرستان در بافت ‎های ناکارآمد

برزو بردی‌نشین، رئیس اداره عمران و بهسازی شهری راه و شهرسازی لرستان در این خصوص با اشاره به اینکه در استان سکونتگاه‎‏های غیررسمی در  ۳۷ محله قرار دارند، به خبرنگار ایسنا گفت: این محله‎ها در پنج شهر، ۲۱ درصد از جمعیت شهری لرستان را در خود جای داده‎اند.

وی با بیان اینکه سکونتگاه‌های غیررسمی هشت درصد مساحت شهری لرستان را به خود اختصاص دادند، ادامه داد: 35 درصد جمعیت لرستان در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.

بردی‎نشین با بیان اینکه 2000 هکتار بافت ناکارآمد و فرسوده در استان داریم، افزود: 15 درصد مساحت شهرهای استان ناکارآمد هستند. براساس همین بافت‎های ناکارآمد و فرسوده، ستادهای بازآفرینی در استان و شهرستان‎ها راه‌اندازی شده است. از محل اعتبارات ملی و استانی سال گذشته ۱۳ میلیارد تومان برای بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده به استان داده شده است. نیمی از این اعتبار جذب شده و در مرحله انتخاب پیمانکار هستیم. 

با توجه به اینکه لرستان در نوار لرزه‌ای زاگرس به عنوان فعال‎ ترین نقطه در زاگرس میانی قرار گرفته و وجود انواع گسل‌های بزرگ و کوچک، زمین‌لرزه‌های تاریخی، بافت فرسوده شهری و روستایی، تهدیدی جدی برای واحدهای شهری و روستایی غیرمقاوم محسوب می‎شود.

بافت‌های فرسوده شهری و روستایی لرستان تهدیدکننده هستند

رضا آریایی، مدیر کل مدیریت بحران لرستان نیز در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: زمین لرزه، سیلاب، زمین لغزش، طوفان، تندباد، سرمای سخت، گرمای شدید و خشکسالی ایران را در ردیف 10 کشور حادثه خیز جهان قرار داده است.

وی با اشاره به مهم‎ترین پدیده‌های طبیعی که لرستان را در معرض خطر قرار می‌دهد، افزود: زمین لرزه، سیلاب، خشکسالی، آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع و ریزگردها از جمله این پدیده‌هاست.

آریایی اضافه کرد: لرستان در نوار لرزه‌ای زاگرس به عنوان فعال ‎ ترین نقطه در زاگرس میانی قرار گرفته است و وجود انواع گسل‌های بزرگ و کوچک، زمین‌لرزه‌های تاریخی، بافت فرسوده شهری، بافت فرسوده روستایی، وجود رودخانه‌های طغیانی و خروشان در توپوگرافی ناهموار و کوهستانی و ایجاد سیلاب‌های شهری و رودخانه‌ای، رودخانه‌های دائمی و فصلی، مدیریت شهری، توسعه بی‌رویه شهری بصورت افقی، وجود پدیده خشکسالی و کم آبی به علت نبود سیستم‌های هیدرولیکی و مکانیکی، وقوع پدیده‌های طبیعی دیگر همچون گردوغبار، آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع ، صاعقه، زمین لغزش و آفات گیاهی از جمله حوادث بالقوه تهدیدکننده استان است.

آریایی با اشاره به تاریخچه زمین لرزه در لرستان تصریح کرد: در این استان زمین لرزه کهن سیمره در 11 هزار سال پیش رخ داده، همچنین زمین لرزه دوم تیر 251 هجری شمسی در سیمره، زمین لرزه کهن اشترانکوه و تشکیل دریاچه گهر در ارتفاعات بلندمنطقه، زمین لرزه سوم بهمن 1287 هجری شمسی در سیلاخور، طبریجان بروجرد در 13 اردیبهشت سال 84 و زمین‌لرزه 11 فروردین ماه سال 1385 بر روی گسل سیلاخور بوده است.

وقوع 91 زلزله در شش ماهه اول سالجاری

 وی ادامه داد: به طور میانگین هر دو روز یک زمین لرزه در استان رخ می‎دهد اما چون شدت آنها کمتر از 3.5 درصد است مردم آن را حس نمی‎کنند ولی ثبت دستگاه زلزله‎نگار می‎شوند.

مدیر کل مدیریت بحران لرستان خاطرنشان کرد: شش ماهه اول سالجاری 91 مورد زمین لرزه در استان ثبت شده و سه مورد از آنها که در شهرستان‎های خرم‎آباد، بروجرد و شهر چغابل رخ داده‎اند بالای 3.5 ریشتر بوده‎اند.هیچ کدام از این زمین لرزه‎ها خسارتی در پی نداشته و عمدتأ زلزله‎هایی با شدت بیش از 4.5 ریشتر منجر به ایجاد خسارت می‎شوند.

غیرمقام بودن  60 درصد واحدهای روستایی در برابر زلزله پنج ریشتری

مدیر کل مدیریت بحران لرستان تصریح کرد: بیش از 60 درصد از واحدهای روستایی استان در برابر زلزله‎هایی با شدت پنج ریشتر غیر مقاوم بوده و در صورت وقوع زلزله تخریب خواهند شد. در حال حاضر از مجموع 167 هزار واحد روستایی استان 60 درصد مقاوم و 40 درصد نیازمند بازسازی و تخریب است.

بنیاد مسکن متولی بازسازی و بهسازی است

آریایی اظهار کرد: هر آن امکان وقوع زمین لرزه‎ای که مخرب بوده و باعث ایجاد خسارت زیادی به شهرستان‎های لرستان شود، وجود دارد و احتمال خسارت در مناطق روستایی استان به دلیل مقاوم نبودن بافت‎های روستایی بیشتر است.

وی با بیان اینکه دولت برای بازسازی و بهسازی بافت فرسوده تسهیلات بانکی پرداخت می‎کند، افزود: متولی بهسازی واحدهای روستایی، بنیاد مسکن است.

در طی سال‌های گذشته بارها شاهد بوده‌ایم که زلزله‌های زیادی در استان به وقوع پیوسته و همواره بیشترین سهم خسارت از آنها نصیب روستاییان شده که دلیل عمده آن نامقاوم بودن واحدهای روستایی است.

در این رابطه کامران امیری، معاون بازسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن لرستان به ایسنا گفت: 2861 روستا شامل 169 هزار و 875 واحد مسکونی در استان وجود دارد که از سال 74 تاکنون 102 هزار و 708 واحد از آنها مقاوم‎سازی شده‎اند. 59 درصد واحدهای روستایی لرستان بهسازی و بازسازی شده‎اند. 69 هزار و 832 واحد روستایی استان که معادل 41 درصد کل واحدهاست، در برابر زلزله و سایر بلایای طبیعی غیرمقاوم ‎ بوده و ایمن نیستند. از 32 هزار و 45 واحد روستایی خرم‎آباد، 17 هزار و 437 واحد بازسازی شده است.

بیشترین واحدهای غیرمقاوم در کوهدشت، خرم‎آباد و پلدختر

معاون بازسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن لرستان یادآور شد: بیشترین واحدهای مسکن روستایی غیرمقاوم در شهرستان‎های کوهدشت، خرم‎آباد و پلدختر قرار دارند. بیشترین آمار واحدهای بازسازی شده مربوط به شهرستان بروجرد و دورود است چراکه از تسهیلات زلزله سال 85 بهره‎مند شده‎اند.

امیری افزود: واحدهای روستایی که بازسازی شده‎اند در برابر زلزله‎هایی با شدت 6.5 و 7 ریشتر مقاوم بوده و تخریب نمی‎شوند.

معاون بنیاد مسکن لرستان گفت: برخی از واحدهای روستایی استان کپری هستند و در صورت وقوع زلزله 4.5 ریشتری کاملا تخریب خواهند شد و ضرورت بازسازی آنها بیش از پیش امری حیاتی و اورژانسی است.

از سهمیه بازسازی 6800 مسکن در لرستان تنها 1710 واحد انعقاد قرارداد شد

وی با اشاره به بازسازی واحدهای روستایی غیرمقاوم در سال 96 اظهار کرد: در سال جاری از محل اعتبارت سال گذشته 6800 واحد سهمیه لرستان بوده که تاکنون 3056 واحد معادل 45 درصد سهمیه به استان ابلاغ شده و از این تعداد قرارداد نوسازی و بهسازی 1710 واحد با بانک‎ها منعقد شده است.

امیری با تشریح تسهیلات بازسازی مسکن روستایی تصریح کرد: امسال دو نوع تسهیلات در قالب وام‎های 18 و 20 میلیون تومانی به متقاضیان بهسازی و بازسازی پرداخت می‎شود؛ آن دسته از متقاضیانی که قصد احداث مسکن دارند می‎توانند وام 18 میلیون تومانی دریافت کنند و کسانی که قصد بازسازی و تخریب واحدهای فرسوده و کلنگی دارند وام 20 میلیون تومانی تعلق می‎گیرد.

این مسئول با اشاره به همکاری نسبتأ خوب بانک‎های لرستان در پرداخت تسهیلات بازسازی مسکن روستایی یادآور شد: برخی از بانک‎های استان در این خصوص سخت‎گیری می‎کنند و دلیل اینکه از سهمیه اختصاصی سال‎جاری عقب هستیم همین موضوع است.

مسکن لرزان روستایی روی دست بانک‎ ها/ مقاوم‌سازی گرفتار شرط و شروط

وی خاطرنشان کرد: متقاضیان برای دریافت تسهیلات بازسازی مسکن روستایی نیاز به وثیقه و دو ضامن کارمند دارند و این شرایط استقبال را برای دریافت وام بهسازی کم کرده است. بانک‎ها باید تدابیری برای بحث وثیقه تسهیلات بازسازی مسکن روستایی بیندیشند تا استقبال مردم از این قضیه بیشتر شود.

شرایط فعلی و راهی سخت که بانک‎های لرستان پیش‎روی متقاضیان نوسازی و بهسازی واحدهای نامقاوم و فرسوده استان گذاشته‎اند روشن و مبرهن است که نتیجه و خروجی‎اش باقی گذاشتن تهدید مرگ در سایه‎سار بروکراسی اداری و ناامید کردن مردم برای آبادانی روستاهاست.

بنیاد مسکن تدبیری برای ضمانت به بانک‎ ها بیندیشد

بیژن مقدم ‎ بیرانوند، دبیر شورای هماهنگی بانک‎های لرستان نیز در خصوص اظهارات مسئولین بنیاد مسکن درباره سخت‎گیری برخی بانک‎های استان در پرداخت تسهیلات نوسازی به متقاضیان گفت: بعضأ گزارش‎هایی به دفتر کمیسیون شورای هماهنگی بانک‎ها درباره بانک‎هایی که هماهنگی لازم در پرداخت تسهیلات نوسازی مسکن روستایی را ندارند، داده می‎شود اما برخورد با آنها در حوزه اختیارات استاندار است. تا جایی که قوانین و دستوالعمل‎ها اجازه دهند به بانک‎های استان توصیه می‎کنیم در پرداخت تسهیلات بازسازی و بهسازی مسکن روستایی سخت‎گیری نکنند.

دبیر شورای هماهنگی بانک‎های لرستان یادآور شد: برخی روستاییان حداقل شرایطی‎ که باید به بانک ارائه دهند را ندارند و بانک‎ها نیز طبق دستورالعمل حاضر به پرداخت وام به آنها نمی‎شوند.

وی با اشاره به ضمانت زنجیره‎ای در پرداخت تسهیلات نوسازی مسکن روستایی سال 85، تصریح کرد: تسهیلات بازسازی زلزله 85 تاکنون معوق هستند و متأسفانه مردم در بازپرداخت آنها همکاری و مشارکت لازم را ندارند و این امر موجب شده بانک‌ها در پرداخت تسهیلات سخت‌گیری کنند.

بانک‎ها بهانه‌ای برای عدم پرداخت تسهیلات مقاوم‌سازی دارند

مقدم‎بیرانوند با تأکید بر اینکه مردم در بازپرداخت این تسهیلات جدیت لازم را ندارند، افزود: این امر موجب شده بانک‌ها دیگر ضمانت‌های زنجیره‌ای را قبول نکنند و بهانه‌ای برای عدم پرداخت تسهیلات مقاوم‌سازی واحدهای روستایی داشته باشند. بنیاد مسکن باید در این قضایا تدبیری کرده و تضامینی به بانک ‎ ها دهد که در صورت عدم پرداخت اقساط از اهرم‎های خاص خود برای فشار به روستاییان استفاده کند، آنگاه بانک نیز حاضر به قبول ضمانت زنجیره‎ای به متقاضیان است.

عدم همراهی و تعامل بانک‎های لرستان با متقاضیان بازسازی و نوسازی واحدهای فرسوده روستایی با اذن به اینکه همه مسئولان آنها می‎دانند زلزله در کمین مردم استان است، قابل تامل بوده و نکته جالب‎تر و صدالبته بغرنج‎تر نداشتن اهرم و ابزار قانونی برای برخورد با کم‎کاری برخی‎ها در این برهه بوده که شاید در زمان وقوع زلزله و دادن تلفات مالی و جانی دیگر به هیچ وجه دردی از مردم دوا نشود و سوال اینجاست که مسئولان بانک‎های استان آن زمان چطور می‎توانند خود را بخشیده و وجدان راحتی داشته باشند؟!

رمز موفقیت درساخت‎ وسازها تسهیل شدن ضمانت بانکی

مجید کیانپور، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس در گفت‎‌و‎گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال گذشته، میزان روستانشینی کشور 25.9 درصد است و جمعیت ساکن در روستاها، 20 میلیون و 730 هزار و 625 نفر است.

وی با اشاره به اینکه لرستان روی کمربند زلزله قرار دارد نوسازی واحدهای روستایی آن بسیار بااهمیت است، اضافه کرد: زمانی ‎ که زلزله سال 85 رخ داد ظرف هشت ماه 38 هزار واحد مسکونی در استان احداث شد و رمز موفقیت در این ساخت‎ وسازها تسهیل شدن ضمانت بانکی بود.

نماینده مردم دورود و ازنا در مجلس ادامه داد: در آن دوره متقاضیان دریافت تسهیلات بازسازی مسکن با ضمانت زنجیره‎ای ضامن یکدیگر می‎شدند و با پرداخت این وام‎ها بنیاد مسکن شروع به ساخت و ساز می‎کرد.

وی در خصوص تضامین بانکی برای نوسازی واحدهای فرسوده افزود: ضمانت دو نفر برای دریافت وام نوسازی مسکن روستایی برای متقاضیان بسیار سخت است و ضرورت ایجاب می‎کند بانک مرکزی به نحوی که مشکل وثیقه این تسهیلات رفع شود، در شیوه ‎ نامه خود تجدیدنظر کند و این تغییر در شورای مرکزی پول تصویب و به بانک‎ها ابلاغ شود.

کیان‎پور تأکید کرد: تا زمانی ‎ که مشکل وثیقه بانکی تسهیلات نوسازی مسکن روستایی برای روستاییان رفع نشود، امر نوسازی به خوبی اتفاق نمی‎افتد و با وقوع یک زلزله با شدت بالا شاهد خسارات جبران ‎ ناپذیری خواهیم بود.

نائب رئیس کمیسیون عمران مجلس یادآور شد: بانک مرکزی باید هر چه سریعتر برای رفع این مشکل روستاییان که محور تولید و اقتصاد کشور نیز محسوب می‎شوند‎ وارد عمل شده و بانک‎ها را موظف کرده تسهیلات بازسازی مسکن روستایی را به متقاضیان پرداخت کنند.

مقاوم‌سازی مسکن شهری و روستایی نه تنها هزینه نیست بلکه به نوعی پس‎ انداز است و مسکن مقاوم امروز، در آسیب فردا خسارت به بار نخواهد آورد و می‌طلبد بانک‌های لرستان روند فعالیت‌های حمایتی از روستاییان را تغییر دهند و در این میان رایزنی مسئولان استان برای حل مشکل نیز اهمیت ویژه‎ای دارد.

گزارش از ساناز رباطی، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام