به گزارش خبرنگار ایسنا، شهرستان نطنز که در مناطق مرکزی استان اصفهان و در فاصله حدود 130 کیلومتری شمال شهر اصفهان قرار دارد، از دیرباز در تاریخ سرآمد بوده و لقب باغشهر تاریخی به این شهر و شهرستان داده شده است.

در کنار تاریخ و طبیعت بکر، آداب و رسوم کهن هم در بین این مردم جاری است و در ایام محرم نیز آداب و رسوم خاصی در این منطقه وجود دارد که در ایران کم نظیر و یا حتی بی نظیر است.

همزمان با آخرین جمعه پیش از ماه محرم‌الحرام، تمامی حسینیه‌های نطنز خیمه‌های عزاداری خود را برافراشته می‌کنند و هیئت‌ها و حسینیه‌ها خود را برای عزاداری آماده می‌کنند.

یکی از رسومی که در خلال بر افراشتن چادر در برخی از حسینیه‌های نطنز انجام می‌شود، به حرکت در آوردن نخل عزاداری است که هنوز سیاه‌پوش نشده و با شعرخوانی و مدیحه‌سرایی، سیاه‌پوش می‌شود. یکی دیگر از آداب و رسوم کهن این دیار، مراسم جارو کشی نمادین پیرغلامان حسینی در حسینیه‌ها است که همزمان با شب اول محرم این مراسم اجرا می‌شود که در آن پیرغلامان حسینی جارو به دست به صورت نمادین حسینیه‌ها را جارو کرده و جوانان با رخصت از پیرغلامان مراسم عزاداری را آغاز می‌کنند.
 
نخل گردانی و جغجغه زنی در سرخ‌ترین روستای ایران

روستای ابیانه نطنز، یکی از زیباترین نقاط دیدنی ایران است که در ایام محرم‌الحرام آداب رسوم خاصی دارد که آئین ذاکری، جغجغه زنی و نخل گردانی برخی از این رسوم است.

محمد عادلی، دهیار روستای ابیانه نطنز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: شب تاسوعا یا همان شب نهم محرم، در مسجدی به نام  مسجد یسمان مراسمی برگزار می‌گردد که " ذاکری " نام دارد و به این صورت است که مردم این محله در مسجد جمع شده و نوحه‌هایی را با آهنگ‌های خاص و سبک‌هایی از ابیانه قدیم را با خود زمزمه می‌کنند.

وی افزود: مراسم سنتی سوگواری اباعبدالله‌الحسین (ع) در روز تاسوعای حسینی با عنوان جغجغه زنی در روستای تاریخی ابیانه با حضور اهالی این روستا با حال و هوای خاصی برگزار می‌شود.

دهیار ابیانه با بیان اینکه بعد از آغاز نوحه‌خوانی، صدای چِک‌ چک به هم خوردن جغجغه‌های چوبی آغاز می‌شود که فضای خاصی را ایجاد می‌کند، گفت: از آغاز مراسم جغجغه زنی، برخی اهالی روستا دسته دسته در کوچه‌ها قدم می‌زنند و در مقابل خانه‌هایی که خیرات و نذری دارند، می‌ایستند و پس از احوال‌پرسی با صدای بلند فاتحه‌ای می‌خوانند و سراغ خانه بعدی می‌روند.

وی تصریح کرد: نام این مراسم پرسه‌زنی است و اهالی روستا در صبح تاسوعا و عاشورا با حضور در مقابل خانه‌هایی که از تاسوعا و عاشورای سال گذشته تا امسال عزیزی را از دست داده‌اند، فاتحه‌ای نثار روح مرحوم می‌کنند و به تدریج به سمت محل برگزاری مراسم جغجغه زنی می‌روند.

عادلی در مورد جغجغه و جنس آن خاطرنشان کرد: جغجغه به اشیا کوچک چوبی گفته می‌شود که در ابتدای مراسم در اختیار حاضران قرار می‌گیرد و سوگواران حسینی با به هم کوبیدن دو جغجغه به هم، در رثای شهیدان کربلا عزاداری می‌کنند.

به گزارش ایسنا بعد از جغجغه زنی و پرسه زنی، آئین نخل گردانی شروع می‌شود که دارای شکوه و عظمت خاصی است که در این مراسم، نخل به حرکت در می‌آید و حرکت این نخل از همان ابتدای مسیر بسیار سخت است و هنگامی که مردم نخل را بر دوش می‌گیرند باید آن را از کوهی با شیب تند بالا ببرند.

عده‌ای زیر پایه‌های نخل هستند و عده‌ای طنابی را که به نخل بسته شده به طرف بالا می‌کشند و همزمان در این هنگام، بخشی دیگر از مردم ابیانه آماده به حرکت در آوردن نخل محله بالا می‌شوند.

پرشورترین بخش مراسم‌های سنتی در ابیانه نطنز، هنگامی است که صبح عاشورا نخل محله بالا به حرکت در می‌آید و همه مردم چه ابیانه‌ای و چه مهمان‌ها در محله "پرزله" جمع می‌شوند و منتظر به حرکت در آمدن نخل هستند و در این فاصله  چای تازه دمی  که به دست خود اهالی در مسجد پرزله به صورت نذری داده می‌شود می‌نوشند.
 
خانه عَلَم، فقط روز تاسوعا باز می‌شود

یکی دیگر از آداب و رسوم کهن مردم نطنز، بازگشائی خانه عَلم و تزئین 7 علم و گردش آن است.

پیرامون این مراسم، علی مشربی بادی، رئیس اداره ارشاد نطنز به خبرنگار ایسنا گفت: در بافت قدیم روستای نسران از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز، خانه‌ای قدیمی وجود دارد به نام خانه عَلم که این خانه قدیمی 7 علم در خود جای داده است و در بین اهالی داری قداست خاصی است. این 7 علم که نماد 7 طایفه بزرگ این روستا است، در خانه علم قرار دارد و شاید بتوان به قداست عدد 7 در اسلام هم اشاره‌ای کرد و شاید الگویی از آن در این تعداد علم باشد.

رئیس اداره ارشاد نطنز گفت: صبح روز تاسوعا با تأسی از این که روز حضرت عباس نام گذاری شده است و حضرت عباس علمدار کربلا بوده است، این 7 علم که از تاسوعای سال قبل در خانه علم بوده‌اند و هیچ کس دستی به آنها نزده است، توسط پیرغلامان این روستا از جای خود خارج شده و با نوحه و ناله فراوان تزئین و پارچه بندی می شوند.

وی تصریح کرد: بعد از آماده شدن هر 7 علم که یکی از آنها به علم بیرق دار معروف است و بلندتر از بقیه است و در جلوی صف حرکت می کند و 4 علم با پارچه های رنگی و 3 علم با پارچه های مشکی تزیین می شود، جوانان و دیگر اهالی این روستا به درب خانه عَلم رفته و با سینه زنی و عزاداری به حسینیه قدیم این روستا مراجعه کرده و بعد از عزاداری همه عزاداران به مسجد قدیم روستا می روند و نماز جماعت ظهر تاسوعا را به جا می آورند.

مشربی خاطرنشان کرد: همچنان این 7 علم همراه هیئت روستا است و هیئت و این 7 علم به درب خانه تک تک مردم روستا می روند و نذورات و خیرات مردم انجام می شود و شب عاشورا که فرا می رسد، بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشای شب عاشورا،  عزاداری مفصلی توسط مردم  با چرخاندن این 7 علم انجام می شود.

وی افزود: این 7 علم به خانه علم بازگشته و در جای خود قرار می گیرد تا تاسوعای سال بعد در جمع عزاداران قرار گیرد، نکته جالب اینجاست که در قدیم الایام در دهه دوم محرم به مدت 7 شب چراغی در خانه علم روشن می شد، اما امروزه شخصی به نام بابای علم هست که هر شب چراغی را در خانه علم روشن می کند.

به گزارش ایسنا، یکی دیگر از مراسمی که در شهر بادرود انجام می شود، پخت نانی است که نان عباسعلی نام دارد و این نان مختص روز تاسوعا است که توسط مردم پخت شده و در بین آنها توزیع می شود.

برپایی مراسم تعزیه خوانی هم که پای ثابت برنامه های محرم در شهرستان نطنز است در حسینیه های این شهر برگزار می شود که در شهر نطنز، 4 حسینیه مرکز شهر، ارشاد علیا، افوشته و سرشک میزبان برپائی این مراسم هستند که همیشه با استقبال گسترده ای روبرو می شود.

یکی از آخرین مراسم در دهه اول محرم، یعنی شام غریبان در حسینیه افوشته نطنز برگزار می شود که چهار نخل بزرگ در این حسینیه به حرکت در می آید و بعد از آن بر روی زمین گذاشته شده و هیئت های حاضر در این حسینیه، پرچم های خود را جمع کرده و بدون طبل و سنج به عزاداری می پردازند و به این ترتیب مراسم عزاداری در دهه اول محرم در نطنز به پایان می رسد.

 گزارش از محمد حاجی زاده، خبرنگار ایسنا

انتهای پیام