به گزارش ایسنا، مرتضی شهبازی‌نیا در مراسم بزرگداشت استاد کاتوزیان، با بیان این‌که دکتر کاتوزیان به مفهوم واقعی کلمه خورشید ربانی حقوق ایران بود، گفت: او آسمان حقوق ایران را چنان برکشید که تصور حضور کسی با این ویژگی بسیار دور از نظر است گرچه اشخاص زیادی در این عرصه تلاش کرده‌اند.

وی عنوان کرد: مطلب من در بحث آزادی و عدالت بود که خانم جنیدی آن را بسیار دقیق‌تر بیان کردند. تصمیم گرفتم به سئوال دکتر حسین‌آبادی به‌زعم خود پاسخ دهم. آندره ژید در کتاب "مائده‌های زمینی" به هنرمندانه زیستن اشاره می‌کند. هنرمندانه زیستن رمز جاودانه ماندن استاد کاتوزیان و سایر دانشمندان است. در حد دانش خود به چند نمونه از هنرمندانه زیستن ایشان اشاره می‌کنم. ایشان برای این‌که زندگی اجتماعی خود را بر مبنای مثبت بنا کند زندگی شخصی خود را به دور از جاه و مال بنا کرد. او با حفظ داشته‌ها محافظه‌کار نبود و توانست آزاده و مستقل باقی بماند.
رییس دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: از نظر ایشان آزادی مقید بود اما این قیودات مسایل و اعتقادات شخصی ایشان بود. هنر دیگر ایشان تلفیق قانون عدالت و اخلاق بود. استاد کاتوزیان ملتزم به قانون بود و جایگاه حکومت قانون را به رسمیت می‌شناخت اما فریفته حکومت قانون نشد.
وی افزود: ایشان از پوسته شکلی حکومت قانون گذشته بود. با این‌که وفاداری و پایبندی به قانون به نحو کامل در نوشته‌های ایشان وجود دارد اما در مقدمه علم حقوق گفته‌اند اگر به حقوقی برخورد کنم که آثار ناعادلانه دارد از تمام ابزارم برای از بین بردن آن استفاده می‌کنم. ایشان به ما جرات داد در کنار راه‌حل قانونی به راه‌حل عادلانه هم فکر کنیم. هنر بارز  دیگر ایشان چگونگی استفاده ایشان از حقوق تطبیقی است. ایشان در این حقوق به ما اعتماد به نفس داد و گفت، بر شانه‌های ستبر حقوقدانان می‌ایستم و قوت و ضعف‌ها را می‌شناسم و راه درست را انتخاب می‌کنم.
شهبازی‌نیا اظهار کرد: هنر دیگر ایشان جامعیت بود. ایشان تماما مرجع فکری بودند و به حقوق‌ها و نظام‌های فکری جهان مسلط بودند و نیازها را می‌شناختند و اهل زمانه بودند و راه‌حل‌ها را می‌شناختند. بعد دیگر هنرمندی ایشان این بود که در حوزه اندیشه هم معمار بود. در ساختمان فکری تمام جامعه حقوقی نقش داشت. این هنرمندی به آثار ایشان هم سرایت می‌کند.

وی در پایان تصریح کرد: به عقیده من این‌ها از مهمترین هنرهای ایشان بود. ما می‌توانیم ادعا کنیم در حقوق کشور ما مکتب کاتوزیان وجود دارد. ایشان مهد راه عدالت و حق بود و این میراثی است که از ایشان برای ما به یادگار گذاشته شد.

فرشاد رحیمی، عضو دیوان عالی کشور نیز در مراسم بزرگداشت استاد کاتوزیان، با بیان این‌که مطالبی را از حوزه کاری آماده کرده بودم تا عرضه کنم اما به ذکر خاطره‌ای از ایشان و بیان یک خصوصیت ایشان که برای بنده و صنف من مهمتر است محدود می‌کنم، گفت: آثار و تالیفات ایشان قابل توجه است اما روحیه نقدپذیری استاد و این‌که اجازه ورود به باورها و اندیشه‌های شکل‌گرفته را به خود می‌دادند، بسیار حائز اهمیت است.
عضو دیوان عالی کشور عنوان کرد: به هر حال هر دانش‌آموخته‌ای به آموخته‌های خود تعصب پیدا می‌کند و این تعصب از آفات محسوب می‌شود. ایشان این آفت را خوب شناسایی کرده بود.

وی ادامه داد: در زمینه شیوه تجربی تحقیق در حقوق، خدمت ایشان گفتم بهتر است نویسنده هرچه به ذهنش می‌رسد را بازگو کند اما شما می‌گویید در همان بدو نگارش آن را که می‌خواهیم بنویسیم و در زمان بازنگری کمتر آن را تغییر دهیم. استاد در جواب گفتند، وقتی چیزی را با عجله می‌نویسیم زمان بازنگری بر همان نوشته‌های پیشین وابستگی پیدا می‌کنیم و در بازنگری دچار تعصب می‌شویم.
رحیمی افزود: در فاصله کمی قبل از وفات ایشان پرسشی مطرح کردم و آن مربوط به بحث اختلاف بین ماده 395 _ تاخیر در پرداخت ثمن _ و 402_ خیار تاخیر ثمن و شروط آن _ در قانون مدنی بود. مهمترین عقد ما عقد بیع است و در جامعه بسیار مرسوم است. با انجام این عقد تملیکی طرفین علی‌الخصوص فروشنده ضمانت اجراء تعیین می‌کنند. حالا اگر طرفین چنین فرضی را پیش‌بینی نکنند آیا فروشنده می‌تواند از خیار تاخیر ثمن استفاده کند؟ یعنی ماده 395 ما را به ماده 402 ارجاع می‌دهد آیا آدرس اشتباه به ما داده شده است؟
وی عنوان کرد: ایشان پاسخی به من دادند اما پاسخ ایشان برای من اقناعی نبود اما خاطرم هست به فاصله یک هفته که خدمت ایشان رسیدیم، بنابر این شد در مسیر آقای دکتر را بیاورم. به محض ورود به ماشین گفتند از هفته پیش به فکر پاسخ خطایی بودم که به شما دادم. بین دو ماده را می‌توان جمع کرد.

رحیمی در پایان خاطرنشان کرد: این روحیات در خیلی از دانش‌آموختگان کمتر دیده می‌شود. مخصوصا بین همکاران قضایی خودم این را شاهد بودم. شاید علت این باشد که در نزد علما به وفور مشاهده کردم که همه نویسنده‌ها مطالب را به صورت تردید بیان می‌کنند. در حالی‌که قاضی باید ببُرد و یک حرف را قاطع بزند و حاضر به جرح و تعدیل اقوال سابق نشود اما مرحوم کاتوزیان این گونه نبود و شاهد مثالم آن بود که عرض کردم.

انتهای پیام