‌بهروز آقایی در گفت وگو با ایسنا- با پرداختن به تحلیل موقعیت استراتژیکی حوزه دریای عمان افزود: از سنوات قبل نام خلیج فارس با تجارت‌های دریایی از نوع نفتی پیوند خورده اما اکنون طبق اصل تجارت، مسیر حرکت کالا و کشتی از این منطقه به دریای عمان در حال تغییر است؛ نمونه واقعی آن تلاش دولت عربستان جهت انتقال نفت شمال عربستان از طریق خط لوله به سواحل دریای سرخ در جنوب و ‌رشد بنادر جدید از قبیل چابهار‌، گوادر و صحار در خارج از خلیج فارس است.

وی ادامه داد: در حاشیه دریای عمان و اقیانوس هند مناطق اقتصادی جدیدی با کارکردهای ترانزیت، ترانشیپ، صادرات مجدد و مراکز لجستیکی حمل و نقل کالا و کانتینر شکل گرفته است، بطوری‌که با  احداث طرح‌های اقتصادی مشترک چین و پاکستان از قبیل ساخت و توسعه بندر گوادر در جنوب غرب پاکستان، 9 منطقه صنعتی در پاکستان شامل خطوط حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و خطوط انتقال انرژی تا سال 2025 ایجاد خواهد شد.

آقایی، مبلغ کل سرمایه گذاری چین در پاکستان را حدود 45 میلیارد دلار عنوان ‌و اظهار کرد: دو میلیارد دلار از این میزان سرمایه گذاری در بخش توسعه و ساخت بندر گوادر خواهد بود.

مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه با اجرای این طرح‌ها دیگر کشتی‌های غول پیکر و باری چینی برای دسترسی به کشورهای خاورمیانه و آفریقا مجبور به طی مسیر 13 هزار کیلومتر از مبدأ بندر شانگ‌های نیستند، گفت: با کاهش 10 هزار کیلومتری، فاصله غرب چین تا بندر گوادر به 3 هزار کیلومتر خواهد رسید، از طرفی دولت چین به دنبال ایجاد مناطق لجستیکی از شرق تا غرب به موازات جاده ابریشم (مسیر ریلی چین به اروپا) در کنار اقیانوس هند است.

وی تصریح کرد: عمان کشوری است با تولید ناخالص ملی سالانه 84 میلیارد دلار که بصورت جدی به دنبال استفاده از ظرفیت‌های بندری در ترانزیت و ترانشیپ و صادرات مجدد کالا است.

آقایی افزایش 3 برابری حجم مبادلات تجاری ایران و عمان از سال 1392 را نشان از تغییر مسیر تجارت دریایی ایران به این منطقه دانست و ادامه داد: منطقه آزاد صحار در بازه زمانی ده ساله توانسته است 25 میلیارد دلار سرمایه خارجی را جذب نماید، بطوریکه پروژه مشارکت بین‌المللی فعالیت‌های بندری را با بندر رتردام هلند در حال اجرا دارد.

مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان گفت: همکاری با یکی از بزرگترین بنادر جهان‌، قرارگرفتن در یک طرح و نقشه بزرگتر است که ظرفیته‌ای زیادی را در زمینه انرژی، ترانشیپ کانتینر و خصوصا سنگ‌های معدنی در زنجیره حمل و نقل بین المللی برای بندر صحار  ایجاد می‌کند، از طرف دیگر سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری  ایران در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و انعقاد قرار‌دادهای سرمایه‌گذاری خارجی در این بندر و همچنین تامین تجهیزات مدرن تخلیه و بارگیری تلاش دیگری برای جذب کالای ترانزیتی و ترانشیپی به این حوزه از بنادر منطقه خواهد بود.

آقایی اظهار کرد: وجود پتانسیل ترانزیتی و ترانشیپی خارج از حوزه خلیج فارس موجب شده ‌بنادر چابهار‌، صحار و گوادر با سرمایه‌گذاری‌های کشورهای منطقه و فرا‌منطقه با حرکت شتابنده‌ای در زمینه زیر‌ساخت‌های بندری و تجهیزاتی در حال فعالیت باشند، همچنین این بنادر می‌توانند به عنوان مکمل همدیگر در استحکام روابط  تجاری و جذب کالا های ترانزیتی و ترانشیپی و تسریع در انتقال تجارت دریایی حوزه دریای عمان ایفای نقش نمایند.

وی با اشاره به اینکه پیشرفت قابل ملاحظه زیر ساخت‌های ریلی دو بندر چابهار و گوادر باعث تشویق و گرایش بازرگانان به استفاده از این بنادر جهت ترانزیت و ترانشیپ کالا شده است، گفت: پر واضح است که با تکمیل این زیرساخت‌ها جذب سرمایه گذاری با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد.

وی تصریح کرد: در حوزه‌های ترانزیتی بدلیل اینکه کشورهای افغانستان و CIS به عنوان پسکرانه بنادر چابهار، گوادر و صحار هستند؛ لذا مسیر خطوط کشتیرانی در بیرون از حوزه خلیج فارس‌(چابهار، صحار و گوادر) توجیه پذیرتر و با اهمیت تر شده تا جایی که امروزه از بین این سه بندر یاد شده‌، خطوط به دنبال ارزیابی و امکان سنجی ظرفیت‌ها و بسته‌های  خدماتی و بندری موجود هستند تا با اطمینان از مزیت های مبتنی بر کاهش زمان و هزینه یکی از این بنادر را انتخاب نمایند که در صورت تسریع در تکمیل زیرساخت‌ها و تجهیز بندر چابهار در مدت زمان منطقی‌، این فرصت را برای کشور به عنوان  یکی از پر درآمد‌ترین مدل تجارت در توسعه پایدار و اشتغال ایجاد نمایند.

آقایی با تاکید بر اینکه تعلل در تکمیل زیر‌ساخت‌های بندری و پسکرانه‌ای باعث از دست دادن فرصت طلایی بندر چابهار در جذب سهم تجارت دریایی کشور باعث سوق دادن تجار به دو بندر صحار و گوادر خواهد شد، گفت: همانگونه که فرصت بندر شهید رجایی در گذشته نیز به بنادر جبل علی و فجیره(امارات متحده عربی) واگذار شد.

مدیر‌کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: امروزه با پر رنگ شدن نقش بنادر نسل سوم و چهارم، مهمتر از فعالیت‌های تخلیه و بارگیری‌، رویکرد بنادر به فرآیندهای فرآوری‌، پردازش و ارزش افزوده شده است تا جایی که به عنوان یکی از عوامل و وابستگی بازرگانان به بنادر و مطلوبیت بنادر منطقه شد و عدم توجه به کالاهای خام و یا نیمه خام در بنادر کشور را دور از ذهن می‌کند، در حوزه ترانشیپی با وجود بندر چابهار و به بدلیل وجود جغرافیای منحصر به فرد بندر چابهار و ایجاد فرصت‌ها و بسته‌های تشویقی برای خطوط کشتیرانی می‌توان تا حدودی این فرصت را برای کشور احیا کرد.

آقایی بیان کرد: حال با توجه به موارد عنوان شده در حوزه صادرات و واردات یکی از دلایل عدم توازن در بخش‌های صنعتی و کارخانه‌ای در کشور و کم بهره مندی شرق کشور از این صنایع و عدم ایجاد ترافیک بار و کالا در بندر چابهار بوده که علیرغم وجود بندر اقیانوسی و منطقه آزاد چابهار توانایی ارزش افزوده و صادرات مجدد برای کشور مهیا نشده است‌، به هرحال امروزه وجود معادن غنی شرق کشور و غرب افغانستان و سرمایه گذاری عظیم در بندر چابهار و وجود زیر‌ساخت‌ها و ترمینال‌های تخصصی می‌تواند رقابت پذیری این صنعت را برای کشور در حوزه‌های بازرگانی پر رونق نماید.

آقایی ‌گفت: دیدگاه‌ها و پیشنهادات کارشناسان و مدیران بخشهای دریایی و بندری کشور بر این اصل استوار است که عدم تکمیل به موقع بندر چابهار و پسکرانه‌های ریلی و جاده‌ای می‌تواند خساراتی را به کشور وارد نماید که جبران آن کاملاً غیر ممکن بوده و یا چندین دهه زمانبر خواهد بود، از این حیث در صورتی که زیرساخت‌های جدید و صنایع تکمیلی بدلیل تعلل و فرصت سوزی، در بندر چابهارو از طرفی در بنادر کشور‌های اطراف همسایه به خصوص عمان و پاکستان‌(صحار و گوادر) جانمایی و راه اندازی گردد، انتقال مجدد سهم تجارت دریایی به کشور و ایجاد چسبندگی بار و کالا تا سال‌ها برای بندر چابهار مشکل و شاید هم غیر ممکن شود، لذا لازم است ‌قبل از اینکه این فرصت بالقوه کشور که در آستانه بالفعل شدن بوده، به تهدید تبدیل شود، پیشنهاد می‌شود دولت در سهم خواهی از تجارت دریایی اندیشه و تدبیر نماید.

انتهای پیام