به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه خبری هیل، روز چهاردهم ژوئیه دومین سالروز حصول توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 است و ‌آمریکا در این میان در حال بازنگری سیاست‌هایش در قبال ایران است، اقدامی که توافق هسته‌ای یکی از ستون‌های آن است و و از سویی گزینه تغییر نظام بار دیگر روی میز قرار گرفته است. دولت ترامپ برای این اقدام باید به درس‌های یکی از حوادث در تاریخ معاصر ایران توجه کند؛ جنگ ایران ـ عراق.

در نگاه اول به نظر می‌آید که این رویداد هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارد. این جنگ هشت‌ ساله در دهه 1980 اتفاق افتاد و هیچ یک از طرف‌های این توافق با ایران، شامل آمریکا، شرکای اروپایی‌اش، روسیه و چین به طور رسمی در این جنگ نقش نداشتند و این اتفاق به تدریج در حال فراموش شدن در میان افکار عمومی است. اما امروز، با وجود گذشت سه دهه از زمان پایان این جنگ، هنوز تأثیری قابل توجه بر تصمیم‌گیری‌ها در ایران به ویژه به دلیل مسائل امنیت ملی دارد.

عراق در دوران صدام حسین در 22 سپتامبر 1980 به ایران حمله کرد که یکی از مرگبارترین جنگ‌ها در تاریخ اخیر به شمار می‌آید، چراکه تا روز پایان آن توسط قطعنامه آتش‌بس سازمان ملل صدها هزار کشته بر جای گذاشت. بغداد در سال‌های آخر این جنگ حتی از سلاح شیمیایی علیه ایرانی‌ها استفاده کرد، اما با این‌که جنگ هشت ساله عراق علیه ایران برای مردم این کشور فاجعه‌آمیز بود، جمهوری اسلامی درس‌های مهمی از آن گرفته که همچنان اقدامات تهران و سیاست‌های کنونی‌اش را تعیین می‌کند.

اول این‌که، ایران با یک بی‌اعتمادی عمیق نسبت به آمریکا و نظم جهانی که هدایتش می‌کند از این جنگ بیرون آمد. رویدادی که روز سوم ژوئیه تنها چند روز پیش از توافق هسته‌ای، سالگرد آن است در این بی‌اعتمادی نقش بسزایی دارد. نیروی دریایی آمریکا در چنین روزی در سال 1988 یک هواپیمای مسافربری ایرانی را هدف قرار داد که 290 سرنشین غیرنظامی داشت.

درس دوم این است که ایران با احساس انزوا و بی‌اعتمادی با نظام بین‌المللی تحت حمایت آمریکا با این باور از جنگ بیرون آمد که نباید به هیچ کس غیر از خود اعتماد کند. ایران در طول سال‌های جنگ به سختی تسلیحات خریداری و ابزارهای قدیمی‌اش را به‌روزرسانی می‌کرد. به همین دلیل، تهران در اواسط این جنگ شروع به توسعه موشک‌های بالستیک و برنامه‌های هسته‌ای کرد که این روزها موجب تنش‌های زیاد با آمریکا شده است.

از نظر واشنگتن، توافق هسته‌ای فرصتی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران بود و راه را برای مذاکرات بیش‌تر با ایران در زمینه مسائل دیگر مربوط به ایران فراهم کرد، اما برای تهران توافق هسته‌ای راهی برای عادی‌سازی جایگاهش در جامعه بین‌الملل و باز کردن دروازه‌های اقتصادی‌اش بود.

هر چند، اظهارات تند و نامعقول دولت ترامپ و قصور آن برای تأکید بر اینکه این توافق برای حفظ و ادامه به دست آمده تنها موجب تقویت درس‌های جنگ شده و ایران را متقاعد کرده که آمریکا اجازه نخواهد داد، اهداف توافق حاصل شود. عدم اطمینان درباره توافق سبب شده تا تجار و سرمایه‌گذاران بیش از پیش نسبت به بازگشت به بازار ایران بی‌تمایل باشند.

به گزارش هیل، استحکام دوباره درس‌های جنگ دارای تأثیرات بلندمدت و بسیار منفی برای آمریکا است. این درس‌ها ایران را بیش‌تر به تعیین فاصله از آمریکا و متحدانش سوق می‌دهد که در نهایت توانایی آمریکا برای تأثیر بر سیاست‌های ایران را تضعیف می‌کند. این شرایط به علاوه مفهوم ایران از تهدید را تقویت و بی‌اعتمادی‌اش به آمریکا و نظم جهانی را بیش‌تر و بیش‌تر می‌کند. چنین وضعیتی موجب خواهد شد تا تهران به احتمال خیلی کم به میز مذاکره بازگردد.

اکنون که توافق هسته‌ای دوساله می‌شود، ضروری است که آمریکا به روشنی پایبندی‌اش به توافق را مخابره کند. این کار به واشنگتن اعتبار به شدت مورد نیازش در شرایطی را خواهد داد که اعتماد بین‌المللی به رهبری آمریکا رو به افول است و به علاوه به آمریکا اجازه می‌دهد تا دروازه‌های مذاکرات آینده درباره دیگر مسائل مربوط به ایران را باز نگه دارد.

انتهای پیام