هنوز درخشش چشمان‌شان کور سوی امیدی دارد و سکوت سنگی و سردشان سپیدی این تمدن روسیاه را فریاد می‌زند. هنوز گرچه تاراج زمانه و تکرار بی‌رحمانه مردمان این شهر از نشست و برخاست‌های بی‌سرانجام و بی‌دلیل، صیقل‌شان داده و کژی و خمودگی به آن‌ها تحمیل کرده؛ غرور نگاه داشته‌اند و اگرچه پیر، اما شیر مانده‌اند.

هرچه بر آن‌ها گذشته از درخشش چشمان‌شان بوده و گاه گداری از کوتاه خردی دوستداران‌شان. شاید اگر همان روز نخست چشمان‌شان را بر هم بسته بودند امروز قصه به اینجا ختم نمی‌شد و زندگی قدری برایشان ساده‌تر می‌گذشت. اما چه می‌توان گفت که در این زمانه هرچه پایدارتر، تلاش به شکستنت و بی‌توجهی به بودنت بی‌اندازه‌تر...

شیرهای سنگی پل خواجو نگهبانان این عقاب آجری نشسته بر تن خشک زاینده رود هستند. نگهبان این شاه نشین چهارصد ساله. اما امروز چون دایه‌ای پیر، شاید وقت آن رسیده باشد تا دوران بازنشستگی را آغاز کنند و زین پس گوشه‌ای بنشینند تا فقط نظاره‌گر عظمت و جلال خواجوی کهنسال‌شان باشند.

می‌گویند اگر بر روی یکی از این "صخره‌های سلاطین" بنشینی و از روبه رو در چشمان شیر دیگر نگاه کنی، درخششی بی مثال خواهی دید؛ درخششی در ورای عمق چشمان شیرهای سنگی خواجو. اما شیر زخم خورده و نیمه جان را چه به درخشش بی‌مثال.

از دور هنوز تمثیل و هیبت شیر را در خود دارند. اما نزدیک‌تر که بیایی دو شیر خسته و بی رمق گویا به سختی هنوز ایستاده مانده‌اند. گرچه سنگی‌اند اما روئین تن نیستند و جای زخم‌های کهنه و التیام نیافته‌شان را به سادگی می‌توان دید. جای تیز چاقو و دشنه به قیمت یک یادگاری.

حتی چشم یکی از این دو ژیان را گویی به قصد دشمنی خراشیده و در آورده‌اند. شبیه آنچه روزگاران کهن با پهلوانان می‌کرده‌اند. دو مرد مانده در دهان این دو شیر خود رازی ژرف و عجیب است. علائم و نشانگان بزرگمردی و جوانمردی را نیز بر پیکره این دو ستمدیده می‌توان دید. علائمی که آدمی را بی اختیار یاد ورزشکاران کهن بوم ایران زمین می‌اندازد.

"استیون شپرد"، جهانگرد جوان 34 ساله اهل ملبورن آلمان دورادور با نگاهی متعجب به شیر جنوبی، از زوایای مختلف تصاویر این پهلوان را ثبت می‌کند. او درباره این تجربه به خبرنگار ایسنا می‌گوید: درباره شیرهای سنگی ایرانی مطالب بسیاری خوانده‌ام. می‌دانم که در گذشته این شیرها را بر روی آرامگاه بزرگان و مردان نیک سرشت قرار می‌داده‌اند و نوعی فرهنگ چند هزار ساله پشت این شیرهای سنگی وجود دارد.

وی ادامه می‌دهد: در سفرم به ایران همواره دیدن این شیرهای سنگی که در جزئیات با هم متفاوت هستند توجه‌ام را جلب می‌کرد. شیرهای سنگی ایرانی نماد شجاعت و دلاوری و پیروزی هستند. خانواده‌ای در ایران وجود دارند که بختیاری نامیده می‌شوند و در واقع این نماد از فرهنگ بختیاری سرچشمه گرفته است. در نگاره‌های سالن پارسی موزه لوور پاریس تصاویر این شیرهای سنگی را دیده بودم.

این ایران گرد ادامه می‌دهد: شب گذشته که برای بار اول این دو شیر را دیدم برای عکاسی فلش دوربینم را خاموش کردم. زیرا نور شدید فلش ممکن است برای این اثر تاریخی مشکلاتی ایجاد کند. در ابتدا تعجب کردم که شیرهای سنگی به این زیبایی چرا محافظت نمی‌شوند و سایبان ندارند. اما از آنجایی که نیمه شب بود فکر کردم شاید در طول روز محافظ و سایبانی بر روی آن قرار می‌دهند.

شپرد می‌گوید: امروز که دوباره آمدم تا در نور روز از این شاهکارها تصویربرداری کنم با چشمانم دیدم که بعضی از مردم کودکان‌شان را بر روی این دو اثر می‌نشانند تا از آن‌ها عکس بگیرند. چنین رفتاری را با یک شاهکار سنگ تراشی در هیچ جای آلمان نمی‌بینید.

وی ادامه می‌دهد: شاید به همین خاطر است که روی این شیرهای سنگی تا این حد صاف و صیقلی شده است. امیدوارم اتفاق بدی برای این اشیاء هویتمند ایرانی پیش نیاید.

"ساموئل اف واتموند"، جهانگرد بریتانیایی درباره این شیرها می‌گوید: بسیار شگفت انگیز و زیبا هستند اما متاسفانه رفتاری که با آن‌ها می‌شود اصلاً قابل قبول نیست. در انگلیس ساختمان‌های 70 ساله بسیار با دقت نگهداری می‌شوند. با این‌که شاید ساخت دوباره آن‌ها چندان سخت نباشد.

وی ادامه می‌دهد: دیدن آن‌ها برایم بسیار جالب بود. اطلاعاتی درباره آن‌ها ندارم اما وجود دو سر انسان درون دهان شیرهای سنگی ایرانی حتماً معانی جالب توجه و قابل ستایشی دارد. ماکت یکی از این شیرها را از پرسپولیس شیراز خریده‌ام و با خودم به انگلیس می‌برم.

چیزی که در نهایت مبرهن و مشخص است، عدم توجه کافی و قدرشناسی از این دو شیر خواجو و حتی تمامی شیرهای سنگی ایران زمین است. شیرهایی که فرهنگ غنی و زیبای بختیاری را یدک می‌کشند و یک جهان رمز و راز را به همراه دارند.

نگهبانان خواجو، خود نگهبانی می‌طلبند تا شاید از گزند تابش آفتاب و باد و باران، از شر آدمیان بی خرد و کوتاه نظرانی که در چشمان این دو شیر درخششی کوتاه را جست و جو می‌کنند در امان بمانند. یادمان باشد، درخشش چشمان شیر رو به رو دروغ است و درخشش واقعی افراشتگی این شیران بختیاری بر دو سوی "عقاب آجری" خواجو است.

شیرهای خواجو را مرهمی باشیم...

گزارش از: نیما آتش، ایسنا، منطقه اصفهان

انتهای پیام