دکتر حسینعلی قبادی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه هم‌اکنون بر مبنای منطق مدیریت دانش، پژوهشگاه، در پی راه‌اندازی شبکه نخبگانی علوم انسانی است، اظهار کرد: شبکه نخبگانی علوم انسانی، اگرچه متشکل از استادان نخبه سراسر کشور در رشته‌های علوم انسانی است، اتصال مستقیم به پژوهشگاه دارد و استادان علوم انسانی و اصحاب و ارباب معرفت در این حوزه از طریق گروه‌های تخصصی شورای بررسی و نقد متون دانشگاهی که حدود 21 سال سابقه دارد، با ما ارتباط برقرار کرده‌اند.

وی ادامه داد: البته این نکته هم باید بیان شود که متاسفانه تاکنون تولیدات علمی این افراد یا ساماندهی نشده یا از آنان خواسته نشده و برخی از آنان تاکنون برای تولید علم در پژوهشگاه احساس وظیفه نداشته‌اند که به‌دنبال چاره‌جویی برای این امر و تمهید تسهیلات لازم جهت ساماندهی به این امر هستیم.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان اینکه شبکه نخبگانی علوم انسانی در جلسه بعدی هیات امنا طرح خواهد شد، ادامه داد: در واقع از این به بعد، پژوهشگاه به دنبال آن است که با تعریف حقوقی اعضای پیوسته و وابسته خود، شرایطی را فراهم آورد که کسانی که به هر نحوی از امکانات مستقیم و غیرمستقیم پژوهشگاه استفاده می‌کنند، برای تولیدات علمی خود دو مأخذ یکی محل عضویت خودشان و دیگری نام پژوهشگاه را به‌ صورت Double affiliation ذکر کنند و بدین‌وسیله نوع و نرخ تولیدات علمی پژوهشگاه افزایش قابل توجهی خواهد یافت.

دکتر قبادی همچنین با بیان اینکه پژوهشگاه، احیای بخشی از میراث‌های عظیم تمدنی کشور را پی گرفته است، گفت: البته ممکن است نشر برخی از این کتاب‌ها و آثار، مخاطب زیادی نداشته باشد؛ اما اگر اقدام به چاپ آنها نکنیم، بخشی از حلقه‌های اتصال فرهنگ ما مغفول مانده و فراموش می‌شود.

وی افزود: در مجموع در این زمینه سعی کرده‌ایم کیفیت را در نظر داشته باشیم و از استادان صاحب‌نام از داخل و بیرون از پژوهشگاه برای تصحیح و تنقیح این آثار بهره ببریم و همچنین آنها را ترغیب کنیم که آثاری را که خودشان تالیف می‌کنند نیز از سوی انتشارات پژوهشگاه چاپ شود تا از این طریق، پژوهشگاه ناشرِ آثارِ مفاخرِ خود و کشور باشد.

دکتر قبادی خاطرنشان کرد: البته رویکرد دیگری که ما داریم، کاهش چاپ کاغذی و تمرکز بر فضای مجازی و انتشارات الکترونیک آثار است؛ به‌گونه‌ای که سعی داریم در فضای مجازی اهتمام بیشتری داشته باشیم و بودجه مناسبی را نیز برای ارتقای زیرساختها و سطح فناوری اطلاعات در پژوهشگاه در نظر گرفته‌ایم.

تدوین و ابلاغ سیاست‌های تشویقی در حوزه تولید سرانه علم

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه با بیان اینکه تا زمانی که سیاست حمایتی مشخصی تدوین و اعمال شود، امکان رشد پایدار علم مقدور نیست و با اتخاذ سیاست‌های تشویقی می‌توان به تولید علم شتاب بخشید، گفت: ظرف سال‌های اولیه در حوزه تولید سرانه علم سیاست‌های تشویقی را تدوین و ابلاغ کردیم که جهش‌های صورت گرفته در فعالیت‌های پژوهشگاه ماحصل این سیاست‌ها بوده است.

دکتر قبادی با اشاره به هرم تخصصی نیروی انسانی پژوهشگاه افزود: در هرم تخصصی نیروی انسانی پژوهشگاه در سال 92 نسبت استاد به استادیاران، 1 به 5 بوده است، اما در حال حاضر این نسبت به 1 به 3 تبدیل شده است و در حال حاضر نیز تقریباً در کنار 3 استادیار، 2 دانشیار و یک استاد داریم و نمای کلی هرم تحقیقی پژوهشگاه از 5_ 2_ 1 به 3_ 2_ 1 تبدیل شده است. یعنی از وضعیتِ در مقابل هر پنج استادیار، دو دانشیار و یک استاد به تعادل منطقیِ در برابر هر سه استادیار، 2 دانشیار و یک استاد رسیده‌ایم.

وی ادامه داد: در پژوهشگاه چنانچه کسی از سرانه عادی تولید علم خود بالاتر رفت و به مقاله «تاپ» درجه اول با استناد رسید، باید تشویقی درخور توجه دریافت کند. البته چنانچه کسی بتواند از گزارش تحقیق، مقاله مستقیم علمی استخراج کند نیز باید مورد تشویق ویژه‌ای قرار گیرد؛ چراکه در محیط علم، حمایت مادی عملاً حمایت معنوی تلقی می‌شود و به ارتقای کیفیت منتج خواهد شد.

از ارتباطات بین‌المللی کنونی خود راضی نیستیم

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان اینکه در حال حاضر پژوهشگاه 20 مجله علمی و پژوهشی در رشته‌های مختلف منتشر می‌کند، به نشر نزدیک به 100 کتاب به صورت سالانه اشاره کرد و گفت: در عرصه روابط علمی بین‌المللی نیز ظرفیت بسیار خوبی داریم؛ زیرا هم زیرساخت‌ها فراهم است و هم تشکیلات سابقه‌دار معتبری برای حضور در این عرصه تحت عنوان «مرکز اسناد فرهنگی آسیا» که مصوب «یونسکو» است، داریم و می‌توانیم با بهره‌گیری از این فرصت، تبادل علمی کشور را با مراکز علمی دنیا گسترش دهیم.

دکتر قبادی افزود: البته هم‌اکنون با چندین دانشگاه و مراکز پژوهشی دنیا ارتباط نهادینه داریم و با آنها کارگاه‌های مشترک برگزار می‌کنیم و برای تعریف پروژه‌های مشترک نیز در حال برنامه‌ریزی هستیم که در این زمینه می‌توان به برگزاری جشنواره بین‌المللی امام علی‌(ع)پژوهان به مناسبت عید سعید غدیر خم در پژوهشگاه اشاره کرد که پژوهشگران سراسر دنیا حتی از کشورهای غیرمسلمان نیز در این کنفرانس حاضر شدند.

وی با بیان به اینکه با وجود این فعالیت‌ها، به طور کلی از ارتباطات بین‌المللی کنونی خود راضی نیستیم، گفت: بیشتر موانع در برقراری ارتباطات بین‌المللی خارج از پژوهشگاه است و برطرف کردن این موانع نیز از ید پژوهشگاه خارج است؛ با این حال ارتباطات بین‌المللی برای پژوهشگاه موضوعیت حیاتی دارد و در تمام برنامه‌ریزی‌های خود این مقوله را حتماً مورد توجه قرار می‌دهیم. چراکه محققان و دانشمندان ما به صورت عمیق با میراث‌های ایرانی ـ اسلامی گره خورده‌اند و دانش کافی و وافی در این زمینه دارند که از این ظرفیت خود می‌توانند در چارچوب ارائه میراث‌های معنوی ایرانی و اسلامی به دنیا استفاده کنند و در عین حال، با بهره‌گیری از ثمره فعالیت‌های علمی دیگر دانشمندان در اقصی نقاط جهان، به ارتقای سطح فعالیت‌های پژوهشی در پژوهشگاه یاری رسانند.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با ابراز تأسف از اینکه یکی از کشورهای عربی به قصد تصرف ظرفیتهای فرهنگی ایران در جهان در دپارتمان‌های مختلف علمی دنیا حضور می‌یابد و در پی گرفتن جای ایران در عرصه بین‌المللی است تا از این طریق ایران‌هراسی را ترویج دهد، تأکید کرد: باید دقت کنیم که هرچه روابط بین‌المللی را ضعیف کنیم،  ایران‌هراسی نیز تشدید می‌شود و این مسؤولیت ملی ماست که با تمام ظرفیت‌های خود مانع از تحقق چنین برنامه شومی شویم.

دکتر قبادی با بیان اینکه مللی که زایش تمدن را تجربه کرده‌اند به مراتب بهتر می‌توانند در بازآفرینی آن موفق باشند و خوشبختانه ایران، از جمله قدیمی‌ترین و مؤثرترین تمدن‌ها در رشد فرهنگ بشری بوده است، گفت: پژوهشگاه می‌تواند سخنگوی بسیار خوبی با زبان و شیوه بسیار مناسب و تخصصی برای ارائه میراث‌های فرهنگی و تمدنی ایرانی و اسلامی باشد و از این طریق در سطح جهانی، نقش مفید تمدنی و فرهنگی ایفا کند و این همان چیزی است که از طریق برگزاری همایش‌های بزرگ بین‌المللی در زمینه صلح و عدم خشونت به‌ دنبال تحقق آن هستیم.

هدف ما نشر مؤلفه‌های هویت ایرانی اسلامی است

دکتر قبادی اضافه کرد: ما به عنوان وارثان تمدنی قوی در این سرزمین بزرگ و پُردیرینه باید به نسل‌های آینده این حقیقت را منتقل کنیم که ایران فقط صاحب شاهراه تجاری و اقتصادی جهانی پهناور تحت عنوان جاده ابریشم نبوده است، بلکه ایران شاهراه و شاهرگ فرهنگی جهان بوده است. اما جاده ابریشم وجه سخت‌افزاریِ کارآیی و کارکرد فرهنگی ایران به‌شمار می‌آید. بسیار بیش و پیش از آن باید در نظر داشته باشیم که از طریق ایران اشراقِ آسیایی و شهود عرفانی از زمان مانویان و حتی پیش از آن به دروازه اروپا رفته بود و هنوز جای پای آن در آلبانی دیده می‌شود.

وی افزود: پس از دین اسلام نیز این ایران بود که عملاً پس از صدر اسلام و تجربه مدینة‌النبی و به دنبال آن، استقرار تمدن اسلامی از سوی شخص پیامبر (ص) در مکه، تمدن اسلامی را در جهان ایرانیان تشخص و تعیّن بخشید. همین ادبیات عرفانی فارسی بود که در سراسر آسیای صغیر تا چین تا مغرب و مراکش رواج یافته بود، حتی در برخی نقاط جهان مانند بوسنی و هرزگوین و برخی دیگر از مناطق تحت نفوذ امپراطوری عثمانی، نخست زبان فارسی وارد شد و تمهیدگر ورود اسلام واقع شد و زبان فارسی، بویژه ادب عرفانی فارسی رمز استمرار و نفوذ و رسوخ فرهنگ اسلامی در جهان بوده و هست.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همچنین با تاکید بر اینکه تقویت روابط بین‌الملل از موضع علوم انسانی منجر به کسب دستاوردهای بسیار بزرگی در حوزه‌های مختلف می‌شود، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های صورت گرفته امید داریم در روابط بین‌الملل مورد حمایت همه‌جانبه مسؤولین ذی‌ربط قرار گیریم. هر چند تردیدی نیست که به عنوان یک نهادِ فرهنگی از مجموعه جمهوری اسلامی باید حواسمان نسبت به انواع سوءاستفاده‌ها در این زمینه‌ها باشد و بر آن هستیم که تنها نشر مؤلفه‌های هویت ایرانی اسلامی هدف و معیار ما قرار گیرد تا در مسیر انفعال قرار نگیریم.

انتهای پیام