به گزارش ایسنا، زندگی و جمعیت عشایری همواره در ارتباطی تنگاتنگ و پیوسته با کوچ، راه و ایل‌راه بوده است و با توجه به گستردگی زندگی عشایری در همه پهنه‌ای ایران‌زمین، هر گذرگاه در دل خود خاطرات تلخ و شیرینی زیادی از ایلات و عشایر این دیار دارد.

عشایر در همه این سال‌ها برای تأمین مایحتاج زندگی خود و دیگر جمعیت‌های انسانی، کوه‌ها، دشت‌ها و گذرگاه‌های زیادی را درنوردیده و طی می‌کنند.

اگر چه با ورود انسان امروز به عصر ماشین‌ها زندگی عشایر در همه‌جا و از جمله در کشور ما نیز روندی شتابناک به سمت زوال و فراموشی آغاز کرده اما هنوز مردان و زنانی از این سرزمین از این راه صعب اما سربلند امرار معاش می‌کنند.

در استان سمنان نیز بالغ بر چهار هزار خانوار به زندگی عشایری مشغولند و این جمعیت به تنهایی بخش عمده گوشت مصرفی و لبنیات و... استان را تهیه می‌کند.

عشایر و ایل‌ها فارغ از نقش مهم‌شان در تولید و البته نقش بی‌بدیل تاریخی و باشکوه‌شان در حراست از ایران‌زمین و استقلال این آب‌و خاک، بی‌تردید از مهمترین حاملان، حافظان  و وارثان ارزش‌ها و میراث‌فرهنگی اصیل ایرانی‌اند و از این رو توجه به زندگی عشایری امری اجتناب‌ناپذیر است که حاکمیت و دولت نیز در قبال آن وظیفه‌ای تخلف‌ناپذیر دارد.

ابنیه و راه‌های مختلف عرصه را بر عشایر تنگ کردند

نائب رییس شورای اتحادیه عشایری استان سمنان بااشاره به اینکه کوچ قشلاقی عشایر این استان پیش از این آغاز و همچنان ادامه دارد گفت: ابنیه و راه‌های مختلف عرصه را بر عشایر تنگ کردند.

 محمدعلی شاه‌حسینی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: تنگ‌شدن عرصه بر عشایر تا به آنجا است که عشایر در برخی مسیرها که قرن‌های مسیر کوچ عشایر و ایل‌راه بوده برای عبور درخواست پل هوایی و زیرگذر کردند.

وی با بیان اینکه عرصه یک ایل‌راه ها حداقل 200 تا 300 متر بوده افزود: این عرصه امروز در برخی مناطق به 20 تا 30 متر رسیده. ضمن اینکه در برخی مناطق فضا چنان تنگ‌شده که پیشنهاد پل‌هوایی و زیرگذر و روگذر شده است.

این فعال عشایری با انتقاد از ساخت‌و سازها در ایل‌راه‌های عشایری بیان کرد: باید پیش از انجام این ساخت‌و سازها تمهیدی برای عبور عشایر اندیشیده شود.

شاه‌حسینی در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص بهسازی و مرمت ایل‌راه‌ها تصریح کرد: هر ساله مرمت ایل‌راه‌ها انجام می‌شود اما کیفیت کار و تیغ‌کشی‌ها در بیشتر مناطق عشایری به‌گونه‌ای نیست که مسیرها را برای عبور ایل مهیا کند.

وی با اشاره به چرایی این عدم کیفیت گفت: متاسفانه هزینه‌ای که برای این کار انجام می‌شود به حدی نیست که کار باکیفیت انجام شود مثلا 250 کیلومتر راه کوهستانی را با هزینه شش میلیون تومانی واگذار می‌کنند بدیهی است که کسی 250 کیلومتر ایل‌راه کوهستانی را نتواند با این اعتبارات ناچیز به خوبی مرمت کند؛ لذا تنها به تیغ‌کشی در برخی نقاط بسنده می‌شود.

این دامدار عشایری خواستار توجه بیشتر مسئولان به عشایر این استان شد و تصریح کرد: عشایر به ویژه در مناطق کویری از زحمتکش‌ترین اقشار جامعه‌اند ضمن اینکه این جمعیت نقشی مهم در تولید مواد پروتئینی دارند.

نائب رییس شورای اتحادیه عشایری استان سمنان بر لزوم رفع مشکلات عشایر تاکید کرد و گفت: اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت از مهمترین نیازهای عشایر است که در سال اخیر در سطح محدودی انجام شده اما نیازهای عشایر استان بیش از اینها است.

لزوم روزآمدسازی نقشه ایل‌راه‌های عشایری

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با تایید از بین رفتن بسیاری از ایل‌راه‌های عشایری در این استان گفت: باید بپذیریم که مسیر کوچ عشایر تغییر کرده است.

علی‌نقی حیدریان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا سمنان با بیان اینکه نقشه فعلی مربوط به 50 سال پیش است بر بروز کردن این نقشه تاکید و خاطرنشان کرد: بسیاری از ایل‌راه‌ها امروزه در وسط شهرها قرار گرفتند و لذا نمی‌توان نقشه قدیمی را ملاک قرار دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با بیان اینکه قانونگذار همه مسئولان را ملزم به قوانین می‌کند افزود: اگر نقشه جدیدی با لحاظ تغییرات ایجاد شده در این نیم قرن، تهیه شود همه مسئولان موظف به اجرای آن هستند اما امروز به نقشه‌ای استناد می‌شود که همه می‌دانند معتبر نیست و برخی بخش‌های آن اصولا وجود ندارد و از این رو به آن هم عمل نمی‌شود.

وی از آمادگی سازمان متبوع خود برای همکاری در این بخش خبر داد و افزود: اگر تلاش جدی برای بروز کردن نقشه جدید کوچ عشایر صورت گیرد منابع‌طبیعی استان نیز برای هر نوع همکاری آمادگی دارد تا مشکلات عشایر مرتفع شود.

به هر روی، عشایر استان سمنان که افزون بر یک‌میلیون راس دام سبک دارند، برای کوچ از قشلاق به ییلاق و بالعکس با دشواری‌های زیادی روبرو هستند. رفع این مشکلات و دشواری‌ها و تسهیل در تردد آنها می‌تواند به تقویت اقتصاد عشایر و تمرکز بیشتر بر تولید و حتی برنامه‌ریزی‌هایی برای استفاده از ظرفیت‌های زندگی عشایری در گردشگری و صنایع‌دستی و... بیانجامد چرا که کوچ‌نشینی کهن‌ترین شیوه زیست در تاریخ بشر است که حیات مداوم آن تا دوره ما از بزرگترین جاذبه‌های این شیوه فرهنگی معیشت است و از همین‌رو اصلاح ایل‌راه‌ها به عنوان شریان‌های اصلی زندگی عشایری نقش مهم و حیاتی در زندگی و کار این جمعیت مولد و بالنده دارد.

گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی-ایسنای سمنان
انتهاي پیام