دکتر محمدرضا صادقی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سابقه 17 ساله این پژوهشگاه در حوزه پژوهش‌های ناباروری و سقط‌های مکرر، افزود: فعالیت‌های این پژوهشگاه در مرزهای دانش است و نتایج تحقیقات انجام شده در مجلات و کنفرانس‌های بین‌المللی منتشر شده است.

وی با اشاره به محدودیت‌های مالی ایجاد شده در 5 سال اخیر، خاطرنشان کرد: بر این اساس در سال‌های اخیر، دولت تلاش کرده است تا پژوهش را به سمت تولید ثروت هدایت کند؛ چراکه علمی مفید است که تبدیل به ثروت شود و این گرایش در دنیا همواره مطرح بوده است.

صادقی با بیان این که تجمیع و بهره‌برداری از نتایح طرح‌های پژوهشی منجر به ارائه روش‌های درمانی و تولید دارو می‌شود، یادآور شد: در کشور نیز محققان یافته‌های علمی خود را به صورت مقاله در مجلات بین‌المللی منتشر می‌کردند و این امر موجب شد تا این یافته‌های علمی، کمتر برای رفع نیازمندی‌های کشور مورد استفاه قرار گیرد.

وی رویکرد جدید مراکز پژوهشی جهاددانشگاهی را انجام تحقیقات مبتنی بر نیاز کشور دانست و اظهار کرد: تنها 20 درصد از منابع مالی جهاددانشگاهی از سوی دولت تامین می‌شود و باید 80 درصد منابع مالی از طریق ارائه خدمات و فعالیت‌های پژوهشی برای سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها و بخش خصوصی تامین شود.

صادقی اضافه کرد: در زمانی کشور نیاز به خدمات آموزشی داشت که جهاددانشگاهی نیز بخشی از فعالیت‌های خود را به این امر اختصاص داد؛ ولی امروزه تعداد صندلی‌های موجود در نظام آموزش عالی کشور از تعداد شرکت‌کنندگان در آزمون سراسری بیشتر است، از این رو برگشت سرمایه آن کاهش یافته است و در این راستا جهاددانشگاهی و سایر مراکز آموزشی عالی باید رویکرد خود را تغییر می‌دادند.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی-ابن‌سینا، رویکرد این پژوهشگاه را به سمت تولید فناوری ذکر کرد و یادآور شد: برنامه این پژوهشگاه اجرای پروژه‌هایی است که منجر به ثروت آفرینی برای کشور است که در این راستا با ایجاد سه پژوهشگاه بیوتکنولوژی تولید مثل، نانو بیوتکنولوژی و آنتی بادی منوکلونال به سمت تولید فناوری حرکت کردیم که بر این اساس نتایج پژوهشی به سمت ارائه خدمات به زوج‌های دارای مشکلاتی چون ناباروری، ژنتیکی و سقط‌های مکرر هدایت شده است.

وی با بیان این‌که با این رویکرد امروزه مرکز ناباروری ابن‌سینا به عنوان یکی از مراکز معتبر در درمان ناباروری مطرح شده است، گفت: دلیل این موفقیت ارتباط منسجم میان گروه‌های پژوهشی پژوهشگاه و مرکز ناباروری ابن‌سینا است؛ از این رو بسیاری از یافته‌های علمی پژوهشگاه ابن‌سینا در این مرکز فوق تخصصی در حال کاربرد است، ضمن آن که در سایر مراکز درمانی مورد استفاده قرار گرفته است.

ارائه خدمات تشخیص بیماری‌های ژنتیکی از سوی «ابن‌سینا»

دکتر صادقی با تاکید بر این که در ایران همچنان شاهد ازدواج‌های فامیلی هستیم، گفت: این امر منجر به افزایش بیماری‌های ژنتیکی مانند تالاسمی و هموفیلی و سایر بیماری‌های متابولیکی در کشور شده است و این در حالی است با روش‌های ساده می‌توان هر نوع بیماری ژنتیکی شامل تک ژنی و یا کروموزومی را تشخیص داد.

وی این توانایی را منجر به جلوگیری از تولد نوزادان مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی دانست و اظهار کرد: بار هزینه‌ای که  تولد یک نوزاد مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی به جامعه تحمیل می‌کند، بسیار زیاد است و می‌توان گفت که چندین برابر هزینه‌ای است که خانواده برای درمان فرزند خود می‌پردازد.

صادقی با بیان این‌که به کمک تحقیقات انجام شده در پژوهشگاه ابن‌سینا قادر هستیم که با انتخاب جنین سالم، از تولد نوزادان مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی جلوگیری کنیم، تاکید کرد: با روش‌هایی که در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا ارائه شده است، قادر هستیم هر نوع بیماری ژنتیکی شناخته شده تک ژنی یا کروموزومی را به راحتی تشخیص دهیم.

صادقی خاطرنشان کرد: به مدد روش‌های نوینی که در مرکز درمان ناباروری ابن سینا توسعه یافته است، می‌توانیم بگوییم که این مرکز یکی از مراکز درمانی شاخص در کشور و به مدد ارتباطات بین‌المللی یکی از مراکز شناخته شده در سطح بین‌المللی است.

تلاش برای درمان سرطان با استفاده از آنتی بادی‌های منوکلونال

این محقق پژوهشگاه ابن‌سینا با اشاره به شیوع سرطان در کشور، یادآور شد: امروزه توجه به افزایش سطح بهداشت و روش‌های تشخیصی و درمانی موجب شده است تا موضوع سرطان در جامعه مطرح شود؛ ولی از سوی دیگر معضلات زیست محیطی زیادی در کشور وجود دارد که از آن جمله می‌توان به چگونگی دفع زباله‌ها و مواد پسماند و نیز آلودگی هوا در شهرها اشاره کرد.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن‌سینا مهمترین موضوع در درمان سرطان را تشخیص زودهنگام آن دانست و گفت: سرطان مانند بسیاری از بیماری‌ها قابل درمان است، مشروط به این که این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود.

وی غیر قابل کنترل بودن را از ویژگی‌های سلول‌های سرطانی نام برد و اظهار کرد: سلول‌های سرطانی سلول‌های نرمال بدن هستند که از حالت کنترل خارج شده و به دلیل برخی عوامل به سرعت رشد و تکثیر پیدا می‌کنند، از این رو در تلاش هستیم تا با استفاده از آنتی بادی‌ها این بیماری را در حالت تک سلولی تشخیص داده و رشد سلولی سرطانی را مهار کنیم. 

صادقی در این باره توضیح داد: در این روش در تلاش هستیم تا با اتصال سم، رادیو اکتیو و یا مواد نشاندار به آنتی بادی‌ها، آن را وارد بدن کنیم تا از این طریق سلول‌های سرطانی را پیدا کند و با دانش و فناوری‌های موجود اقدام به از بین بردن این سلول‌ها کنیم.

وی با تاکید بر این که به دانش فنی این روش دست یافته‌ایم، افزود: در این زمینه تعداد زیادی بیومارکرهای مورد نیاز برای تشخیص سلول‌های سرطانی تولید کرده‌ایم و با استفاده از آنتی‌بادی‌ها حتی می‌توان اقدام به از بین بردن سلول‌های سرطانی و درمان سرطان کرد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن‌سینا این روش را روش درمانی با استفاده از سیستم ایمنی بدن توصیف کرد و ادامه داد: هدف نهایی این تحقیقات تولید واکسن سرطان است که این موضوع نیز در دنیا در حال پیگیری است.

وی با تاکید بر این‌که در گذشته اگر چه مردم به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها فوت می کردند؛ ولی امروزه این بیماری‌ها با تزریق واکسن قابل درمان است، گفت: ایده‌آل بشر آن است که افراد را در برای بیماری‌هایی همچون سرطان واکسینه کند که این امر دست یافتنی است.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی-ابن‌سینا با بیان این که کارایی و حساسیت این بیومارکرها در حال ارزیابی است، افزود: بر اساس نتایج به دست آمده برخی از بیومارکرها دارای حساسیت 100درصد است؛ به این معنی که فرد سالم را از فرد مبتلا می‌تواند تشخیص دهد.

وی بخش زیادی از آنتی‌بادی منوکلونال مورد نیاز کشور را وارداتی دانست و ادامه داد: این در حالی است که با حمایت دولت اقدام به تولید این ماده در کشور شده است؛ چرا که بخش زیادی از منابع ارزی کشور برای خرید این اقلام دارویی هزینه می‌شود.

مهندسی بافت با خون قاعدگی

وی با تاکید بر این که 15 تا 25 سال آینده حوزه پزشکی دستخوش تحولات عظیمی خواهد شد، خاطرنشان کرد: آینده این علم به سمت پزشکی بازساختی در حال حرکت است و ما هم تحقیقات وسیعی را در زمینه مهندسی بافت آغاز کردیم.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن‌سینا با بیان این که در این مطالعات از خون قاعدگی به عنوان منبعی از سلول‌های بنیادی استفاده شده است، توضیح داد: سلول‌های بنیادی خون قاعدگی پس از جداسازی گرفته و به سمت سلول‌های غضروف و استخوان تمایز داده می‌شود.

صادقی با اشاره به پیر شدن جمعیت کشور و بروز ضایعات مفصلی و استخوانی خاطرنشان کرد: با توجه به روند کهنسالی جمعیت، در آینده نزدیک کشور با جمعیت کهنسالی مواجه خواهد داشت؛ از این رو طب بازساختی در آینده یکی از نیازهای جامعه خواهد بود.

وی نتایج اولیه به دست آمده از این مطالعات را مطلوب توصیف کرد و گفت: این مطالعات در حال حاضر در فاز بالینی و کارآزمایی‌های بالینی قرار دارد.

خدمات ناباروری برای بیماران تالاسمی

صادقی با تاکید بر این که درمان ناباروری بیماران تالاسمی مشابه افراد عادی است، گفت: با تحریک تحمک گذاری، تخمک‌ها دریافت و در محیط خارج از بدن تبدیل به جنین می‌شود و این جنین‌ها رشد داده می‌شوند که پس از 3 تا 5 روز، با سلولی که از جنین برداشته شده، اقدام به آزمایش‌های ژنتیکی بر روی جنین خواهد شد.

وی با تاکید بر این‌که این آزمایش‌ها را نمی‌توان بر روی جنین انجام داد، چون از بین می‌رود و منجر به نقص آن می‌شود، ادامه داد: از این جنین یک یا چند سلول برداشته می‌شود و پس از انجام آزمایش ژنتیکی، جنین‌های سالم برای انتقال تشخیص داده می‌شوند.

دلایل چندقلوزایی در درمان ناباروری

این محقق یکی از عوارض درمان ناباروری را چندقلوزایی دانست و گفت: در حالت عادی و طبیعی یک تخمک آزاد می‌شود که یا این تخمک بارور و یا دفع می‌شود؛ ولی به ندرت در روش‌های بارداری طبیعی دو تخمک آزاد می‌شود که در این صورت دو قلوزایی و یا سه قلوزایی رخ می‌دهد.

وی با بیان این‌که میزان دوقلوزایی و یا چندقلوزایی در بارداری‌های طبیعی بسیار کم است، خاطرنشان کرد: یک درصد از جمعیت کشور دوقلو هستند؛ یعنی از هر 100 زایمان، یک زایمان دوقلو است و از هر 6 هزار و 500 زایمان، یکی از آنها سه قلو خواهد شد.

دکتر صادقی با تاکید بر این که دوقلوزایی در درمان ناباروری 25 درصد است، گفت: احتمال دوقلوزایی در درمان ناباروری 25 برابر است و دلیل آن انتقال تعداد بیشتر جنین به علت شانس پایین اتصال جنین است.

وی در این باره توضیح داد: برای بالابردن شانس بارداری معمولا دو تا سه جنین وارد رحم می‌شود که این امر منجر به چندقلوزایی خواهد شد.

صادقی با بیان این‌که در دنیا درمان ناباروری به سمت انتقال یک جنین در حرکت است، یادآورشد: اگر 10 جنین تولید شود،‌ هر بار تنها یک جنین منتقل می‌شود؛ چون در بسیاری از کشورها اجرای این روش‌ها تحت پوشش بیمه‌های درمانی است، ولی در ایران به دلیل بالا بودن هزینه‌ها فرد می‌خواهد در بار اول باردار شود که طبیعی است تعداد بیشتری جنین منتقل شود که این امر خطر چندقلوزایی را افزایش خواهد داد.

وی با بیان این‌که در درمان ناباروری بیش از 98 درصد از دوقلوها غیر همسان هستند، افزود: علت آن تنوع جنین‌های منتقل شده است.

این محقق، تولد نوزادان نارس و زایمان‌های زودرس را از عوارض چندقلوزایی دانست که این عوامل می‌توانند بر روی سلامت نوزادان در آینده موثر باشند.

انتهای پیام