"در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره در انزوا، روح را آهسته می‌خورد و می‌تراشد" اما سال‌هاست شایعه ای مثل خوره در جان سمنانی‌ها افتاده، شایعه ای که دهان به دهان می‌چرخد، نگرانی می آفریند و دست آخر پاسخ روشنی نمی‌یابد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه سمنان، هر مشکل و بیماری در این شهر را به آن نسبت می‌دهند از خونی‌شدن لثه دانش‌آموزان در ساعات بعد از زنگ ورزش تا آلودگی آب و افزایش سرطان و بیماری‌های نوپدید.

همه این شایعه‌ها اما از دود یا غباری سرچشمه می‌گیرد که می‌گویند از کارخانه «فروسیلیس» سمنان به آسمان شهر راه باز می‌کند.

مدیر کارخانه می‌گوید یک روز همسرش در شهر از پیرزنی شنیده که بهتر است خانمان خود را بفروشد و از این شهر بگریزد. می‌گوید آلودگی این کارخانه سرطان را به خانه خانه این شهر می‌برد. پیرزن گفته خطر و شدت آن تا آنجاست که مدیر خود کارخانه هم به سرطان ریه مبتلا شده و برای همین ماهانه دو بار با هواپیمای اختصاصی و در خفا به کانادا برده می‌شود و یک آمپول تزریق می‌کند تا جانی دوباره بیابد!

همسر مدیر کارخانه که هاج و واج مانده می‌گوید از قضا مدیر این کارخانه شوهر من است و سالی یک‌بار هم از سمنان بیرون نمی‌زند، تا همین امروز صیح هم سر و مر و گنده نشسته بود و ....

به هر حال ماجرای سرطان‌زا بودن فروسیلیس در سمنان زخم دهان گشوده‌ای است که هرگز مرهمی بر آن گذاشته‌ نشده، مدیر کارخانه می‌گوید در دنیای پیشرفته امروز یافتن یک پاسخ علمی برای این سووال دیرسال و قدیمی، کار سختی نیست. حاضریم هزینه آزمایش‌های احتمالی را هم تقبل کنیم به شرط اینکه یک‌بار برای همیشه یک پاسخ روشن به مردم داده شود تا پایانی باشد بر این آتش پنهانی که برخی‌ها باور دارند نه از دود که از غبار این کارخانه زبانه می‌کشد و مثل بختک بر سر مردم این شهر فرود می‌آید.

به‌هر حال این شایعه کم‌کم دارد غول می‌شود و لذا باید با یک آزمایش علمی و به دور از سود و زیان‌های شخصی به این پرسش اساسی مردم سمنان، پاسخی صریح و روشن داده شود شاید که این غول بعد 22 سال به چراغ جادوی "شایعه اش" برگردد.

نیمی از فروسیلیس ایران در سمنان تولید می‌شود

مدیر کارخانه فروسیلیس سمنان، سهم ایران از صنعت فروسیلیس در جهان را نیم درصد اعلام کرد و با بیان اینکه چین به تنهایی 60 درصد این صنعت را در اختیار خود دارد، گفت: حدود نیمی از فروسیلیس تولیدی ایران در این کارخانه تولید می‌شود.

رسول گل‌خواه سمنانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه سمنان از صادرات 30 درصد تولیدات این واحد صنعتی بزرگ خبر داد و اظهار کرد: 70 درصد تولید فوروسیلیس سمنان نیز در داخل کشور و از جمله در کارخانه‌های بزرگی مانند ذوب‌آهن اصفهان، فولادمبارکه، فولاد خوزستان، و... به مصرف می‌رسد.

وی با اشاره طرح توسعه این کارخانه که برای چندین سال است متوقف مانده است، افزود: در صورت اجرایی شدن طرح توسعه این کارخانه سهم ایران از تولید فروسیلیس در جهان از نیم درصد به 1.5 درصد افزایش می‌یابد اما متاسفانه با وجود اینکه در طول این سال‌ها چندین کارخانه جدید در کشور از جمله در ازنای لرستان راه‌اندازی شده اما همواره توسعه این کارخانه در سمنان به تعویق افتاده است.

گل‌خواه سمنانی با بیان اینکه در حال حاضر صادرات این کارخانه سالانه 1.5 میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد، تصریح کرد: بیش از 500 شغل مستقیم در این کارخانه ایجاد شده که با توسعه آن 800 اشتغال جدید دیگر را برای بازار کار استان به همراه خواهد داشت و البته این جدای از حدود پنج هزار شغل غیرمستقیم است که متاثر از این کارخانه ایجاد شده است.

خواستار بررسی علمی سرطان‌زا بودن یا نبودن غبار کارخانه‌ایم

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص وضعیت این صنعت در سال‌های تحریم به ایسنا گفت: صنعت فروسیلیس به دلیل مدیریت خوب در سطح ملی، توان بالای داخلی و ظرفیت‌های ویژه این صنعت در سال‌های تحریم، آسیبی ندیده و از معدود صنایعی است که به حیات خود ادامه داده است.

این فعال اقتصادی در پاسخ به پرسشی در خصوص موانع ایجاد شده بر سر راه طرح توسعه این واحد صنعتی گفت: مشکل اصلی، محیط‌زیست استان سمنان است که هیچگاه اظهارنظر شفافی در این زمینه نداشته است.

وی ادامه داد: کارخانه آمادگی دارد با هزینه خود در هر آزمایشگاهی که مورد اعتماد آنها است و با هر گروه تحقیقاتی همکاری کند تا پاسخ این شایعه‌ها روشن شود.

سمنانی با بیان اینکه کارخانه خواستار بررسی علمی این مساله است، تصریح کرد: تاکنون چندین آزمایشگاه مورد اعتماد محیط‌زیست آزمایش‌هایی انجام داده‌اند اما متاسفانه هرگز جواب آن را اعلام نکردند.

کارخانه فروسیلیس نروژ در داخل شهر ساخته شده است

وی با بیان اینکه مهمترین ایراد وارده مربوط به غبار کارخانه است گفت: این در حالی است که ما همین غبار تولیدی که روزانه 15 تا 18 تن غبار میکروسیلیکا است را به قیمت کیلویی 600 تومان به فروش می‌رسانیم و هیچ دلیل عقلانی وجود ندارد که اجازه دهیم به هدر برود.

وی با بیان اینکه این محصول فرعی در سدسازی و آجر نسوز و مواردی از این دست مصرف دارد، خاطرنشان کرد: تقاضا برای این غبار که از طریق فیلترها جمع‌آوری و بسته‌بندی می‌شود تا به حدی است که پیشاپیش آن را پیش‌فروش می‌کنیم. یعنی تقاضاها برای خرید آن بیش از میزان تولیدی ما است لذا اصولا برای ما مقرون به صرفه نیست که این تولید فرعی کارخانه به‌هدر برود.

مدیر کارخانه فروسیلیس سمنان با اشاره وجود کارخانه‌های مشابه فروسیلیس سمنان در خارج از کشور، گفت: علاوه بر چین که سهم عمده فروسیلیس دنیا را به خود اختصاص داده کشورهایی اروپایی و از جمله نروژ نیز کارخانه‌های متعددی دارند و به‌طور مثال کارخانه فروسیلیس نروژ در داخل شهر ساخته شده و هم‌اکنون در حال فعالیت است.

کاندیداها و کوبیدن بر طبل شایعه

سمنانی در پاسخ به پرسشی در خصوص چرایی این شایعات، به ایسنا گفت: آنچه که سرطان‌زا است غبار سنگ سیلیس است اما غبار تولیدی ما غبار بی‌شکل(آمورف)است و هیچ‌گونه ارتباطی با سرطان ناشی از سنگ سیلیس ندارد. ضمن اینکه متاسفانه از همان سال‌های اول راه‌اندازی کارخانه این شایعات با سم‌پاشی برخی افراد خاص شروع شد و تا به امروز کشیده شد.

وی ادامه داد: متاسفانه برخی افراد هم در انتخابات شوراها و مجلس در دوره‌های مختلف به این امر دامن زدند و همین بر شدت شایعه افزود.

سمنانی با بیان اینکه در آزمایش‌های مختلف اندازه ذرات کریستالی محاسبه شده است، گفت: همه آزمایش‌ها نشان می‌دهد که این مهم پایین‌تر از استانداردها است و مشکلی به همراه ندارد.

هیچ کدام از کارکنان ما در این22 سال به سرطان ریه مبتلا نشدند

وی با بیان اینکه کارخانه پزشک اختصاصی دارد گفت: در طول این 22 سال هیچ کدام از کارکنان ما که بیشترین تماس را با کارخانه و مواد دارند به سرطان ریه مبتلا نشدند چه برسد به مردم شهر که کیلومترها با کارخانه فاصله دارند.

سمنانی با بیان اینکه سنگ سیلیس مصرفی کارخانه در معادن دانه‌بندی و بعد شسته شده و به کوره می‌رود، افزود: این صنعت در بسیاری از کشورها و در چند استان کشور در حال فعالیت و توسعه است اما تنها جایی که این موارد مطرح شده در استان ماست و متاسفانه همین‌ها سبب می‌شود که سرمایه‌گذاران رغبتی به سرمایه‌گذاری در استان نداشته باشند.

وی با بیان اینکه در فاز جدید و طرح توسعه قرار است 500 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در کارخانه انجام شود، گفت: با راه‌اندازی این فاز کارخانه و توسعه آن این سرمایه‌گذاری 10 درصد سود نصیب سرمایه‌گذار می‌کند و این در حالی است که اگر پول را در بانک سرمایه‌گذاری کند تا 25 درصد سود می‌گیرد اما این افراد دغدغه تولید و اشتغال را دارند.

دکتر سهراب قرینی، پزشک متخصصی که بیش از 9 سال است سلامت کارکنان و پرسنل این کارخانه را زیر نظر دارد نیز می گوید: در این همه سال هیچ مورد مشکوکی پیدا نشده است.

وی با بیان اینکه کارگران کارخانه روزانه هشت ساعت با این مواد ارتباط و تماس دارند افزود: قاعدتا اگر مشکلی وجود داشته باشد باید در وهله اول گریبانگیر کارگران شود نه مردم سمنان که در 10 کیلومتری این کارخانه هستند.

این پزشک متخصص با بیان اینکه جهت غالب وزش باد نه به سمت سمنان که به سمت آهوان است، تصریح کرد: جهت وزش باد در حدود 300 روز از سال به سمت آهوان و مناطق بیابانی است و جهت وزش باد در حدود 60 روز نیز به سمت سمنان است.

قرینی با بیان اینکه علاوه بر آزمایش‌های ادواری از پرسنل هر سال از کارگران تست تنفس گرفته می‌شود، خاطرنشان کرد: علاوه بر این آزمایش‌های دیگری مثل سی تی اسکن HRT و یا عکس سینه که به الزام اداره بهداشت انجام می‌شود نیز انجام شده و هیچ موردی از سیلوکز که ناشی از سنگ سیلیس باشد در این 9 سال دیده نشده است.

وی با اشاره به سابقه 22 سال فعالیت این کارخانه گفت: در این همه سال حتی یک کارگر و نیروی کار از این کارخانه شکایتی نداشته است چرا که اصولا مشکلی نداشته اند.

دانشگاه علوم پزشکی در جایگاه مدعی‌العموم قرار دارد عوامل زیان‌آور را کنترل نکنیم به مشکل بر می‌خوریم

معاون دانشگاه علوم پزشکی سمنان با بیان اینکه همه ما علاقه‌مند به رشد و توسعه صنعتی استان هستیم گفت: با وجود این بحث سلامت مردم از مهمترین اولویت‌ها است.

دکتر جندقی با بیان اینکه هر فعالیت صنعتی عامل زیان‌آوری نیز به‌ دنبال دارد اظهار کرد: اگر از آغاز مانع از این عوامل زیان‌آور نشویم، مخل سلامت جامعه خواهند بود.

وی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی در جایگاه مدعی‌العموم قرار دارد، افزود: علم به ما می‌گوید اگر عوامل زیان‌آور را کنترل نکنیم به مشکل بر می‌خوریم؛ لذا در برخورد با مواردی از این دست بر سر نظر کارشناسی خود می‌مانیم و از آن عقب نشینی نمی‌کنیم.

این پزشک با بیان اینکه اگر کارخانه‌ای بالقوه آلاینده باشد نباید در محدوده شهری بماند، تصریح کرد: البته این مسئولیت به محیط زیست واگذار شده و آنها باید پاسخگو باشند یا اعلام موضع کنند.

وی با بیان اینکه وظیفه دانشگاه علوم پزشکی سمنان نظارت بر سلامت نیروی کار در داخل کارخانه است، افزود: ما در این سال‌ها به طور کامل بر نیروی کار این کارخانه نظارت داشتیم و این نظارت‌ها همیشگی است و به طور ادواری انجام می‌شود.

جندقی با بیان اینکه کارخانه‌ها باید بکوشند حداقل آلودگی را داشته باشند، افزود: بروز بودن دستگاه‌ها و ماشین‌آلات نیز می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از آلایندگی داشته باشد که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی به انتقاد از ضعف‌های قانونی در این بخش پرداخت و گفت: متاسفانه در کشور ما اول به کارخانه مجوز داده می‌شود و واحد تولیدی راه‌اندازی می‌شود بعد از بهداشت نظرخواهی و یا نظارت می‌خواهند و همین سبب مشکلاتی می‌شود.

معاون دانشگاه علوم پزشکی سمنان با اشاره به کارخانه فروسیلیس سمنان گفت: ممکن است که غبار این کارخانه سرطان‌زا نباشد اما در کل وجود غبار پذیرفته نیست.

وی با اشاره به وجود فیلتر در این کارخانه و جمع‌آوری و بسته بندی غبارها، خاطرنشان کرد: اگر چه این کار در حال انجام است اما در خصوص این کارخانه یا هر کارخانه دیگری ممکن است که شرایط ویژه‌ای بوجود آید که مشکلی در فرآیند غبارگیری بوجود بیاید و همین مشکل‌ساز شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان گفت: پیشتر همین غبارها را که فروش چندانی نداشت در جاده نظامی سمنان تخلیه می‌کردند که سریع دستور جمع‌آوری دادیم اما حالا خوشبختانه پیش فروش می‌شوند.

بر سلامت نیروی کار کارخانه فروسیلیس نظارت دقیق داریم

وی با بیان اینکه ما بر سلامت نیروی کار این کارخانه نظارت دقیق داریم گفت: هر امری که مربوط به خارج از در کارخانه باشد به محیط زیست مربوط است و آنها باید پاسخگو باشند.

وی از وجود پزشک متخصص در داخل کارخانه خبر داد و گفت: این پزشک نظارت دقیق داشته و به طور مرتبط به دانشگاه علوم پزشکی سمنان گزارش می‌دهد ضمن اینکه نیروها را دسته‌بندی و غربالگری کرده و آزمایش‌های لازم را به طور مرتب انجام می‌دهد.

وی با بیان اینکه غبار محل کار کارگران را به طور مرتب اندازه‌گیری می‌کنیم افزود: برای این اندازه‌گیری از پیشرفته‌ترین روش های علمی استفاد می‌کنیم.

دکتر جندقی با بیان اینکه اندازه گیری غبار و غبارهای کریستالی محیط کارخانه در سال 94 پایین‌تر از حد مجاز و در 93 در حد مجاز بوده افزود: این کار در سال 95 هم با قوت انجام می‌شود تا دغدغه‌ای در خصوص سلامت نیروی کار وجود نداشته باشد.

سنگ‌فروشی‌های اطراف شهرها به مراتب از فروسیلیس خطرناک‌ترند

جندقی با بیان اینکه سنگ‌فروشی‌های اطراف شهرها به مراتب از فروسیلیس خطرناک‌ترند، گفت: ما همه عوامل زیان‌آور موجود در فضای کار را اندازه‌گیری و بررسی می‌کنیم و همچنین مقطع به مقطع کار را کنترل و نظارت می‌کنیم.

وی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی از تولید و صنعت حمایت می‌کند افزود: البته اگر مواردی باشد که در تضاد با سلامت مردم و نیروی کار باشد نیز حتما برابر قوانین برخورد خواهیم کرد.

این مقام مسئول با بیان اینکه باید نگرانی مردم نیز رفع شود، از سازمان محیط زیست این استان خواست که به طور شفاف در این باره اظهار نظر کند.

پیشنهاد منتخب مردم سمنان: تشکیل یک کارگروه تخصصی

همچنین دکتر احمد همتی، نماینده مردم سمنان در مجلس دهم خواستار تشکیل یک کارگروه تخصصی برای بررسی زیان‌آور بودن یا غیر زیان‌آور بودن این کارخانه شد و گفت: متاسفانه در طول این سال‌ها هرگاه قدمی در این راستا برداشته شده به دلایل نامعلومی ناتمام مانده است که باید چرایی آن روشن شود.

این منتخب اصلاح‌طلب مجلس دهم گفت: باید شیوع سیلوکسیز طی 10 سال اخیر در سمنان بررسی و میزان آن به طور مثال با میزان آن در 30 سال اخیر سنجش شود .

وی با بیان اینکه سلامت مردم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، تصریح کرد: یکی دیگر از راه‌هایی که برای اثبات این مهم باید از سوی این کارگروه تخصصی انجام شود این است که باید سطح سیلیس شهر را سنجیده و منشاء آن را اعلام کنند و به روشنی و صراحتا اعلام شود که آیا در سطح شهر غبار سیلیس وجود دارد یا خیر؟

این نماینده مجلس دهم با انتقاد از ناتمام ماندن بسیاری از راه‌های پیشنهادی برای روش شدن سرطان‌زا بودن غبار این کارخانه، گفت: متاسفانه شائبه‌هایی وجود دارد و همواره برخی‌ مانع از تکمیل و نهایی شدن کارها در خصوص این واحد شده اند که باید پاسخی روشن به آن داده شود.

همتی با بیان اینکه ما خواهان رونق صنعت هستیم تصریح کرد: البته سلامت مردم مهمتر است و لذا باید پاسخی درخور به این شایعات داده شود تا اگر چنانچه مشکلی وجود دارد مانع از فعالیت کارخانه شویم و اگر هم مشکلی ندارد با قوت به کار خود ادامه دهد.

فروسیلیس سمنان و پیرمردی که با آن حایل کاغذی باوقارتر از همیشه است

صنعت فروسیلیس در هر کجای این کشور هم که باشد ردی از یک پیرمرد هشتاد و چند ساله را با خود دارد، پیرمردی که با آن حایل کاغذی که بر روی آن نوشته شده "چهره ماندگار صنعت ایران"، باوقارتر و دوست‌داشتنی‌تر از همیشه به‌ نظر می‌رسد.

استاد علی‌اصغر حاجی‌بابا، پدر صنعت پروآلیاژها در ایران و چهره ماندگار صنعت ایران سال‌ها است که عزم خود را جزم کرده که فروسیلیس سمنان را توسعه دهد اما در همه این سال‌ها موانعی بر سر راه پیرمرد متین و جدی صنعت ایران بوده موانعی که چشم‌اندازی برای برداشته‌شدن آن متصور نیست.

به هر حال اگر چه در دنیای امروز و در کشورهای توسعه‌یافته پیش از راه‌اندازی هر واحدی تولیدی و صنعتی همه جوانب آن را می‌سنجند و پیش از کلنگ‌زنی آن، نظرات کارشناسی دستگاه‌های مختلف و پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی و... مرتبط با آن را اخذ می‌کنند اما در ایران ما بسیاری از این مسائل تازه بعد از شروع به کار آن واحد آغاز می‌شود

با این همه هنوز هم دیر نیست و به تعبیر منتخب مردم سمنان با تشکیل یک کارگروه تخصصی می‌توان به همه دغدغه‌ها و نگرانی‌های دو طرف چه دغدغه‌های فعالان صنعتی و چه نگرانی‌های مردم پاسخ داد. پاسخی که مردم برای شنیدن آن 22 سال صبر پیشه کردند و فعالان تولیدی و جهادگران عرصه اقتصاد در این کارخانه نیز برای روشن شدن آن و تحقق آرزوی اجرای طرح توسعه آن 22 سال دندان روی جگر گذاشته‌اند و این همه شایعه شنیده‌اند.

گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی-ایسنای سمنان

انتهای پیام