حس قدم گذاشتن از آسمان‌خراش‌های گیج‌کننده به مدرسه‌ قدیمی اما باصلابت و روح‌نواز، اینجا بوی خاک نمناک اول صبح تا آسمانی با ستارگان پرفروغ در شب‌هایی که درهای مناجات به رویت گشوده می‌شود را می‌توانی احساس می‌کنی؛ اثری که با معماری بی‌نظیرش روح را زنده می‌کند.

با قدم گذاشتن در این مدرسه آنچه در دفترها و کتاب‌های تاریخ از شکوه معماری دوره تیموری می‌خوانی، زنده و حاضر می‌یابی. معماری عصر تیموری به سبک آذری را در این مدرسه می‌توان یافت، اثری که با مسجد گوهرشاد حرم رضوی هم‌دوره است.

به گزارش خبرنگار گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- منطقه خراسان، از مشهد که حرکت کنید با گذر از شهرستان‌های تربت حیدریه و رشتخوار، در فاصله 5 کیلومتری بعد از شهرستان خواف به "مدرسه غیاثیه خرگرد" می‌رسید؛ از نمونه‌های دانشگاه اسلامی که تاریخ از رونق و شکوهش گواه می‌دهد و اثر به جا مانده از دوره تیموری که در سال 848 ه.ق بنا شده است.

این مدرسه از جمله بناهای چهار ایوانی و آجری است که دارای 32 حجره به منظور استراحت طلاب و 8 کلاس درس است؛ همچنین در ابتدای ورودی مدرسه سمت راست و چپ، دو تالار بزرگ وجود دارد، در تالار سمت راست این ورودی، مسجد مدرسه با محرابی دارای آجر و کاشی‌های فیروزه‌ای قرار گرفته است. سمت چپ نیز به همان مساحت و تقریبا همان معماری برای کلاس‌ درس استاد اعظم ساخته شده است که در اصطلاح به آن "مَدرَس" می‌گفتند.

کلیه حجره‌ها ایوانی‌شکل و ترکیبی از آجر و کاشی‌های رنگی است همچنین نمای بیرونی اثر با کاشی‌کاری رنگارنگ و معرق بسیار زیبا و کتیبه‌هایی زینت داده شده است. درباره وجه تسمیه خرگرد روایات مختلفی وجود دارد، عده‌ای درباره ترکیب خرگرد "خر" را به معنی بزرگ و "گرد" را به معنی شهر دانستند و عده‌ای نیز خرگرد را مخفف "خردگرد" به معنی محل گردآمدن خردمندان با توجه به دانشمندانی که در این مدرسه گرد آمدند دانستند.

مدرسه غیاثیه خرگرد به کوشش شیخ احمد خوافی، وزیر شاهرخ تیموری و به دستان قوام الدین شیرازی ساخته شد در میان ساختن این بنا قوام الدین فوت می‌کند و برادرش، غیاث الدین شیرازی کار او را به اتمام می‌رساند که یکی از کتیبه‌های داخل مدرسه به زبان عربی به این واقعه اشاره می‌کند. تصویری قدیمی از مدرسه در سال 1351 نشان می‌دهد که این اثر به مخروبه‌ای تبدیل شده بوده است و از سال 1348 مرمت اثر آغاز شد و تاکنون نیز ادامه دارد.

این اثر یکی از با ارزش‌ترین آثار دوره تیموری در شرق خراسان به شمار می‌رود؛ کاشی‌های معرق، مقرنس‌کاری و تزئینات رنگی معماری مدرسه در نوع خود بی‌نظیر است.

محمود باعقیده، رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواف در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان، اظهار کرد: در این مدرسه صرفا تعلیمات دینی تدریس نمی‌شده است؛ انواع علوم از نجوم و ریاضیات گرفته تا ادبیات و انواع هنر آموزش داده می‌شده است.

وی درباره میزان ورود گردشگر داخلی و خارجی به شهرستان خواف عنوان کرد: در تابستان امسال حدود 35 گردشگر خارجی که بیشتر آنان از کشورهای آلمان، فرانسه و هلند بودند از مدرسه و آسباد نشتیفان خواف بازدید کردند؛ همچنین در ایام نوروز 94 مدرسه حدود 6000 بازدیدکننده داشت که البته بیشتر بازدیدکنندگان از نوروز تا اواخر تابستان به مدرسه می‌آیند.

وی خاطرنشان کرد: در ایام نوروز امسال با هماهنگی که صورت گرفته در تعدادی از غرفه‌های مدرسه غیاثیه بازارچه‌های صنایع دستی منطقه برپا می‌شود همچنین در این ایام در مدرسه و در محل آسباد نشتیفان انواع بازی‌های بومی و رقص‌های محلی برگزار می‌شود.

رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواف درباره زیرساخت‌های گرشگری این منطقه تصریح کرد: زیرساخت‌های جاده‌ای، اقامتی و مراکز تفریحی خواف در وضعیت نامناسبی به سر می‌برد، توان میراث در حدی نیست که این زیرساخت‌ها را ارتقا دهد و باید در سطح کلان به آن رسیدگی شود. به منظور ساخت هتل و اقامتگاه میراث فرهنگی خواف به سرمایه‌گذاران این بخش قول تسهیلاتی را در زمینه بحث واگذاری زمین داده است اما استقبال نشده است.

وی با اشاره به حادثه‌خیز بودند جاده فعلی شهرستان خواف عنوان کرد: برنامه‌ریزی شده است که در فاز اول در ایام تابستان حدود 30 کیلومتر از جاده خواف تا تربت حیدریه دوبانده شود که البته 25 کیلومتر از این جاده اکنون آماده شده است و این طرح بخشی از طرح دوبانده کردن مسیر خواف تا تربت حیدریه در سال 96 است.

باعقیده افزود: مرمت مدرسه از سال 1348 آغاز شد و تا سال 1363 به حفاظت و استحکام‌بخشی بنا پرداخته شد؛ سال 63، احیا و بازپیرایه مدرسه شروع شد و کاشی‌های نمای بیرونی و کف‌سازی غرفه‌ها مرمت شد.

وی افزود: تیم‌های مرمت اکنون نیز مشغول به کار هستند اکنون کار مرمت بنا را استادکارانی از خود شهرستان خواف انجام می‌دهند و تزئینات نقاشی بنا را نیز تیمی از مشهد تحت نظارت مرکز حفظ و احیای بناهای تاریخی مشهد بر عهده دارد.

وی ادامه داد: گردشگری منطقه خواف هنوز به جایگاه خود نرسیده است.

گزارش از ریحانه تارقیان، خبرنگار گردشگری ایسنا- منطقه خراسان

انتهای پیام