"جنگ 1991 خلیج فارس با ورود نیروهای آمریکایی به کویت برای پایان دادن به اشغال‌گری عراق تنها شاهد 100 ساعت مبارزه نیروهای زمینی بود اما طنین این درگیری سالهاست که در سراسر خاورمیانه شنیده می‌شود."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، جون گمبرل خبرنگار خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی برای روزنامه تودی زمان به ارتباط جنگ خلیج فارس در سال 1991 با ظهور سال‌ها بعد داعش در عراق پرداخته است: «این جنگ آمریکا را مجبور کرد تا پایگاه‌های نظامی خود را در خلیج فارس و عربستان سعودی فعال کند؛ تصمیمی که موجب خشم شبه نظامیان تازه به دوران رسیده‌ای چون اسامه بن لادن و زمینه سازی حملات القاعده‌ای شد که در نهایت به حمله 11 سپتامبر 2001 رسید. صدام، دیکتاتور عراق که جورج بوش پدر، رئیس جمهوری اسبق آمریکا وی را بدتر از آدولف هیتلر می‌دانست اما تا زمان حمله جورج بوش پسر به عراق در سال 2003 و سرنگونی صدام به عنوان رقیب آمریکا در قدرت دوام آورد.

اکنون 25 سال پس از عبور اولین تفنگداران دریایی آمریکا از مرز کویت و ورود به آن، نیروهای آمریکایی‌ در حال مبارزه با گروه تروریستی هستند که از دل القاعده در مناطقی از سوریه و عراق سر برآورده است. ائتلاف عربی‌ای که در آن سال‌ها به ائتلاف کشورهای 1991 پیوست نیز اکنون همزمان با تلاش ایران برای ایفای نقش پررنگ‌تر در منطقه پس از توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهان، درگیر نبردی داخلی و خارجی است.

خود عراق اکنون به حدی از هم پاشیده است که هیچ کس پس از پیروزی آمریکا در سال 1991 حتمی نمی‌توانست تصور کند. افراط گرایان داعش قانون خود را در بسیاری از مناطق اشغال شده سنی نشین این کشور تحمیل می‌کنند، کردها در شمال دولت خودمختار خود را دارند و شیعه‌ها دولت بغداد را رهبری می‌کنند.

در مجموع آمریکا حالا مات تمام اتفاقاتی است که در سال 1991 تلاش می‌کرد از وقوع آن جلوگیری کند.

نورمن شوارتسکف، فرمانده عملیات "طوفان صحرا" در خاطرات خود نوشته است: اگر ما عراق را کامل می‌گرفتیم، مانند خری می‌شدیم که در گل گیر افتاده است و تا همین اکنون هم در همان گل گیر می‌افتادیم. در آن صورت به جای سازمان ملل این ما می‌بودیم که باید هزینه‌های این اشغال را می‌پرداختیم.

صدام در 2 اوت 1990 به کویت حمله کرد چرا که معتقد بود این کشور کوچک همسایه و امارات سهمیه خود را در اوپک رعایت نمی‌کنند؛ اقدامی که به ادعای صدام 14 میلیارد دلار برای عراق هزینه داشت. صدام همچنین کویت را به ربودن 4 / 2 میلیارد دلار از طریق استخراج و فروش نفت از میادین نفتی مورد مناقشه متهم و تاکید می‌کرد که کویت باید این رقم را از مجموع 15 میلیارد دلار قرضی که بغداد در جریان جنگ با ایران از کویت گرفته بود، کسر کند.

مقامات آمریکایی از ترس اینکه عربستان سعودی پس از کویت مورد حمله قرار بگیرد به سرعت دست به استقرار نیروهای خود در منطقه زدند. پس از ماه‌ها مذاکره و هشدار، آمریکا حمله خود به نیروهای عراقی در کویت را در 24 فوریه 1991 آغاز کرد.

جنگ اول خلیج فارس از جنبه‌های سیاسی و نظامی موفقیتی قاطعانه برای آمریکایی بود که هنوز در گرداب جنگ ویتنام اسیر بود. آمریکایی‌ها در کل جنگ خلیج فارس 148 کشته و 467 زخمی دادند در حالی که بیش از 500 هزار نیرو در این جنگ حضور داشتند. آمریکا در این جنگ یک ارتش متحد را پیش برد و اقدامات جنگی‌اش از سوی تعدادی از قطعنامه‌های سازمان ملل حمایت می‌شد. علاوه بر این، این جنگ جایگاه آمریکا را به عنوان تنها قدرت جهان پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی تحکیم کرد.

متحدان عرب آمریکا همچنین بیشتر هزینه‌های این جنگ 61 میلیارد دلاری را پرداخت کردند. براساس گزار‌ش‌های کنگره آمریکا عربستان سعودی و کویت حدود 16 میلیارد دلار و امارات متحده عربی حدود 4 میلیارد دلار از هزینه‌های این جنگ را پرداخت کردند. از آن طرف ژاپن و آلمان 16 میلیارد دلار دیگر و کره جنوبی 251 میلیون دلار به این جنگ اختصاص دادند. هزینه‌های باقی مانده را آمریکا متقبل شد.

بازیگران کلیدی جهان عرب در زمان جنگ خلیج فارس اکنون مدت‌هاست که دیگر وجود ندارند. ملک فهد، پادشاه سعودی در سال 2005 فوت کرد. اعتراضات گسترده مردمی حسنی مبارک، اتوکرات مصر را در سال 2011 سرنگون کرد؛ حافظ اسد، توتالیتر سوریه و دشمن دیرینه آمریکا در سال 2000 دیده از جهان فرو بست.

در اسرائیل حادثه موشک‌های اسکاد عراق به برنامه دفاع موشکی آن تحت عنوان گنبد آهنی، با کمک آمریکایی‌ها سرعت بخشید. اسحاق شامیر، نخست وزیر وقت اسرائیل با درخواست بوش از ترس از دست دادن حمایت کشورهای عربی واکنشی به حمله موشکی عراق نشان نداد. با این حال کمک‌های آمریکا به اسرائیل در حالی سه میلیارد دلار افزایش یافت که روابط دو طرف به دلیل انسداد در مذاکرات فلسطین تیره و تار شده بود.

در جنگ خلیج فارس، صدام با وجود اینکه شاهد تار و مار شدن نیرو‌هایش در کویت بود به قدرت چسبید و از اعتراضات همزمان شیعیان و کردها پس از جنگ زنده بیرون آمد. آمریکا و متحدانش برای حفاظت از شیعیان و کردها با وجود صدام در قدرت، گشت زنی هوایی در مناطق پرواز ممنوع در شمال و جنوب را آغاز کردند. صدام بیش از یک دهه مانند خاری در چشم سیاست‌های آمریکا باقی ماند.

بوش طی مصاحبه‌ای در دسامبر 1995 در این باره گفت: من دچار اشتباه محاسباتی شدم. من فکر می‌کردم صدام سقوط می‌کند.

اما تجاوز آمریکا به عراق در سال 2003، پس از اعزام نیروهای آمریکایی به افغانستان بود که به سلطنت صدام خاتمه داد. پس از صدام، القاعده در عراق رشد کرد و با حضور نظامی آمریکا و همکاری قبایل سنی متوقف شد. اما همزمان با خروج آمریکا از عراق و توقف حمایت از قبایل سنی از سوی بغداد، گروه داعش در سال 2014 از خاکستر القاعده سر برآورد و کنترل یک سوم خاک این کشور و سوریه را در دست گرفت.

امروز آمریکا خودش را در جنگ باتلاق گونه‌ای می‌بیند که شوراتسکف و سایر فرماندهان عملیات طوفان صحرا از آن می‌ترسیدند. قیمت نفت که باعث حمله صدام به کویت شد به زیر 30 دلار رسیده است، در حالی که تا همین یک سال و نیم پیش به 100 دلار می‌رسید. علت این کاهش قیمت نفت هم از قضا همان عاملی است که صدام به دلیل آن به خاورمیانه تاخت: تولید بیش از حد اوپک.»

انتهای پیام