یک کارشناس حوزه انرژی درباره‌ی اختلاف گازی ایران و ترکیه با اشاره به این‌که این موضوع امری طبیعی در هر قرار‌دادی است، گفت: منافع ترکیه در این نیست که از ایران جریمه بگیرد، بلکه منفعت آنها در این است که با ایران مشارکتی برای تولید برق در مرزهای دو کشور ایجاد کنند.
محمود خاقانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره‌ی سابقه و تاریخچه قرار‌داد گازی ایران و ترکیه اظهار کرد: اگرچه در محکمه هنگام صدور حکم معمولا به سابقه و وضعیت گذشته قرار‌داد توجه نمی‌شود، اما این قرار‌داد بحث جدی در صنعت گاز ایران دارد.
وی با اشاره به نیاز ایران در دولت هفتم و هشتم به جلب و جذب سرمایه در پارس جنوبی و توسعه این میدان گازی خاطر نشان کرد: در آن زمان اگرچه عرف براین بود که خریدار گاز خود وارد سرمایه‌گذاری و تولید در میدان گازی فروشنده شود، ترکیه اوضاع اقتصادی مناسبی برای این امر نداشت و بنابراین ایران با منابع سرمایه‌گذاری دیگری گاز را تولید کرده و با کشیدن خط لوله آن را به ترکیه فروخت که می‌توان گفت از این بابت این شرایط خاص به نفع ترکیه تمام شد.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به تغییر شرایط اقتصادی ترکیه طی سال‌های اخیر و کاهش قیمت نفت در سال‌های گذشته عنوان کرد: متاسفانه طی 10 سال اخیر وجود تحریم‌ها باعث ایجاد ایران‌هراسی در دنیا شد و مسوولان وقت نیز نه تنها این جو را خنثی نکردند، بلکه به آن دامن زدند و در زمان طرح موضوع شکایت ترکیه این موقعیت روانی علیه ایران ایجاد شده بود که ایران در مقابل هر ادعایی مقصر است.
خاقانی با بیان این‌که قضیه شکایت گازی ترکیه علیه ایران از دولت قبل مطرح شده است، اظهار کرد: اگرچه ایران در مرحله‌ی نخست دادگاه برنده شد، اما در مراحل بعدی ترکیه توانست شرایط را تغییر دهد. در فرمول مورد نظر در قرار‌داد گازی ایران و ترکیه اینگونه پیش‌بینی شده بود که به دلیل سرمایه‌گذاری که ایران برای صادرات گاز در آن زمان انجام داده بود، قیمت تا حدودی از سطح نوسانات بازار حفظ شود.
وی با اشاره به تعهد قرار‌دادی ترکیه به خرید سقف معینی گاز از ایران تصریح کرد: حتی یکبار نیز ترکیه بابت خرید کمتر جریمه شد و بنابراین در شرایطی که ما گاز را گرانتر می‌فروختیم ترکیه همچنان از ایران گاز می‌خرید.
این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: چنین شرایط اختلافی در قرار‌دادها عادی است و از قبل نیز مرجع رسیدگی آن در قرار‌داد پیش‌بینی می‌شود.
خاقانی در ادامه درباره‌ی این‌که آیا ایران از پایین نیاوردن قیمت گاز صادراتی به ترکیه طی سال‌های گذشته سودی بیشتر از میزان جریمه‌ای که به آن محکوم شده است برده است؟ بیان کرد: این مساله‌ای است که باید از دیدگاه مسوولین ذیربط در این دولت بررسی شود. من به عنوان یک کارشناس صلاح را بر این می‌دانم که با توجه به توصیه وکلا و پیش‌بینی روند شکایت بهتر بود پیش از ورود به دادگاه ایران و ترکیه در مورد این مساله با یکدیگر مذاکره می‌کردند.
وی با اشاره به این‌که امکان داشت مذاکره پیش از ورود به دادگاه با ترکیه در ایران مخالفانی داشته باشد، تصریح کرد: حالا که ایران وارد دادگاه و محکمه با ترکیه شده است و آن را باخته می‌تواند باز هم به سراغ مذاکره با ترکیه برود.
این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: من مطمئنم که با توجه به شرایط اقتصادی و لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منافع ترکیه در این نیست که از ایران جریمه بگیرد، بلکه منفعت او در این است که با ایران مشارکتی برای تولید برق در مرزهای دو کشور کند.
خاقانی درباره‌ی سوابق چنین اختلافات گازی در منطقه و قرار‌داد خرید گاز ایران از ترکمنستان در سال‌های گذشته اشاره و خاطر نشان کرد: در آن سال‌ها ترکمنستان مشتری گازی جدیدی پیدا کرده بود که گاز را با قیمت بالاتری نسبت به ایران خریداری می‌کرد و بنابراین به ایران هشدار داده بود که در صورت بالانبردن قیمت‌ها، گاز را قطع می‌کند.
وی اضافه کرد: در این شرایط اگرچه ایران وارد مذاکره با ترکمنستان شد و شرایط آنها را پذیرفت اما این کشور بلافاصله گاز صادراتی به ایران را قطع کرد و ما از این بابت دچار خسارات زیادی شدیم، اما به هر دلیل دولت وقت تصمیم نگرفت که این امر را به دادگاه ارجاع دهد، اگرچه ممکن بود در صورت ارجاع محکمه را برده و از ترکمنستان خسارت می‌گرفتیم.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به این‌که چنین اختلافاتی در قرار‌دادهای مربوط به انرژی امری طبیعی است، تصریح کرد: در چنین قرار‌دادهایی به دلیل نبود ثبات بر قیمت‌ها اختلاف و راه مذاکره در قرار‌داد پیش‌بینی می‌شود، اما در ایران چنین مسائلی به سرعت به سمت سیاسی‌شدن می‌رود.
انتهای پیام
نظرات