یک دیپلمات پیشین ایرانی گفت: ایران باید سعی کند تا به عربستان سعودی کمک کند تا یک راه‌حل آبرومندانه یا یک راه خروج آبرومندانه برای بحران یمن پیدا کند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، سید حسین موسویان، مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین ایران در گفت‌وگو با شبکه راشاتودی درباره رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و در پاسخ به این سوال که آیا توافق هسته‌ای باعث بیش‌تر شدن دوستان ایران شده یا دشمنان؟ گفت: مطمئنا ایران دوستان بیش‌تری خواهد داشت. شما می‌توانید روابط با کشورهای مختلفی از چین تا اروپا را ببینید. حتی بسیاری از مسائل دو جانبه با ایالات متحده به طور مثبتی ادامه دارد. این نشانه روشنی از اثرات مثبت توافق هسته‌ای بر سیاست خارجی ایران است.

او درباره قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی با ایران به دلیل خشونت‌ها در سفارت عربستان در تهران به دنبال اعدام روحانی شیعه از سوی عربستان و سخنان محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران درباره این که ریاض به دنبال بهانه‌ای برای قطع روابط با ایران بود و این که احتمالا عربستان سعودی از شدت گرفتن تنش‌ها چه چیزی به دست می‌آورد؟ گفت: متاسفانه من فکر می‌کنم این درست باشد. زیرا سعودی‌ها همه کار می‌کنند تا بتوانند مانع نزدیکی ایران و قدرت‌های جهانی پس از توافق هسته‌ای ایران شوند. طبق دریافت‌های من، مساله و مشکل اصلی و نگرانی عمده عربستان سعودی این است که ایران اکنون در منطقه برتری دارد و آن‌ها نفوذ خود را در بسیاری از مسائل مهم در منطقه از دست داده‌اند.

وی اضافه کرد: از سال 2005 تا 2013 یا حتی 2015 برای حدود 10 سال سعودی‌ها همه تلاش‌شان را کردند تا از سازش صلح‌آمیز احتمالی بین ایران و قدرت‌های جهانی جلوگیری کنند. حتی آن‌ها ایالات متحده را ترغیب به حمله به ایران کردند اما شکست خوردند.

این عضو پیشین تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان ادامه داد: پس از سال 2011 سعودی‌ها سعی کردند تا ایالات متحده را برای حمله به سوریه ترغیب کنند و تئوری «اسد باید برود» را ارائه می‌کردند؛ ایالات متحده به سوریه حمله نکرد و امروز اسد در قدرت است و اروپایی‌ها آمریکایی‌ها – کشورهای غربی – اکنون فهمیده اند که بشار اسد بخشی از راه‌حل است و آن‌ها نظریه «اسد باید برود» را کنار گذاشته‌اند.

موسویان با اشاره به جنگ یمن گفت: سعودی‌ها به یمن تجاوز کردند، آن‌ها هزاران غیرنظامی را کشته‌اند و آن‌جا با تلاقی برای آن‌ها است زیرا آن‌ها احساس می‌کنند که واقعا در بحران گرفتار شده‌اند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا گسست روابط بین سعودی‌ها و ایرانیان آیا برای مدت طولانی ادامه خواهد داشت و این که آیا می‌تواند جنگ سرد طولانی بین این دو کشور وجود داشته باشد؟ اظهار کرد: من اعتقاد ندارم که بلندمدت باشد چیزی شبیه ایران و ایالات متحده آن هم برای 35 یا 37 سال. در نهایت ممکن است یک سال طول بکشد تا آن‌ها به سمت ایجاد روابط دوباره حرکت کنند.

سید حسین موسویان درباره خطر رویارویی نظامی واقعی بین ایران و عربستان سعودی تصریح کرد: من واقعا باور ندارم که عربستان سعودی حتی سعی کند که به سمت جنگ نظامی پیش برود. چون پیش از این آن‌ها در خلال جنگ 1980 و 1988 که ارتش قدرتمند عرب، عراق، به ایران تجاوز کرد، تلاش خود را کرده‌اند.

عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب برای 8 سال از صدام حمایت کردند. اکنون صدام رفته است و آن‌ها شکست خوردند و ایران یکی از قدرتمندترین کشورها در منطقه، بسیار باثبات است.

او اضافه کرد: پیش از این آن‌ها سعی کردند و ظرفیت خود را می‌شناسند. آن‌ها حتی پس از عملیات نظامی در بحرین که از شهرهای ایران هم کوچک‌تر است، قادر نبوده‌اند تا بحرین و یمن را مدیریت کنند. بنابراین من باور ندارم که آن‌ها به دنبال رویارویی نظامی با ایران باشند.

این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به پرسشی درباره این که آیا چشم انداز مصالحه احتمالی ایران با غرب برای سعودی اینقدر ترسناک است؟ گفت: ببینید اگر می‌خواهید تا طرز فکر سعودی‌ها را درک کنید، آن‌ها اکنون اینگونه فکر می‌کنند که پس از 37 سال اعمال بدترین فشارها بر ایران؛ جنگ نظامی، جنگ اقتصادی، جنگ سیاسی، اکنون ایران چقدر قدرتمند، با ثبات و پرنفوذ در منطقه است.

وی ادامه داد: با وجود این واقعیت که ایران هیچ روابطی با ایالات متحده نداشت و با خصومت ایالات متحده رو به رو بود و روابط ایران ایالات متحده همیشه بد بود اما اکنون واقعا می‌ترسند که چنین ایرانی اگر به سمت عادی‌سازی روابط با کشورهای غربی و قرار گرفتن در موقعیت رویارویی کم‌تر با ایالات متحده و مشارکت بیش‌تر با قدرت‌های جهانی پیش برود، این‌ مسائل نقش و نفوذ ایران در منطقه را افزایش خواهد داد. این‌ها مسائلی مورد نظر آن‌هاست. به همین دلیل است که آن‌ها قصد دارند هر کاری بکنند تا مانع روابط بهتر بین ایران و جامعه بین‌المللی شوند.

موسویان در پاسخ به صحبت‌های مجری تلویزیونی راشاتودی که سعودی‌ها اکنون عملیاتی را در یمن انجام می‌دهند و علیه حوثی‌ها، جنبش شیعه مردمی که خود را هم‌سو با ایران می‌داند، در حال جنگ هستند. آیا عربستان سعودی برای جلوگیری از نفوذ ایران در یمن با حوثی‌ها می‌جنگند؟ اظهار کرد: من این طور فکر نمی‌کنم چون آن‌ها به خوبی می‌دانند که حوثی‌ها و زیدی‌ها واقعا کاری با ایران ندارند. آن‌ها به مدت 1000 سال یمن را اداره می‌کردند. زمانی که مصر در اوایل دهه 1960 به یمن حمله کرد آن‌ها از قدرت کنار گذاشته شدند. بنابراین آن‌ها دارای ریشه هستند و تاریخ 1000 ساله حکومت در یمن را دارند. البته هیچ شکی نیست که آن‌ها رابطه خوبی با ایران دارند. اما سعودی‌ها با حمله به یمن، حوثی‌ها و زیدی‌ها را به سمت همکاری بیش‌تر و روابط استراتژیک با ایران سوق داده‌اند. پس از حمله مصری‌ها در اوایل دهه 1960 سعودی‌ها از حوثی‌ها حمایت می‌کردند. به این دلیل است که من معتقدم این اشتباه خود آن‌ها است و مسأله ایران نیست.

این دیپلمات پیشین ایرانی در برابر این پرسش که آیا حوثی‌ها می‌توانند بر روی کمک ایران در این مورد حساب کنند؟ پاسخ داد: من معتقدم آن‌ها بیش از هر چیز دیگر بر روی خود قدرت‌شان و مردم‌شان حساب می‌کنند. حوثی‌ها خواهان سهم و نقش خود هستند؛ آن‌ها باور دارند از قدرت کنار گذاشته شده‌اند. آن‌ها از حق مشروع خود محروم مانده‌اند. بنابراین حمله نظامی عملیات نظامی هرگز مساله یمن را حل نخواهد کرد.

او اضافه کرد: در حملات سعودی‌ها هزاران نفر از غیرنظامیان کشته شده‌اند و بنابراین یمن واقعا باتلاقی برای عربستان است. من معتقدم که مانند توافق هسته‌ای دیپلماسی برای یمن کاربرد خواهد داشت. ایران و عربستان سعودی همراه با قدرت‌های منطقه‌یی و قدرت‌های بین‌المللی می‌توانند به سرعت تشکیل جلسه بدهند تا دولت موقت تشکیل شود و انتخابات صلح‌آمیز انجام شود و این که چه کسی یمن را اداره کند را به خود مردم یمن بسپارند.

وی در رد این که ایران و عربستان جنگ نیابتی در یمن دارند گفت:‌ این بیش‌تر مساله‌ای بین یمن و عربستان سعودی است و مساله ایران نیست.

موسویان ادامه داد: اکنون همه حتی جمهوری خواهان در ایالات متحده نگران شده‌اند که یمن، ویتنام عربستان سعودی خواهد شد. همه پی برده‌اند که عربستان سعودی که میلیاردها دلار هزینه می‌کند و هزاران غیرنظامی را به قتل می‌رساند هیچ دستاوردی در یمن نداشته است. بنابراین ایران باید سعی کند تا به عربستان سعودی کمک کند تا یک راه‌حل آبرومندانه یا یک راه خروج آبرومندانه برای بحران یمن پیدا کند. در نهایت سعودی‌ها می‌فهمند که باید جنگ را متوقف کنند. آن‌ها مجبور خواهند شد تا بمباران یمنی‌ها را متوقف کنند و مجبورند تا به دنبال دیپلماسی باشند.

وی درباره تلاش‌های تهران در مقابله با گروه‌ داعش در عراق و سوریه و این که آیا تهران در جنگ با داعش به مانع برخورد کرده است، گفت: داعش توسط تهران خلق نشده است. همه می‌دانند که منبع ایدئولوژی، منابع مالی و منابع تسلیحاتی از عربستان سعودی و برخی از کشورهای سنی تامین می‌شود؛ منبع ایدئولوژی وهابی‌گری است و منابع مالی و تسلیحاتی از عربستان سعودی و برخی از کشورهای متحد عربی است.

ایران عملا قربانی توسعه تروریسم در منطقه توسط عربستان سعودی است. بنابراین جز مبازره با تروریسم انتخاب دیگری ندارد.

او اضافه کرد: در عراق و سوریه عملا دولت‌های این دو کشور از ایران دعوت کردند تا در مبارزه با داعش به آن‌ها کمک کند. ایران از طرف دولت‌های مشروع و قانونی دمشق و بغداد دعوت شده است تا در جنگ علیه داعش همکاری کند. در فقدان چنین دعوتی از طرف این دولت‌ها ایران هرگز در سوریه و عراق مداخله نمی‌کرد.

وی درباره این ادعا که پیشرفت‌ها بسیار کم بوده و این که این کشورها در این جنگ گیر کرده‌اند گفت: اگر ایران در آن‌جا متوقف شده باشد معتقدم که قدرت‌های منطقه‌یی و بین‌المللی نیز متوقف خواهند شد. این مشکل ایران نیست. جهان اکنون پی می‌برد داعش، القاعده و موج جدید تروریسم در خاورمیانه منشا اصلی تهدید صلح و امنیت بین‌المللی است.

موسویان با بیان این که اگر روند کنونی ادامه یابد همه ممکن است گرفتار شوند چون همکاری واقعی بین قدرت‌های منطقه‌یی و قدرت‌های بین‌المللی برای مبارزه با داعش وجود ندارد، اظهار کرد: برخی کشورها مانند ایران و سوریه در حال مبارزه با داعش هستند برخی کشورها مانند عربستان سعودی و ترکیه از داعش حمایت می‌کنند. در چنین وضعیتی چه کسی می‌تواند مطمئن باشد که کشورهای منطقه و جامعه بین‌المللی می‌تواند بر داعش برتری بیابد.

وی در پاسخ به سوال مجری برنامه در مورد این که ایران و عربستان اعضای ائتلاف‌های مختلفی در مبارزه با داعش هستند آیا احتمال هماهنگی در مبارزه با داعش وجود دارد؟ گفت: این هماهنگی باید بین دو ائتلاف بزرگ شکل بگیرد. یک ائتلاف از طریق ایالات متحده و متحدان عرب و متحدان غربی هدایت می‌شود و ائتلاف دیگر بین روسیه، ایران، عراق و سوریه است. ما به ائتلاف ائتلاف‌ها نیاز داریم. اگر چنین همکاری به منظور هماهنگی فعالیت‌ها بین دو ائتلاف در حال مبارزه با داعش به وجود بیاید، ایران و عربستان نیز قادر خواهند بود تا درون چنین چارچوبی در مبارزه با داعش همکاری کنند.

این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این که چگونه احتمال دارد ائتلاف ائتلاف‌ها با قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان شکل بگیرد و آیا ایران و عربستان در مذاکرات درباره سوریه بر سر یک میز می‌نشینند؟ بیان کرد: ایران و ایالات متحده روابط دیپلماتیک ندارند، چطور توانستند برای حل مساله هسته‌ای مذاکره کنند؟ این نمونه خوبی است. ایران و آمریکا رابطه دیپلماتیک ندارند، چگونه توانستند مسایلی مانند ملوانان و تبادل زندانیان را حل کنند؟ هم‌چنین ایران و ایالات متحده درباره چگونگی اداره کردن سوریه در حال مذاکره هستند. بنابراین رابطه دیپلماتیک مانعی نیست که بتواند مانع همکاری شود. آن چه که نیاز داریم هدف سیاسی است. مانند تهران و واشنگتن، ایران و عربستان سعودی نیز می‌توانند درون چارچوب بین‌المللی مذاکره کنند.

موسویان درباره منابع مالی داعش و نقش اهداکنندگان عربستان سعودی در بودجه داعش و احتمال رهگیری و نابود کردن این منابع گفت: من معتقدم قدرت‌های جهانی واقعا برای متوقف کردن منبع مالی تروریسم در خاورمیانه هرگز جدی نبوده‌اند. به خاطر بیاورید آن‌ها علیه ایران در خلال بحران هسته‌ای چه اقداماتی انجام دادند؟ چه تعداد قطع‌نامه صادر شد و نمایندگان خزانه داری ایالات متحده هرگونه همکاری مالی و معامله با ایران را مسدود کردند. آن‌ها هرگز چنین اقداماتی را برای مبارزه با داعش به کار نگرفتند زیرا آن‌ها می‌دانند این مشکل درون برخی دولت‌های منطقه است و متحدان غربی در نهایت به تامین بودجه تروریسم متهم خواهند شد.

وی درباره نقش ترکیه و جدی‌ بودن این کشور در مبارزه با داعش اظهار کرد: مدارک بسیاری که مورد تایید کشورهای غربی نیز هست، وجود دارد که ترکیه از داعش حمایت کرده است و نفت آن‌ها را می‌خرد و تسلیحات داعش از طریق مرزهای ترکیه تامین می‌شوند. ترکیه در عمل از جبهه النصره دیگر گروه تروریستی حمایت می‌کند. بنابراین سوء‌ظن بین‌المللی زیادی علیه نقش ترکیه در حمایت از تروریسم و سرنگونی دولت بشار اسد وجود دارد. تا زمانی که ترکیه چنین موضعی را اتخاذ می‌کند گمان نمی‌کنم که حتی قدرت‌های جهانی قادر باشند تا به ترکیه در مبارزه با تروریسم اعتماد کنند.

موسویان درباره حضور طالبان و داعش در افغانستان و تلاش داعش برای راه یافتن به مرزهای ایران اظهار کرد: ایران مطمئنا در دفاع از مرزهایش قدرتمند خواهند بود. همه اکنون به این واقعیت پی برده‌اند که ایران بسیار با ثبات است و با وجود همه بحران‌ها در اطراف مرز ایران، بحران در عراق، بحران در پاکستان، بحران در افغانستان، ایران قادر بوده تا ثبات و امنیت خود را حفظ کند. بنابراین طالبان یا داعش قادر نخواهند بود تا به ایران صدمه وارد کنند.

او درباره این که آیا ایران تمایل دارد تا به افغانستان در مبارزه با داعش یا طالبان کمک کند؟ گفت: مذاکراتی برای سازش بین دولت افغانستان و طالبان وجود دارد. بسیاری از مردم تفاوت‌های بین داعش و طالبان را می‌بینند. طالبان نسخه‌های میانه‌رویی نیز دارد. در صورتی که سازش صلح‌آمیز و همکاری بین کابل و طالبان به منظور شکل‌گیری ثبات در افغانستان به وجود آید، ایران اعتراضی نخواهد داشت. تا زمانی که طالبان فعالیت تروریستی علیه ایران انجام ندهد و تا زمانی که طالبان آماده مذاکره برای صلح با کابل باشد ایران علیه طالبان وارد جنگ نخواهد شد.

موسویان درباره تاثیر لغو تحریم‌ها در افزایش تولید نفت و اثر آن در اقتصاد ایران نیز بیان کرد: چون قیمت نفت سقوط کرده و به 25 دلار یا 22 دلار رسیده است و برخی از افراد از احتمال سقوط قیمت نفت تا 15 دلار سخن می‌گویند، من خیلی بر روی قضیه نفت برای ایران پس از تحریم‌ها حساب نمی‌کنم. اما لغو تحریم‌ها برای ایران این امکان را فراهم می‌کند تا در ابعاد دیگر اقتصادی حرکت کند. بخش خصوصی ایران احیا خواهد شد. ایران دارای بخش خصوصی بسیار قدرتمندی است. عملا در خلال تحریم‌ها بخش خصوصی منزوی و ضعیف شده بود. بانک‌های ایرانی قادر خواهند بود تا با بانک‌های بین‌المللی معامله کنند. کشورهای خارجی تمایل دارند تا برای سرمایه‌گذاری به ایران بیایند.

این دیپلمات پیشین ایران در پاسخ به این که آیا رییس‌جمهور جدید آمریکا سیاست شدیدتری را در قبال ایران اتخاذ خواهد کرد، بیان کرد: فکر می‌کنم هر نامزد جمهوری خواه یا حتی دموکرات از جمله هیلاری کلینتون به احتمال زیاد سیاست‌های شدیدتری را علیه ایران اعمال کنند. با وجود این اکنون ما به روابط دیپلماتیک عادی بین ایران و ایالات متحده فکر می‌کنیم. البته این اقدام به‌زودی صورت نمی‌گیرد. مساله اصلی جلوگیری از رویارویی بین ایران و ایالات متحده است. مزیت دیپلماسی هسته‌ای و حضور مستقیم مقامات رده بالا جلوگیری از جنگ بود. این مساله بسیار مهمی است و فکر می‌کنیم کابینه بعدی اعم از جمهوری خواه یا دموکرات سعی خواهند کرد تا کانال مستقیمی با ایران داشته باشند. آن‌ها قصد ندارند که این کانال را ببندند.

وی اضافه کرد: دوم این که چنین کانال مستقیمی به ایالات متحده و ایران کمک کرده است تا برخی مشکلات دو جانبه مانند مناقشه مالی در دادگاه لاهه را حل کنند. اکنون ایالات متحده قصد دارد تا1.4 میلیارد دلار را پس از 35 سال مناقشه به ایران بپردازد. این کانال مستقیم به کاهش تنش‌ها و درگیری‌های دو جانبه بین ایران و ایالات متحده کمک خواهد کرد. من باور ندارم که واقع‌گرایانه باشد که درباره مشارکت استراتژیک ایران – ایالات متحده به دلیل توافق هسته‌ای فکر کنیم. توافق هسته‌ای فقط درباره موضوع هسته‌ای بود و از جنگ جلوگیری کرد.

موسویان درباره تحریم‌های جدید ایالات متحده بر سر آزمایش‌های موشکی گفت: ایرانیان به دلیل این رفتار نمی‌توانند به ایالات متحده اعتماد کنند. ما توافق هسته‌ای را داشتیم. ما اجرای توافق هسته‌ای را داشتیم. درست یک روز بعد آن ایالات متحده تحریم‌های جدیدی را برای موشک‌ها اعمال کرد. کنگره ایالات متحده به طرز خستگی ناپذیری به دنبال تحمیل تحریم‌های جدید است. فرماندار تگزاس می‌گوید با وجود این که واشنگتن این توافق را امضا کرده اما من قصد ندارم تا برنامه جامع توافق هسته‌ای را اجرا کنم. واقعیت این است که ایالات متحده در خصوص ایران متحد نیست. شکاف بزرگی درون آمریکا درباره چگونگی مواجه با ایران وجود دارد. تا زمانی که ما شاهد چنین درگیری داخلی و درونی در ایالات متحده درباره چگونگی مواجه به ایران هستیم فکر نمی‌کنم قادر باشیم که بهبود روابط ایران و آمریکا را داشته باشیم زیرا هر گام مثبت با اقدام منفی برخی گروه‌های لابی‌گر جمهوری خواهان یا حتی دموکرات‌های تندرو در ایالات متحده پاسخ داده خواهد شد.

انتهای پیام