"بسیاری از مردم ترکیه فکر می‌کردند حزب عدالت و توسعه بتواند در این انتخابات حداکثر 43 تا 44 درصد از آرا را به خود اختصاص دهد و فقط شاید به تنهایی بتواند حکومت تک حزبی را تشکیل دهد اما هیچ کس انتظار انفجار آرا به نفع این حزب و بازگشت اینگونه ملت ترکیه به سوی حزب عدالت و توسعه را نداشت."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، علی بایرام‌اوغلو در تحلیلی در روزنامه ینی شفق با اشاره به نتایج انتخابات پارلمانی ترکیه در یکم نوامبر نوشت: «پنج ماه پیش حزب عدالت و توسعه 9 درصد آرای خود را از دست داده بود اما در طول پنج ماه بعد توانست این 9 درصد را به هر قیمتی که شده بار دیگر به سمت خود جذب کند.

برای پاسخ به این سوال که این مساله چگونه اتفاق افتاد، باید نتایج دو انتخابات را بررسی کرد.

حزب عدالت و توسعه دو ویژگی بارز دارد، اولین ویژگی پایگاه اجتماعی قدرتمند این حزب است. این حزب با جذب قشرهای منزوی و جدا افتاده در جامعه با دیگر اقشار جامعه، برابرسازی کرده و اعتماد به نفس این گروهها را افزایش می‌دهد و به این ترتیب سیاست برابرسازی اجتماعی را دنبال می‌کند. این سیاست برای ترکیه بسیار حائز اهمیت است.

ویژگی دوم ترکیب سیاست‌های مقاومتی، لیبرال و توسعه اقتصادی است که به موفقیت اقتصادی می‌انجامد. با ارتقای طبقه متوسط، ارائه خدمات مصرفی و عمومی و بهبود عدم توازن در حوزه‌های مختلف، سیاست برابرسازی دیگری در پیش گرفته شده است. عامل اصلی اقتدار حزب عدالت و توسعه در طول سیزده سال گذشته همین دو فاکتور بوده است.

به نظر می‌رسد همان گروه 9 درصد رای دهنده‌ای که در ماه ژوئن به حزب عدالت و توسعه رای نداده بود، اکنون در ماه نوامبر برای رای دادن به حزب عدالت و توسعه به پای صندوقهای رای آمدند. به نظر می‌رسد نتایج انتخابات هفتم ژوئن واکنشی به سیاست حزب عدالت و توسعه در سالهای 2013 تا 2015 بوده و یک هشدار بوده است.

این واکنش احتمال دور شدن حزب عدالت و توسعه را از اقتدار مطلق نشان داد و این مساله رای دهندگانی که به "آک پارتی" رای نداده بودند، به سمت این تصور نزدیک کرد که در چنین شرایطی با پیروزی دیگران احتمال شکستهای بیشتر وجود دارد و به همین دلیل در انتخابات یکم نوامبر به این حزب رای دادند.

به عبارت دیگر نتایج انتخابات یکم نوامبر نشان داد که سیاست برابرسازی اجتماعی، سیاستهای خدماتی، اقتصادی و ثبات سیاسی یعنی به معنای واقعی هر آنچه که این حزب را حزب عدالت و توسعه کرده بود، بر همه مسایل دیگر غلبه پیدا کرد.

در واقع به نظر می‌رسد که چهار پنج میلیونی که در ماه ژوئن رای ندادند و در ماه نوامبر رای دادند، با آگاهی و هوشیاری کامل این کار را را انجام دادند. از یک سو در ماه ژوئن در انتقاد و واکنش نسبت به عملکرد این حزب رای ندادند و از سوی دیگر در ماه نوامبر در راستای حمایت و پشتیبانی از حزبشان این کار را انجام دادند.

بر همین اساس نزدیک به 50 درصد از رای دهندگان یعنی کسانیکه به حزب عدالت و توسعه رای دادند، اعلام کردند که در اصول دموکراسی موجود در کشور کمبودی وجود ندارد.

حزب عدالت و توسعه این 49 درصد از آرا را با توجه به اتحاد مخالفانش با یکدیگر در کشور به دست آورد که این نکته بسیار مهمی است.

رای 49 درصدی نشان دهنده بیشترین میزان حمایت از این حزب است و 40 درصد پایین‌ترین حد را نشان می‌دهد و حد متوسط میان این دو به سیاستهای حزب عدالت و توسعه بستگی دارد، سیاستهایی که می‌خواهد از این پس دنبال کند.»

انتهای پیام