اقبال بیش از حد زنان به برپایی روضه‌های خانگی و استقبال از روایات بی‌مأخذ که توسط مداحان ارائه می‌شود، موجب بروز آسیب‌های جدی در مجالس عزاداری بانوان شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان‌جنوبی، برپایی مراسم عزاداری مصداق مودت به اهل بیت(ع) و تعظیم شعائر الهی است که ریشه در سیره امامان معصوم(ع) دارد و یکی از مهم‌ترین این تأکیدات سوگواری ایام شهادت امام حسین(ع) است که همواره مورد توجه بوده، چنانکه در بسیاری از روایات آمده که امام سجاد(ع) و امامان پس از ایشان اهتمام ویژه‌ای به این مهم داشتند تا از رهگذر آن پیام نهضت حسینی به تاریخ منتقل شود.

ورود خرافات و بدعت‌های مختلف به این مراسم از جمله مسائلی است که در سال‌های اخیر نگرانی مسئولان و متولیان فرهنگی به ویژه مراجع تقلید را فراهم کرده است، از همین رو ارزیابی مراسم عزاداری بانوان و شناخت آسیب‌های آن و اتخاذ راهکارهای مرتبط، ضرورتی است که باید به آن پرداخت.

سالها پیش، مجلس ساده روضه، با پذیرایی کوچک چای شروع می‌شد، دعا یا سوره‌ای از قرآن و یا زیارت عاشورا را نوبتی یا دسته جمعی می‌خواندند و منتظر می‌شدند تا خانم جلسه‌ای بیاید و برنامه روضه ادامه پیدا کند. اما حالا چه می‌گذرد؟

برای خیلی‌ها که امروز به قول خودشان به یک عزادار حرفه‌ای تبدیل شده‌اند و عشق امام حسین(ع) در وجودشان شعله‌ور است، یادآوری مجالس کوچک و بی‌ریایی که هر از گاهی در خانه یکی از همسایه‌ها یا اقوام برگزار می‌شد، کار سختی نیست. زمانی که لباس مشکی تن می‌کردند و دست مادر را می‌گرفتند و راهی مجلس اباعبدالله می‌شدند. مجلسی که غالبا در خانه کوچکی برگزار می‌شد که اتاق اصلی‌اش با پرچم‌ها و پارچه‌های سیاه پوشانده شده بود و دورتا دورش را پشتی چیده بودند و برای راحتی مهمان‌ها، کنار دیوار و پشتی‌ها پتوی ملافه شده پهن می‌کردند.

مجلس ساده روضه، با پذیرایی کوچک چای شروع می‌شد و وقتی تعدادی دور هم جمع می‌شدند، دعا یا سوره‌ای از قرآن و یا زیارت عاشورا را نوبتی یا دسته جمعی می‌خواندند و منتظر می‌شدند تا خانم جلسه‌ای بیاید و برنامه روضه ادامه پیدا کند...

‌ فرهنگ درست عزاداری خانگی تبیین شود

زهرا موحدیان، دین پژوه حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در برخی مجالس عزاداری که توسط زنان برگزار می‌شود چون از مداحان برای روضه خوانی استفاده می‌کنند، ممکن است روایاتی را بیان ‌کنند که سندیت نداشته باشد، لذا این یک آسیب برای مجالس عزاداری امام حسین(ع) است.

وی افزود: برگزاری مراسم عزادری امام حسین(ع) در خانه از طرفی بسیار خوب است، چراکه اهل خانه با یک عزاداری صحیح و مقبول آشنا می‌شوند، بنابراین باید خانواده‌ها از افرادی برای روضه خوانی دعوت کنند که فرهنگ درست عزاداری تبیین شود نه اینکه به یک مجلس خرافه‌گویی تبدیل شود.

این دین پژوه حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان خراسان‌جنوبی اظهار کرد: از آنجایی که برخی مداحان حاضر در این جلسه چه مرد و چه زن به دنبال گریاندن و احساساتی کردن زنان هستند، ممکن است یک واقعه را بیش از آن چیزی که اتفاق افتاده بیان کنند و از حقیقت کربلا و قیام امام حسین(ع) چیزی را بیان نکنند و تنها هدفشان همان گریاندن باشد.

موحدیان گفت: گاهی اوقات مشاهده شده با توجه به اینکه برخی از این افراد تحصیلات حوزوی ندارند به بیان اشتباه احکام دین می‌پردازند یا برخی از روایات را به گونه‌ای بیان می‌کنند که هیچ سندیتی ندارد و دین را به نحوی بیان می‌کنند که موجب دوگانگی در افکار مردم می‌شود.

وقتی برداشت‌های شخصی به عنوان اصل دین بیان می‌شود

حکیمه بهمن‌زاده دین پژوه حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان خراسان جنوبی نیز به ایسنا گفت: اصل مجالس مذهبی بانوان که در منازل برگزار می‌شود بسیار سودمند است، چراکه در آشنایی فرزندان خانواده با فرهنگ عزاداری برای اهل بیت(ع) بسیار مؤثر است.

وی افزود: متأسفانه اشکالاتی متوجه مجالس مذهبی بانوان است که بی‌توجهی نسبت به آن آسیب‌هایی را به دنبال دارد که برای رفع آن باید چاره جویی کرد، به عنوان مثال گاه مشاهده می‌کنیم کسانی به عنوان سخنران در این مجالس حضور پیدا می‌کنند که تحصیلات حوزوی نداشته و در برخی موارد برداشت‌های شخصی خود را به عنوان اصل دین بیان می‌کنند.

این دین پژوه حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان خراسان‌جنوبی گفت: شرکت در مجالس عزاداری بانوان علاوه بر یادآوری عزای سید الشهدا به نوعی صله رحم نیز است، به شرط آنکه سخنران و مداح موجه و تحصیل کرده‌ای داشته باشد.

فراموشی هدف اصلی قیام امام حسین (ع) در مجالس عزاداری

عفت وریدی، مدیر مکتب نرجس بیرجند نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: یکی از آسیب‌های عزاداری بانوان در ماه محرم، راه افتادن پشت سر هیئت‌های عزاداری است که در حقیقت یک معضل بزرگ به شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه تنها اختصاص یک هفته با نام "امر به معروف و نهی از منکر" کافی نیست، افزود: باید در طول سال این مساله را احیا کرد. احیای امر به معروف و نهی از منکر از اهداف قیام امام حسین(ع) است. متاسفانه این مساله به فراموشی سپرده شده است.

مدیر مکتب نرجس بیرجند با بیان اینکه یکی از راهکارهای این مساله بها دادن به عزاداری خواهران است، ادامه داد: به عنوان مثال مکان‌هایی اختصاصی به آنان داده شود که تا با اجرای برنامه خوب با وجود سخنران و مداح و برگزاری جلسات مطلوب و در خورشان مجالس ابا عبدالله حسین(ع) برگزار شود.

مجالس عزاداری بانوان به سمت ارزش‌های واقعی عاشورا هدایت شود

وریدی با بیان اینکه برای حضور بانوان در هیات‌های عزاداری باید فرهنگ‌سازی شود، افزود: مجالس عزاداری بانوان باید به سمت ارزش‌های واقعی عاشورا هدایت شود. هرچه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، احیاء و تقویت شود، تقوی در جامعه پرنگ‌تر خواهد شد. تأثیرات کوتاه مدت و هیجانی مجالس عزاداری زنان از دیگر معایب مجالس نامناسب عزاداری است. ترویج مد و آشنایی با آخرین مدل‌های ارائه شده در بازار از جمله برکات مجالس بی‌پایه و بنیان است.

چشم وهم چشمی، مهمترین آسیب مجالس عزاداری زنان

عذرا صلاحی مقدم، استاد حوزه و دانشگاه نیز به خبرنگار ایسنا گفت: حضور طولانی مدت زنان در مجالس، غفلت از وظایف زناشویی، صرف هزینه‌های هنگفت از جمله رفت وآمدها و نزورات متعدد، ترویچ برخی اخلاقیات منفی و نسخه پیچی‌های خرافی، رواج غیبت، دهن‌بینی، چشم وهم چشمی و سودجویی مالی از جمله آسیب‌های مجالس عزاداری بانوان است. همچنین باید آموزش‌های روایی در مجالس مذهبی جایگزین بحث‌های بی‌اساس شود.

صلاحی‌مقدم تصریح کرد: چون زنان از احساس و عواطف بیشتری نسبت به مردان برخوردارند، از این موضع بیشتر در معرض آسیب‌هایی از جمله خرافات در مجالس عزاداری امام حسین (ع) قرار می‌گیرند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از اصلی‌ترین آسیب‌هایی که امروزه در جلسات روضه زنانه وجود دارد، مبحث قدیمی چشم و هم چشمی است، یادآور شد: این پدیده شوم اخلاقی بیشتر در بین زنان رایج بوده و سفره‌های نذری که قرار بود روزی گره از مشکلات مومنین باز کند، امروز به ابزاری برای فخرفروشی بین همسایه‌ها و فامیل تبدیل شده است.

شناسایی و ساماندهی 400 مبلغه سنتی در خراسان‌جنوبی

فاطمه همتی، کارشناس فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی خراسان‌جنوبی نیز به ایسنا گفت: در حال حاضر 400 مبلغ زن سنتی از سوی سازمان تبلیغات برای مجالس عزاداری زنان در استان شناسایی شده است.

وی افزود: در طرح "ساماندهی خانم جلسه‌ای‌ها" هر ساله در مرکز استان و شهرستان‌ها، کارگاه‌های احکام، تفسیر و قرائت قرآن، برگزار و به شبهات و سوالات آنان پاسخ داده می‌شود. بسیاری از مبلغین و خانم جلسه‌ای‌ها با تماس با سازمان تبلیغات از صحت و سقم احکام و احادیثی که ارائه می‌دهند، آگاهی کسب می‌کنند.

مجالس سنتی عزاداری خانگی در خراسان‌جنوبی ساماندهی می‌شود

کارشناس فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی اظهار کرد: ساماندهی مجالس خانگی عزاداری در ایام محرم و صفر یکی از اولویت‌های این سازمان است که در سال‌های اخیر بر آن اهتمام ویژه‌ای شده است. سازمان تبلیغات با نظارت بر مجالس عزاداری بانوان، از بروز آسیب‌های عزاداری جلوگیری می‌کند. همچنین سامانه اینترنتی "سجام" در راستای یکسان‌سازی اعزام مبلغ و ساماندهی و تسهیل در اعزام مبلغان در مناسبت‌های مذهبی راه‌اندازی شد.

همتی با اشاره به شناسایی مبلغان سنتی و حوزوی، ادامه داد: مبلغان سنتی به آن دسته از افراد گفته می‌شود که تحصیلات دانشگاهی و حوزوی ندارند و مبلغان حوزوی افرادی هستند که در حوزه‌های علمیه یا دانشگاه‌های قرآنی تحصیل کرده‌اند.

کارشناس فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی در خصوص آسیب‌های عزاداری مجالس زنان گفت: آسیب‌ها اگر هدایت نشوند، ممکن است مطالبی از روی ناآگاهی و سطح سواد پایین بیان شود که در بلندمدت به بدعت تبدیل می‌شود.

همتی اظهار کرد: برگزاری مجالس روضه‌خوانی زنانه در منازل کارکردهای بسیاری داشته و دارد که مهمترین آنها سرمشق‌گیری و الگوسازی زنان از زندگی ائمه اطهار(ع) و بزرگان دینی بویژه حضرت فاطمه(س) و حضرت زینب(س) است. کسانی که تمایل به برپایی مجالس عزاداری خانگی دارند، با تماس با سازمان تبلیغات می‌توانند از مبلغین خواهر شناسایی شده بهره‌مند شوند.

از آنجا که برپایی مجالس روضه‏‌خوانی و عزاداری برای ائمه اطهار (ع) از دیرباز تأثیرات شگرفی روی فرهنگ عمومی زنان کشور ما داشته به نظر می‌رسد نهادها و مسئولان ذی‌صلاح در امور مذهبی باید با برنامه‌ریزی صحیح به تربیت مبلغان زن پرداخته تا از این رهگذر مراسم عزاداری ویژه بانوان محلی برای افزایش اطلاعات دینی باشد نه اشاعه خرافه و تحریف.

گزارش از سپیده قلندری اسفدن، خبرنگار ایسنای منطقه خراسان‌جنوبی

انتهای پیام