صنعت اشتغال‌زای خودروسازی کشور از سال 1384 به انواع و اقسام بیماری‌های اقتصادی مبتلا شد و شاید به دلیل همین یک ویژگی بود که مسئولان ارشد نظام با انواع حمایت‌ها از سقوط مطلق این صنعت به چاه ورشکستگی جلوگیری کردند و در عوض این صنعت به شدت دولتی و وابسته، با بستن همه منافذ «رقابت» خود را یکه‌تاز «واردات» و «انحصار» بازار خودروی کشور کرد به نحوی که واردات انواع خودروهای چینی و کره‌ای نیز از روزنه بازارگردانان وابسته به کانون‌های قدرت صنعتی و خودرویی کشور انجام گرفت.

نمایندگان مجلس به ویژه اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس که وظیفه نظارت بر عملکرد خودروسازان و متولی دولتی این صنعت را بر عهده دارند در مجالس پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره ضمن تاکید بر حمایت از صنعت خودروسازی کشور بر لزوم تولید قابل رقابت خودروسازان داخلی با برندهای جهانی خودرو از حیث کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش تاکید داشته‌اند.

تنی چند نفر از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس نهم در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) نظرات خود را در خصوص دلایل پافشاری خودروسازان به تولید خودروهای از رده خارج و پرمصرف خارجی و نقش انحصار در تداوم وضعیت جاری، علل بی‌رغبتی به راه‌اندازی خطوط تولید خودروهای به‌روز شرکای خارجی سایپا و ایران‌خودرو، تاثیر لوازم یدکی و خودروهای چینی بر افت شدید کیفیت خودروهای ایرانی و آثار نخریدن خودرو توسط مردم بر خودروسازان داخلی بیان کردند.

پاسخ‌های نادر قاضی‌پور، حسین گروسی و محمد سلیمانی نمایندگان ارومیه، شهریار و تهران به این سوال که با وجود اطلاع خودروسازان از کیفیت نامرغوب خودروهای تولیدی چرا این اقدام غیرعقلایی تداوم دارد، خواندنی است.

نادر قاضی پور بیان می‌کند: بارها به ایران خودرو و سایپا گفته شده است در کنار تولید خودروهای لوکس برای اقشار متوسط و ضعیف نیز خودروهای به‌روز تولید کنید در این صورت مجلس حاضر به حمایت‌های خاص از شماست اما دریغ از قدری توجه توسط آنان.

به گفته این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، ضعف نظارتی مدیران سازمان استاندارد ایران، مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت و نمایندگان ناظر مجلس در شورای‌های عالی نظارتی، انحصاری بودن صنعت خودروسازی کشور و استفاده از لوازم یدکی بی‌کیفیت چینی از عمده دلایل تداوم تولید خودروهای نامرغوب داخلی است.

نماینده مردم ارومیه در مجلس نهم، 90 درصد بازار خودروی کشور را در انحصار ایران خودرو و سایپا دانست و افزود: این خودروسازان به جای استفاده از لوازم یدکی با کیفیت داخلی از لوازم یدکی فاقد استاندارد سفارش داده به چین استفاده می‌کنند. آنان همواره بر کمبود سرمایه تاکید می‌کنند اما سرمایه‌های نقدی خود را در بخش‌های دلالی و واسطه‌ای از جمله ارز و مسکن و نه توسعه صنعت خودرو، به جریان انداخته‌اند.

به گفته‌ی یک عضو دیگر کمیسیون صنایع و معادن مجلس علت اصلی کیفیت نامرغوب خودروهای ایرانی ضعف ارتباط صنعت و دانشگاه و همکاری نکردن خودروسازان داخلی و خارجی است.

حسین گروسی، انحصاری و دولتی بودن صنعت خودروسازی کشور را از دیگر دلایل تداوم تولید خودروهای بی‌کیفیت در ایران خودرو و سایپا دانست و افزود: انحصار در صنعت خودرو باید از طریق خصوصی‌سازی سهام و مدیریت ایران خودرو و سایپا شکسته شود. باید با همکاری مشترک با خودروسازان خارجی بستر کیفی‌سازی، ارائه خدمات مناسب و کاهش قیمت را به وجود آورد در این صورت می‌توان نسبت به شکسته شدن انحصار در بازار خودروی کشور و عرضه خودروهای به‌روز و ایمن به دلیل حضور قدرتمند شرکای خارجی و نظارت دقیق آنان، اطمینان یافت.

نماینده مردم شهریار در مجلس تاکید کرد: انحصار خودرویی از طریق همکاری مشترک با خودروسازان خارجی، شکسته می‌شود. برای خروج صنعت خودرویی کشور از تولید بی کیفیت و غیر ایمن باید دانش فنی و فناوری‌های روز به خدمت صنعت خودروسازی کشور درآید.

محمد سلیمانی، نماینده مردم تهران نیز معتقد است: ساختار مدیریت شرکت‌های خودرویی و شرکت‌های تو در توی خودروسازان به جای تامین سرمایه در گردش شرکت مادر، سرمایه این شرکت را به بازارهای رسمی و غیررسمی پولی، مالی، بورس، مسکن و ارز انتقال داد.

به گفته این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، پایین بودن بهره‌وری و انحصار در صنعت خودرویی کشور چاقوی دولبه و خطرناک در صنعت خودروسازی کشور است.

وی افزود: بازار انحصاری خودرو از یک سو موجب تداوم تولید غیر رقابتی و خودروهای بی کیفیت شده است و از سوی دیگر اگر انحصارها برداشته شود، اشتغال ضربه می‌خورد. اگر خودروسازان زمین بخورند بالغ بر دو میلیون شغل با مشکل روبرو می‌شود.

سلیمانی با ابراز تاسف از وابستگی صنعت خودروسازی کشور به واردات، گفت: رفتار وزارت صنعت، معدن و تجارت و خودروسازان گواه آن است که صنعت خودروسازی کشور در مسیر واردات گام بر می‌دارد. در این مسیر، صنعت خودروسازی کشور روز به روز نحیف‌تر می‌شود و در نتیجه نارضایتی مشتریان بالا می‌رود و بستر آزادسازی واردات خودرو به وجود می‌آید.

سوال بعدی که در اذهان عموم مشتریان خودروهای ایرانی مطرح می‌شود این است که با وجود تولید خودروهای به‌روز توسط شرکای خارجی ایران‌خودرو و سایپا چرا این دو خودروساز همچنان به تولید مدل‌های از رده خارج و پرمصرف ادامه می‌دهند و تمایل زیادی به استفاده از لوازم یدکی چینی در تولیدات‌شان از خود نشان می‌دهند؟

پاسخ‌های سیدهادی حسینی، کمال‌الدین پیرموذن و ابوالقاسم جراره نمایندگان قائم‌شهر، ارومیه و بندرعباس را بخوانید.

کمال‌الدین پیرموذن، گفت: منطق و واقعیت دنیای پر رقابت خودرو ایجاب می‌کند سایپا و ایران‌خودرو خود را در معرض علم و دانش روز قرار دهند تا سطح کیفی تولیداتشان به مرز استاندارهای جهانی نزدیک شود، اما به دلیل قیمت تمام شده پایین‌تر پراید و پژو 405 و وجود مشتریانی در داخل کشور و همچنین کشورهای آسیای میانه، عراق و سوریه این اتفاق نمی‌افتد.

وی خواستار جذب مشارکت موثر سرمایه‌گذاران خودروسازان مطرح جهانی شد و افزود: باید به سمت تولید خودروهای با قابلیت رقابت با برندهای بین‌المللی حرکت کرد. بنده هرگز این استدلال را که به دلیل وجود خریدار، خودروی بی‌کیفیت تولید می‌کنیم را قبول ندارم. ایران به دلیل تولید خودروهای غیر ایمن و جاده‌های غیر استاندارد در صدر کشورهای با بیشترین تلفات جاده‌ای دنیاست.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تایید تاثیر منفی لوازم یدکی و خودروهای چینی بر افت کیفیت تولید خودروهای ایرانی، گفت: اگر خودروهای چینی باعث تولید خودروهای با کیفیت در ایران می‌شد امروز در راس کشورهای با بیشترین تلفات جاده‌ای قرار نمی‌گرفتیم.

ابوالقاسم جراره، فقدان شرایط رقابت در صنعت خودروسازی کشور، قطع همکاری شرکای خارجی صنعت خودرویی کشور و ضعف مدیریتی خودروسازان را موجب تداوم تولید مدل‌های از رده خارج و پر مصرف خودروهای ایرانی دانست.

به گفته نماینده مردم بندرعباس در مجلس، قید نشدن موضوع انتقال دانش فنی ساخت خودرو در قراردادهای گذشته خودروسازان و انحصاری بودن بازار خودرویی کشور دلیل تداوم تولید خودروهای بی کیفیت ایرانی و جایگزین نشدن آنها با مدل‌های به‌روزتر است.

جراره معتقد است: خودروسازان ایرانی برای ارزان کردن تولید، قطعات و لوازم یدکی چینی را وارد صنعت خودروسازی کشور کردند چین نیز بر اساس خواست و سفارش مشتری کالا تولید می‌کند و این یعنی کالای تولید شده در چین به سفارش و کیفیت مد نظر ایران خودرو و سایپا انجام می‌شود.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن کشور بازار خودروی کشور را مملو از لوازم یدکی و خودروهای چینی دانست وافزود:‌ وارد کنندگان خودرو و خودروسازان ایرانی برای حفظ منافع ناشی از ارزان‌سازی خودرو به رقابت با یکدیگر پرداختند.

سیدهادی حسینی، دیگر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است: بی‌میلی خودروسازان به استفاده از فناوری‌های روز تولید، ضعف مدیریتی و دخالتهای دولتی موجب تداوم تولید خودروهای از رده خارج توسط ایران خودرو و سایپا شده است.

نماینده مردم قائم شهر در مجلس بر این باور است که نوسازی صنعت خودروسازی کشور نیازمند سرمایه‌گذاری تازه است ولی دو خودروساز مذکور ترجیح دادند به تولید مدلهای قدیمی و از رده خارج پژو و کیا ادامه دهند.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس لغو تحریم های اقتصادی غرب را موجب شکل‌گیری بازار رقابت در صنعت خودروسازی کشور دانست و خاطرنشان کرد: در دوران پسا تحریم اگرچه می توان با اعمال تعرفه‌ها بازار خودروی کشور را کنترل کرد اما نمی‌توان به مردم گفت که همچنان خریدار خودروهای بی‌کیفیت ایرانی و چینی باشد.

حسینی تاکید کرد: باید از خودروسازان خواست تا سلیقه، ‌نیاز و توان اقتصادی مشتریان داخلی و خارجی خود را در طراحی و ساخت خودروهای به‌روز و ایمن ملاک عمل قرار دهند.

محسن بیگلری، غلام‌محمد زارعی و سیدمحمد بیاتیان نمایندگان سقز، بویراحمد و بیجار نیز در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر که نخریدن خودروی نو توسط مردم چه تاثیری بر بهبود کیفیت خودروهای داخلی دارد، این گونه پاسخ دادند.

غلام‌محمد زارعی برخورد مردم با خودروهای بی‌کیفیتِ قیمت بالا را «قهری» و توام با «تحریم» دانست و افزود: پس از پنج دهه تولید خودروی بی کیفیت و غیر استاندارد وقت آن است در دوران پسا تحریم با کمک و همکاری خودروسازان بزرگ خارجی، صنعت خودروسازی کشور متحول شود.

نماینده مردم بویر احمد و دنا در مجلس لغو تحریم‌ها را فرصتی مغتنم برای رساندن صنعت خودرویی کشور به طراز بین‌المللی دانست و اظهار کرد: برای حفظ اشتغال، صنعت خودروی کشور باید با هدف انتقال فناوریهای نوین از سوی برندهای مطرح بین‌المللی، همکاری مشترک داشته باشد.

وی افزود، تداوم نارضایتی مردم از تولید خودروهای بی‌کیفیت و غیر ایمنی ایرانی موجب بی‌رغبتی مردم نسبت به خرید این خودروها و افت قیمت خودرو در بازار آزاد نسبت به قیمت کارخانه می‌شود.

زارعی متذکر شد: اگر تا قبل از توافق‌نامه برجام نوسازی صنعت خودروسازی کشور به بهانه تحریم‌ها دنبال نمی‌شد اما اکنون این بهانه در حال از بین رفتن است.

محسن بیگلری گفت: پراید، سمند و پژو نه خودروی مطلوب مردم هستند و نه حافظ جان آنان در جاده‌ها. شاهد این مطلب نیز غیر ایمن بودن، غیر استاندارد بودن و غیرقابل اعتماد بودن خودروهای نو شرکت‌های خودروساز است.

نماینده مردم سقز و بانه در مجلس افزود: به دلیل غیر رقابتی بودن بازار داخلی خودرو مردم نمی‌توانند خودروسازان را به طور کامل تحریم کنند. شاید برخی بگویند به جای خودروهای داخلی، خودروی چینی می‌خرند، اما پاسخ این است که خودروهای چینی نیز فاقد استانداردهای ایمنی و کیفی هستند.

به گفته سیدمحمد بیاتیان رئیس کمیته تولید ملی و حمایت از ساخت داخل مجلس، سنگ بنای صنعت خودروسازی کشور هم در بخش استاندارد تولید و هم در بخش دانش فنی، کج گذاشته شده است.

نماینده مردم بیجار در مجلس، صنعت خودروسازی کشور را متاثر از تصمیمات سیاسی دولتمردان دانست و افزود: دخالت‌های غیر کارشناسی دولتی در کنار کمبود سرمایه در گردش و دانش فنی از رده خارج موجب تولید خودروهای نامرغوب ایرانی شده است.

به اعتقاد وی، همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک خودروسازان ایرانی و اروپایی موجب پایان دادن به تراژدی تولید خودروهای بی‌کیفیت ایرانی دانست.

رئیس کمیته تولید ملی و حمایت از ساخت داخل مجلس نهم در عین حال نسبت به تداوم تولید یا مونتاژ خودروهای بی کیفیت و از رده خارج حتی در قالب همکاری مشترک با خودروسازان اروپایی هشدار داد و افزود: در قراردادهای جدید همکاری باید نسبت به انتقال فناوری و دانش فنی خودروهای از رده خارج اروپایی به شدت مراقبت کرد. خودروسازان نباید از مونتاژ خودروهای از رده خارج اروپایی در دوران پسا تحریم خوشحال باشند، این مساله دردی را از صنعت خودروسازی کشور دوا نمی‌کند.

بیاتیان، نخریدن خودروی نو توسط مردم را دارای تاثیرات کوتاه مدت و ناپایدار دانست و افزود: با وضعیت فعلی شرکت‌های خودروساز، نخریدن خودرو با هدف کاهش قیمت دور از ذهن است البته تاثیر نخریدن خودرو توسط مردم موجب کوتاه شدن دست شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو می‌شود. تعیین قیمت خودرو بر اساس اقبال یا بی رغبتی مردم در کنار نخریدن خودروهای خارج از رده و پر مصرف، موجب تطبیق تولیدات خودروسازان بر اساس سلیقه و نیاز مشتریان می‌شود.

نماینده مردم بیجار در مجلس با اشاره به نقش لوازم یدکی چینی در سرعت گرفتن و گسترش کمپین نخریدن خودرو توسط مردم، گفت: توسعه خودروهای بی‌کیفیت چینی و گسترش استفاده از لوازم یدکی نامرغوب چینی در خودروهای ایرانی موجب افزایش بی‌رغبتی مردم به خرید خودروهای نو شده است.

گزارش از خبرنگار پارلمانی ایسنا هادی فرهنگ‌زاد

انتهای پیام