مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به پررنگ بودن برنامه‌های دفتر ذخایر ژنتیک در برنامه ششم توسعه با وجود کمبود نیروی متخصص گفت: در این برنامه بحث فسیل‌های مناطق، بررسی‌ها، استخراج‌ها و اکتشافات، شناسایی و حفاظت، بحث مطالعات ژنتیک روی گونه‌های جانوری و گونه‌های گیاهی دیده شده است .
دکتر اصغر مبارکی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه یکی از دفاتری که در برنامه ششم توسعه مورد توجه قرارگرفته، دفتر ذخایر ژنتیک است، گفت: این امر در نتیجه حساسیت و تلاش کارشناسان این دفتر اتفاق افتاده است و حداقل امیدواریم در پایان برنامه ششم توسعه کارهای ژنتیکی گونه‌های جانوری اندمیک را انجام بدهیم. در این راستا دو، سه پروژه تعریف کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه بخشی از کار دفتر ذخایر ژنتیک بحث موزه تاریخ طبیعی کشور است گفت: رسالت نمایشگاهی موزه بخش کوچکی از آن است، بخش مهم دیگر که موزه تاریخ طبیعی برعهده دارد، بحث علمی، اطلاعاتی و اطلاع‌رسانی است که یک موزه تاریخ طبیعی باید ذخیره اطلاعاتی از کشور باشد.
مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک با اشاره به مشکل موزه تاریخ طبیعی در طبقه‌بندی و نگهداری گونه‌های مختلف کشور، افزود: موزه‌های تاریخ طبیعی کشورهای دیگر مثل کالیفرنیا، شیکاگو و لندن مجموعه وسیعی را که شامل همه گونه‌های بخش‌های مختلف دنیا می‌شود را دارند، یا موزه‌هایی دارند که به طور اختصاصی روی یک گونه یا گونه‌های بخش‌های مختلف جهان کار می‌کنند و از طریق ارتباط با این مجموعه‌ها می‌توان به گونه‌های در دسترس آنها دست پیدا کرد.
تبادل اطلاعات، نمونه ژن و بافت و بازدید موزه‌ها از تاثیرات ارتباطات بین‌المللی موزه‌های تاریخ طبیعی است
وی با اشاره به اینکه موزه تاریخ طبیعی به عنوان یک مرکز نگهدارنده ذخایر ژنتیکی در همه جای دنیا همین وظیفه را دارد، گفت: در سطح دنیا بسیاری از کارشناسان دنبال دستیابی به گونه‌های موجود در ایران و مطالعه بر روی آنها و تشخیص تفاوت گونه موجود در ایران با گونه‌های سایر کشورها هستند که با توجه به ماهیت موزه در زمینه تبادل اطلاعات، نمونه ژن و بافت و بازدید از موزه‌ها، می‌توان در حوزه ارتباطات بین‌المللی فعال بود، درهمین راستا یکی از کشورها که کلکسیون گوزن‌ها را دارد، از موزه ایران درخواست کرده که نمونه گوزن زرد را هم داشته باشد تا مجموعه‌شان کامل شود.
مبارکی با بیان اینکه در موزه‌های معتبر جهان حیوان را به صورت تاکسیدرمی شده نگهداری می‌کنند و نمونه ژنی و نمونه بافت گونه را نیز دارند، اظهارکرد: سال پیش بعد از 120 سال توانستیم یک گونه مارمولک را ببینیم که جمع‌آوری نمونه‌های آن را برای مطالعات ژنتیکی انجام دادیم. دانشگاه برلین هم که نمونه‌هایی از جاهای دیگر دنیا داشت را برای ما فرستاده تا مطالعات ژنتیکی کاملی انجام دهیم که این وظیفه موزه‌ها هم بسیار مهم است.
کمبود متخصص در دفتر ذخایر ژنتیک
وی در ادامه با بیان اینکه بحث تولید مقاله، گزارش و کتاب نیز از جمله وظایف موزه‌هاست، اما متاسفانه ایران در این بخش ضعیف‌ترعمل کرده است، افزود: مشکل اول ما در این بخش کمبود نیروی انسانی و امکانات است و کمی بودجه مشکل اصلی ما نیست. تعداد نیروی انسانی فعال در بخش های مختلف دفتر ذخایر ژنتیک کم است و همه امور مربوط به برنامه‌ریزی برای انجام کارهای تحقیقاتی و رفتن به فیلدها برعهده این افراد محدود است.
مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک در توضیح کمبود نیروی سازمان حفاظت محیط زیست برای انجام امور تحقیقاتی گفت: در حال حاضر سازمان استخدام ندارد، ضوابط اداری نیز بخشی از مشکل است، زیرا از لحاظ قوانین اداری امکان انتقال کارشناسان حاضر در استان‌ها و شهرهای دیگر به تهران وجود ندارد. برای همین از افراد و کارشناسان مختلف که بر روی گونه‌های خاص تخصص دارند، دعوت کرده‌ایم تا حداقل به صورت پروژه‌ای با ما کار کنند تا بتوانیم از سواد و اطلاعات آنها در این زمینه استفاده کنیم.
NGOها کمک‌رسان سازمان در جبران کمبود نیروی آن هستند
وی با اشاره به تاکید معصومه ابتکار بر ضرورت وجود بدنه کارشناسی سازمان، گفت: هنوز مشکلاتی در مورد جذب نیروی کارشناس برای سازمان وجود دارد و توجه جدی سازمان به NGOها نیز از همین جهت است که وجود این نقیصه را در حوزه کمبود نیروی متخصص به گونه‌ای برطرف کند.
مبارکی در ادامه با اشاره به سایر وظایف این دفتر اضافه کرد: انجام کارهای تحقیقاتی بر روی گونه‌ها برای ثبت اطلاعات آنها نیز بخشی از وظایف دفتر ذخایر ژنتیک است. البته حوزه مطالعاتی دفتر بسیار گسترده است و شامل کل جانوران مهره‌دار و بی‌مهره از جمله حشرات که تنها یک متخصص دارد، نیز می‌شود.
وی با بیان اینکه علاوه بر مطالعه بر روی گونه‌های شناسایی شده، شناسایی و بررسی گونه‌های ناشناخته نیز از برنامه‌های کار دفتر ذخایر ژنتیک است، گفت: مطالعه روی گونه‌های گیاهی، پراکنش و وضعیت آنها، شناسایی نقاط حساس از وظایف بخش گیاهی دفتر است که نیروی بخش گیاهی تنها دو نفر است.
شناسایی و مطالعه بر روی گونه‌های بومی در اولویت دفتر ذخایر ژنتیک
مبارکی با بیان اینکه مطالعات گیاهی ما با اولویت بر گونه‌های اندمیک و مناطقی که اطلاعات کمتری از آنها داریم، بوده است، گفت: همه مطالعات این بخش را که شامل شناسایی، ثبت و جمع‌آوری گونه‌ها است، کارشناسان ما علی‌رغم وجود مشکل کمبود نفرات بر عهده دارند.
وی با بیان اینکه در بخش زیست فناوری یا ژنتیکی دارای آزمایشگاه مجهزی هستیم، گفت: مشکل عمده ما در این بخش، بحث هزینه‌های جاری آزمایشگاه است؛ خرید مواد و جایگزین کردن آنها و انجام کارهای آزمایشگاهی برای گرفتن نتایج ذخایر ژنتیکی که احتیاج مبرمی به بودجه دارد. که در حال حاضر از لحاظ مشکل اداری آن در حال حل شدن است.
مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک سازمان حفاظت محیط زیست از انجام مطالعات ژنتیکی چند گونه شامل یوزپلنگ و پلنگ خبر داد و گفت: هفته قبل اولین جلسه کمیته مشارکتی ذخایر ژنتیکی سازمان برگزار شد و سه نفر از برجسته‌ترین اساتیدی که روی ژنتیک گونه‌های پرندگان، خزندگان و دوزیستان و پستانداران کار می‌کنند، برای شرکت در این کمیته دعوت شده‌اند که همکاری داوطلبانه‌ای با سازمان دارند، چند فعالیت عمده برای انجام مطالعات تعریف شده است و بخش‌های آموزشی، تحقیقاتی و برنامه‌ریزی نیز فعال هستند.
مبارکی در خاتمه با اشاره به اقدامات موردی سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه مطالعات ژنتیک گونه‌ها گفت: کار مطالعات یوزپلنگ شروع شده و تا استخراج DNA پیشرفت کرده‌ایم و کارهای ژنتیکی آن در حال تکمیل است. در مورد پلنگ هم جمع‌آوری نمونه آن انجام شده است.
انتهای پیام
نظرات