مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بررسی‌ها نشان می دهد اگر دام های اهلی دو سال مداوم واکسن طاعون نشخوارکنندگان را دریافت کنند مادام العمر نسبت به آن بیماری ایمن می شوند ولی در حال حاضر تنها زمانی که گزارشی از مشاهده بیماری به آن سازمان می رسد، اقدام به واکسیناسیون می کنند، در حالی که این روش درستی نیست و در این فاصله، بیماری تلفات خود را می گیرد.

به گزارش سرویس محیط زیست ایسنا، مجید خرازیان مقدم در نشست مشترک سازمان های حفاظت محیط زیست و دامپزشکی کشور که با حضور روسای دو دستگاه و استاندار مرکزی به منظور بررسی راهکارهای مقابله با شیوع طاعون در هفتاد قله به میزبانی سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، ضمن ارائه آمار تلفات حیات وحش بر اثر بیماری طاعون در استان مرکزی و ارائه گزارشی از شرایط حیات وحش استان پس از بیماری، اشاره ای هم به اقدامات انجام شده در هفتاد قله و استان مرکزی پس از تایید بیماری و تلفات حیات وحش داشت و گفت: دفن بهداشتی، ضد عفونی کردن آبشخورها و امحای اصولی برخی از اقدامات صورت گرفته است.

وی افزود: به دلیل انتقال این بیماری ویروسی از دام اهلی به حیات وحش، یکی از علل مهم گسترش این بیماری، ورود دام های اهلی به مناطق حفاظت شده تحت پوشش سازمان حفاظت محیط زیست است که سال هاست ادامه دارد و امیدوارم این مساله با توجه و پیگیری ویژه ادارات کل منابع طبیعی سراسر کشور رفع و این ادارات با روش های مختلف مانع ورود دام های اهلی به مناطق حفاظت شده شوند.

مقدم ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد اگر دام های اهلی دو سال مداوم واکسن طاعون نشخوارکنندگان را دریافت کنند مادام العمر نسبت به آن بیماری ایمن می شوند ولی در حال حاضر به دلیل محدودیت های که سازمان دامپزشکی با آن ها مواجه است تنها زمانی که گزارشی از مشاهده بیماری به آن سازمان می رسد، اقدام به واکسیناسیون می کنند، در حالی که این روش درستی نیست و در این فاصله، بیماری تلفات خود را می گیرد.

درخواست برای رفع موانع تولید و واردات واکسن طاعون نشخوارکنندگان

وی ضمن یادآوری اهمیت اکولوژیک و اقتصادی گونه های حیات وحش، خواستار رفع موانع تولید و واردات واکسن طاعون نشخوارکنندگان به منظور جلوگیری از تکرار حوادث مشابه شد و خاطرنشان کرد: وقتی یک گوسفند تلف می شود می توان ارزش اقتصادی آن را مشخص کرد اما زمانی که یک کل یا قوچ از بین می رود نمی توان ارزش اقتصادی آن را تعیین کرد.

مقدم با تاکید بر اهمیت انجام این واکسیناسیون در کشور به ویژه ده استان برخوردار از بالاترین جمعیت حیات وحش کل، بز، قوچ و میش و تمرکز بالغ بر 70 درصد این گونه ها در این ده استان، تصریح کرد: شرایط تلفات حیات وحش بر اثر خشکسالی با شرایط تلفات بر اثر بیماری طاعون کاملا متفاوت است. زیرا در خشکسالی حیات وحش ضعیف تر از بین می رود، ولی در طاعون عکس آن رخ می دهد و این آسیب بزرگی به ذخیره ژنتیکی ایران است.

میزان کمی از واکسن مورد نیاز تامین شده است

داریوش جهان پیما مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی نیز با اشاره به تلف شدن تعدادی کل و بز در گله‌های حیات وحش بر اثر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (ppr)، گفت: ورود دام به مناطق حفاظت شده و تماس مستقیم دام‌های اهلی با حیات وحش منجر به انتقال ویروس طاعون نشخوارکنندگان از دام‌های اهلی و جمعیت گوسفند و بز به عنوان میزبانان اصلی این ویروس شده است.

وی با اشاره به سابقه بیماری طاعون نشخوارکنندگان در ایران افزود: این بیماری از سال 78 وارد کشور شد و برای مقابله با آن، برنامه سالانه واکسیناسیون را پیگیری می کنیم که البته به دلیل محدودیت های موجود، میزان واکسن در اختیار سازمان دامپزشکی، جوابگوی نیاز کشور نیست.

مدیرکل دفتر بهداشت و بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی ضمن یادآوری این موضوع که بیماری در صورتی به گله‌های وحشی منتقل می‌شود که با دام‌های اهلی ارتباط مستقیم داشته باشند، اظهار کرد: بعضا دیده می‌شود که محدوده‌های حفاظت شده به دلایل مختلف برای چرا در اختیار دامداران قرار می‌گیرد و مثلا تلفیق و یکی شدن آبشخور دام‌های اهلی و گله‌های وحشی منجر به انتقال بیماری می شود که این خطر بزرگی در انتقال این بیماری ویروسی است.

جهان‌پیما در مورد گله‌های وحشی در منطقه هفتاد قله گفت: در دام اهلی تلفاتی از بیماری مشاهده نشد و تنها بیماری از طریق آنها به حیات وحش منتقل شده است.

وی ادامه داد: با توجه به قرار گرفتن 80 درصد کشور در نقشه کوچ عشایر، همچنین در اختیار داشتن 28 درصد دام کشور توسط عشایر، نگرانی ها برای انتقال این بیماری در کشور بسیار شدید و بالاترین زمان رخداد این بیماری نیز همزمان با فصول کوچ عشایر یعنی بهار و پاییز است.

مدیرکل دفتر بهداشت و بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی تصریح کرد: اولین و بهترین کار برای جلوگیری از انتقال این بیماری ویروسی به حیات وحش و یکی از بهترین اقدامات کوتاه مدت، جلوگیری از تماس با دام‌های اهلی و همچنین گسترش واکسیناسیون دام اهلی در مناطق درگیر همچون هفتاد قله است.

وی با اشاره به پروتکل جهانی ریشه‌کنی بیماری ویروسی طاعون نشخوارکنندگان کوچک تصریح کرد: یکی از مهمترین راهکارهای بلند مدت برای ریشه‌کنی این بیماری سالانه 80 میلیون دوز واکسن مورد نیاز است که تنها برای پوشش واکسیناسیون بره و بزغاله های حساس دو سال پیاپی به 17 میلیون دوز واکسن نیاز است.

جهان‌پیما گفت: مقابله با بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (ppr) چهار مرحله پیشگیری، کنترل، ریشه کنی و عدم مداخله دارد و ما در مرحله دوم هستیم و برای پوشش مناطق کانونی 26 میلیون دوز واکسن مورد نیاز است که از تعهد تأمین 15 میلیون دوز آن توسط مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی فقط 6 میلیون دوز آن به ما داده شده است.

وی افزود: اگر چه با همین 6 میلیون دوز، به دلیل واکسیناسیون به موقع و توزیع استانی مناسب، شرایط کنترل بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در کانون‌های درگیر بهبود یافته و با افت 50 درصد کانون های درگیر مواجه بودیم.

جهان پیما خاطرنشان کرد: استفاده از مواد ضدعفونی کننده مناسب تجاری و عدم استفاده از آهک و فرمالین برای اجرای دقیق ضدعفونی آبشخورها و فضای اطراف آن ها، دیگر از اقدامات کوتاه مدت برای مقابله با بیماری است.

وی یکی از مهم ترین دلایل توقف یا کندی روند ریشه کنی این بیماری را نبود اعتبارات کافی برای تهیه واکسن، مایه کوبی، تجهیز آزمایشگاه ها، توسعه سامانه های اطلاعاتی و نیازهایی ازاین دست دانست.

مدیرکل دفتر بهداشت و بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی گفت: این بیماری از سال 1942 اولین بار در کشور ساحل عاج مشاهده شد و سپس کل قاره آفریقا به جز جنوب آن را فرا گرفت.

وی افزود: این بیماری ویروسی در نقاط دیگری مثل خاورمیانه، آسیای مرکزی و جنوب آسیا نیز انتشار یافت و سرانجام در سال 1378 از کشور عراق به ایران راه یافت و استان‌های غربی نخستین استان‌های درگیر با این بیماری بودند.

طاعون نشخوارکنندگان کوچک، سومین کاندید ریشه‌کنی در جهان

مدیرکل دفتر بهداشت و بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی اظهار داشت: سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) و فائو این بیماری را به عنوان سومین کاندید ریشه‌کنی در جهان معرفی کرده اند و برنامه‌ریزی شده که این بیماری در بازه‌ زمانی 15 ساله یعنی از سال 2015 تا 2030 به طور کامل در دنیا ریشه‌کن شود.

وی خاطرنشان کرد: منطقه خاورمیانه از بزرگترین کانون های مستعد این بیماری و از نظر سازمان بهداشت جهانی دام (OIE) این منطقه یکی از بزرگترین تهدیدها برای شیوع این بیماری به حساب می آید و از این رو شرایط ایران بسیار حساس و دشوار است.

جهان‌پیما با بیان اینکه سازمان دامپزشکی ایران در سال 2011 توسط مجامع بین‌المللی برای ریشه‌کنی آبله گاوی مورد تقدیر قرار گرفت تصریح کرد: آبله گاوی دومین بیماری کاندیدای ریشه کنی به شمار می‌رود که در سال 2011 ریشه‌کنی آن اعلام شد.

بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در این جلسه مقرر شد، پیگیری های لازم برای رفع موانع موجود برای تولید و واردات واکسن مورد نیاز، جلوگیری یا ایجاد محدودیت برای ورود دام به مناطق حفاظت شده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، تامین اعتبارات برای برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت مقابله با شیوع طاعون در حیات وحش کشور صورت پذیرد.

انتهای پیام