طبق گزارش‌ها و اخبار منتشر شده، منطقه آسیای مرکزی و قفقاز با بحران گرایش به افراط‌گرایی دست به گریبان است.

برخی کارشناسان بی‌توجهی به اعتقادات مذهبی و یا ممانعت از به جا آوردن رسوم دینی را عامل سرخوردگی و گرایش آنها به گروه‌های افراط‌گرا می‌دانند. این امر در نظام‌های سکولار و یا دولت‌هایی که نگرش مثبتی نسبت به رواج اسلام‌گرایی ندارند بیشتر به چشم می‌خورد.

مشکلات اقتصادی و نبود بازار کار از یک سو و دادن پیشنهادهای کاری و تامین هزینه‌های معیشتی از سوی افراط‌گراها برای افراد جویای کار در آسیای مرکزی و قفقاز باعث افزایش گرایش به گروههای تندرو در این منطقه می‌شود.

سیدرسول موسوی، سفیر پیشین ایران در تاجیکستان در گفت‌وگو با ایسنا، مطالب منتشر شده در رسانه‌ها در خصوص تحولات آسیای مرکزی و قفقاز را مغایر با حقایق این منطقه دانست و گفت: هر چند در آسیای مرکزی گرایش‌هایی نسبت به جریان‌های افراطی مانند داعش وجود دارد اما نکته قابل توجه این است که در حال حاضر منطقه آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان بیشتر محل سربازگیری داعش است تا محلی برای حضور آنها.

گرایش های ضد دینی، اقدامات نژادپرستانه و بی سیاستی سازمان های مربوطه و یا سکوت تعمدی آنها در قبال اینگونه اقدامات همگی می توانند موجب تحریک افرادی شوند که اجازه حضور در جامعه با پوششی که به آن باور دارند و یا عمل به رسومی که در دینشان توصیه شده است را ندارند این افراد را به سمت گروههایی سوق می دهد که به آنها احساس هویت داده و تشویقشان کند.

این کارشناس در این رابطه توضیح داد: متأسفانه جریان‌های ضددینی و افراط‌گرایی ضددینی که حجاب و گذاشتن محاسن را ممنوع یا با مشکل مواجه می کنند در برخی از کشورهای آسیای مرکزی به چشم می‌خورند تا جایی که مردم در این مناطق حتی اجازه ندارند به کودکان خود آداب و رسوم اسلامی را آموزش بدهند و یا اینکه در این کشورها پیشنهادهایی برای برداشتن اسامی اسلامی شده که همه این فشارها موجب تحریک مسلمانان منطقه می‌شود.

این کارشناس مسائل اوراسیا با تأکید بر این‌که آسیای مرکزی با بحران افراط‌گرایی‌ روبرو است، گفت: وقتی برای کمبودهای اجتماعی،‌ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آنها فکر جدی نشده باشد مردم نیز راهی به جز پیوستن به گروه‌هایی مانند داعش را پیش روی خود نمی بینند. در حالی که اگر دولت ها به مسائل اقتصادی و معیشت مردم توجه کنند و آزادی‌های مشروع آنها که عمل به اعتقادات مذهبی را هم شامل می شود رعایت کنند دیگر دلیلی وجود ندارد که جذب گروه‌های تندرو شده و دست به کشتار بزنند.

وی ادامه داد: طبق گفته وزیر کشور تاجیکستان بیش از 382 نفر از تاجیکستان به سمت سوریه و عراق رفته‌اند. همچنین آمارهای دیگری هم وجود دارد که از قزاقستان،‌ قرقیزستان و ازبکستان به گروه‌های افراطی پیوسته‌اند و در مجموع می‌توان گفت حدود 5 تا 6 هزار نفر از آسیای مرکزی به گروه‌های افراطی پیوسته‌اند.

این کارشناس مسائل اورآسیا با بیان این‌که علائمی از بازگشت افرادی که به داعش پیوسته‌اند وجود ندارد، گفت: در حال حاضر این تعداد از افراد از منطقه خارج شده‌اند و نکته قابل توجه کمک‌هایی است که به این افراد می‌شود تا آسیای مرکزی را ترک کنند. علاوه براین کمک ها تبلیغات زیادی هم صورت می‌گیرد تا این افراد به سمت گروه‌های افراطی گرایش پیدا کنند.

اخیرا داعش اعلام کرده است که برای مشاغل مختلف نظیر معلمی، پزشکی و ... نیرو جذب می‌کند. همچنین عنوان کرده است که این افراد لزوما نباید دست به سلاح ببرند و صرفا می توانند در حیطه شغلی خود فعالیت کرده و درآمد بالایی هم داشته باشند.

موسوی در این رابطه خاطرنشان کرد: لزوماً دلیل گرایش‌ها به داعش در آسیای مرکزی و قفقاز دلایل اعتقادی و فکری نیست بلکه اغلب به دلیل نبود کار و درآمد کافی است که این افراد به سمت این گروه‌ها گرایش‌ پیدا کرده و به سوریه و عراق می‌روند.

موسوی با اشاره به وضعیت بد اقتصادی در برخی از کشورهای آسیای مرکزی، گفت: به صورت آماری حقوق یک کارگر در تاجیکستان به صورت ماهیانه 150 دلار است ولی اگر همین فرد در روسیه کار کند حقوق ماهیانه او 1500 دلار می‌شود. همچنین اگر بتواند خود را به سوریه برساند حقوق این فرد تا 5 هزار دلار در ماه نیز می‌رسد. افرادی که از آسیای مرکزی به سمت روسیه می‌روند به دنبال درآمد و شغل هستند آنها به عنوان راننده، پرستار و سایر مشاغل جذب بازار کار در این کشور می‌شوند.

این کارشناس مسائل آسیای مرکزی و قفقاز با بیان این‌که مشکلات اقتصادی و توسعه‌نیافتگی در منطقه آسیای مرکزی از مهمترین علل استقبال مردم از گروه‌های افراطی است، افزود: وقتی که به دلیل نبود کار مردم از آسیای مرکزی و کشورهایی مانند تاجیکستان به سمت روسیه می‌روند با مشکلاتی روبرو هستند. مثلاً این‌که با گروه‌های نژادپرست در این کشور روبرو می‌شوند که مخالف حضور آسیای مرکزی‌ها در بازار کار روسیه هستند. چرا که با افزایش نیروی کار از آسیای مرکزی در روسیه نیز به نوعی بازار کار برای روس‌ها کمتر شده است.

امروز کشورهای منطقه تنها نگران عضوگیری داعش از آسیای مرکزی نیستند بلکه بیشترین هراس آنها از بازگشت نیروهایی است که در عراق و سوریه دست به کشتار بی سابقه ای زده اند و حالا کم کم خاورمیانه را به سمت آسیای مرکزی ترک می کنند. دولت های منطقه نگران حملات تروریستی هستند که این افراد ممکن است در کشورهای خود انجام دهند به همین دلیل به هیچ عنوان آمادگی استقبال از آنها را ندارند.

موسوی با تأکید بر این‌که سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز در خصوص پیوستن مردم این مناطق به داعش و گروه‌های افراطی مانع جدی ایجاد نمی‌کنند، گفت: سازمان‌های امنیتی آسیای مرکزی در رابطه با برگشتن افرادی که عضو داعش و گروه‌های افراطی بودند موانع جدی ایجاد کرده است و با آنها برخورد می‌کند ولی در رابطه با رفتن این افراد حساسیت جدی ندارند و این امر جای سوال دارد که چرا اجازه می‌دهند به راحتی جمعیتی از کشورشان با هدف پیوستن به افراط‌گراها خارج شوند و آنها هیچ اقدامی در این زمینه نمی‌کنند.

وی در پایان تأکید کرد: حضور گروه‌های داعش و تروریستی در آسیای مرکزی بازی کثیفی است که توسط سرویس‌های غربی و منطقه‌ای تشدید می‌شود تا از شرایط به وجود آمده سوءاستفاده کنند و امیدواریم که هرچه زودتر دولت‌های منطقه متوجه وضعیتی که در آن قرار گرفته‌اند بشوند و هرچه بهتر به بهبود اوضاع معیشتی و اجتماعی و دادن آزادی‌های مشروع دینی در جوامع خود روی بیاورند.

انتهای پیام