یک کارشناس و محقق اقتصاد منابع ‌طبیعی و محیط‌ زیست گفت: با توجه به اعلام داخلی بودن منشاء گرد و غبار اخیر استان خوزستان آیا وقت آن نرسیده که بیداری اژدهای سیاه گرد و غبار موجب بیدار شدن مسئولان ملی و منطقه‌­ای از خواب گران شود؟

امیرحسین منتظرحجت در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) -منطقه ‌خوزستان- اظهار کرد: بیش از یک دهه است که پدیده­ طوفان‌های گرد و غبار، نفس خوزستان را به شماره انداخته و مشکلات فراوانی برای ساکنان این خطه مظلوم به وجود آورده است. این پدیده مخرب سلامت ساکنان استان را تهدید می‌کند، آثار روانی بسیار دارد، رشد گیاهان را کند و عملکرد طبیعی آن‌ها را مختل می­‌کند، استهلاک صنایع را افزایش می‌­دهد، چهره شهرها را زشت و با تعطیلی­‌های مکرر به لحاظ اقتصادی مشکلات فراوانی بر پیکره استان وارد می‌­نماید.

وی افزود: این موضوع ابعاد فراوانی دارد که از آن جمله می‌­توان به چرایی به وجود آمدن این پدیده، پیامدهای وقوع و راه‌های کنترل آن اشاره نمود.

منتظرحجت ادامه داد: اساسا طوفان‌های گرد و غبار، پدیده­ای مختص مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان است که فراوانی آن طی سال‌های گذشته در بعد منطقه­ای و جهانی افزایش یافته است. بر کسی پوشیده نیست که محیط زیست پیرامون ما دارای یک چرخه­ طبیعی است که در صورت بروز هرگونه اخلال در بخشی از این چرخه، واکنش طبیعی آن را در پی خواهد داشت. به عنوان نمونه وجود تالاب‌ها در منطقه خوزستان برای سالیان متمادی به خوبی موجب ایجاد رطوبت کافی در لایه­‌های سطحی خاک، پوشش آبی کانون‌های ایجاد گرد و غبار و ایجاد رطوبت کافی هوا بوده است.

وی گفت: وجود رودخانه‌­های پر آب و پوشش گیاهی حوضه آبریز آنها به همراه تزریق رطوبت کافی در خاک موجب انسجام لایه­‌های خاک شده و از بلند شدن گرد و غبار و ذراتی که ابعاد آنها در حد میکرون و وزنی در مقیاس میکروگرم دارند، می­‌شده است، اما چه شد که به یکباره اژدهای سیاه گرد و غبار بیدار شد و خواب راحت را از چشم مردم خوزستان ربود؟

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: با توجه به اعلام داخلی بودن منشاء گرد و غبار اخیر استان آیا وقت آن نرسیده که بیداری اژدهای سیاه گرد و غبار موجب بیدار شدن مسئولان ملی و منطقه­‌ای از خواب گران شود؟

وی عنوان کرد: با اندکی تامل در میزان ریزش‌های جوی یک دهه گذشته آشکار می‌­شود که با کاهش چشمگیری مواجه بوده­‌اند. در این شرایط، ‌مدیریت بهره­‌ور منابع آب یکی از ضروری‌­ترین اقدامات لازم جهت مواجهه با این کاهش است که در این زمینه نشانه­‌های روشنی به غیر از برگزاری چند همایش و گردهمایی ندیده‌ایم.

منتظرحجت ادامه داد: ایجاد سدهای مختلف بر روی رودخانه­‌های استان خوزستان و برداشت‌­های بی‌رویه برای مصارف کشاورزی، صنعتی و شرب موجب شده تا میزان آب رودخانه­‌ها کاهش یابد و حق­آبه­ تالاب‌ها داده نشود که این امر در کنار خشکسالی­‌های اخیر، موجب خشکی بخشی از بستر تالاب‌ها شده است که با توجه به مستعد بودن خاک بستر تالاب‌ها ایجاد پدیده گرد و غبار امری طبیعی خواهد بود. به بیانی دیگر مصداق این آیه شریفه قرآن مجید شده‌ایم که ظهر الفساد فی البر والبحر بما کسبت ایدی الناس ...

وی اظهار کرد: اقدامات بلندمدتی که می­توان در مواجهه با پدیده گرد و غبار انجام داد، دارای ابعاد ملی و فراملی است. در بعد ملی و استانی اقداماتی هم­چون دادن حق­آبه تالاب‌ها، نهادینه کردن استفاده بهینه از منابع آبی در بخش‌های مختلف اقتصاد از طریق به کارگیری فناوری‌های مدرن و آموزش عمومی، تقویت تشکل‌های غیردولتی و احزاب سبز مدافع محیط زیست برای فرهنگ­سازی، نهادینه کردن جلوگیری از اجرای پروژه­‌های فاقد توجیه زیست‌محیطی در بستر تالاب‌ها و رودخانه­‌ها، جلوگیری از تخلیه پساب­‌های صنعتی و کشاورزی در رودخانه­ ها و تالاب‌ها با استفاده از ابزار بازاری و حاکمیتی از جمله این اقدامات است.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: اما در کوتاه­‌مدت نیز با نصب ایستگاه‌های پایش گرد و غبار در داخل کشور و در کشور عراق برای اعلام به موقع وقوع پدیده گرد و غبار و تعطیلی به موقع ادارات و مراکز آموزشی می‌­توان از خسارات بیشتر انسانی جلوگیری کرد. ارایه‌­ی کمک­‌های کارشناسی و تخصصی به کشور عراق برای احیای تالاب‌ها، استفاده از فناوری‌های جدید در جهت بارور کردن ابرها در جهت افزایش ریزش‌های آسمانی و مالچ‌­پاشی از دیگر اقدامات کوتاه مدتی است که می­‌توان برای کنترل این پدیده­ی شوم انجام داد.

منتظر حجت ‌تصریح کرد: با توجه به عزم جدی دولت برای انتقال آب از سرچشمه­‌های کارون در استان چهارمحال و بختیاری برای مصارف شرب سه استان اصفهان، یزد و کرمان کاهش دبی آب رودخانه­‌های استان و تشدید وضعیت موجود دور از انتظار نیست.

وی اظهار کرد: البته نمی‌­توان شرایط بحرانی سه استان مذکور را به لحاظ آب نادیده گرفت، اما نمی‌توان به دور از مبانی علم اقتصاد محیط زیست نیز دست به تخصیص منابع طبیعی بین حوضه­‌های مختلف آبریز زد. بر اساس مبانی نظری علم اقتصاد محیط زیست، تخصیص منابع به وسیله دولت، تخصیصی غیربهینه و اتلاف منابع آبی را در پی خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌­رسد ارزش‌گذاری اقتصادی منابع آب و سپس ایجاد یک بازار بین‌استانی برای مبادله آب می­‌تواند موجبات بهینگی تخصیص این مایع حیاتی را در پی داشته باشد.

‌

انتهای پیام