اثر باستانی و تاریخی غار کرفتو در صخره‌ی مرتفعی در حدود 67 کیلومتری شمال غرب دیواندره و با احتساب همین مسافت در شرق شهر سقز واقع است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی کردستان، دسترسی به غار باستانی «کرفتو» از طریق شهر دیواندره و سه راهی تکاب گورباباعلی و از طریق سقز و مسیر آسفالته صاحب به میرسعید و از طریق تکاب و مسیر جاده‌ی روستای علی آباد امکانپذیر است.

کرفتو بعنوان یکی از آثار شاخص و حائز اهمیت کردستان در تحت شماره 230 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در طول سال بسیاری از علاقه‌مندان داخلی و خارجی از آن بازدید می‌کنند.

غار کرفتو از نوع غارهای آهکی و طبیعی است و به احتمال زیاد در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته است، در گذشته بر اثر سکونت اقوام گوناگون تغییرات و دگرگونی و دخل و تصرفاتی در غار ایجاد شده و فضاهایی بصورت اتاق‌های تودرتو، راهرو، و دالان عبوری و... به وجود آمده است از همین‌رو در میان غارهای دست‌کن، شهرت فراوانی دارد.

ارتفاع دهانه‌ی ورودی فعلی غار از سرتپه در حدود بیست تا بیست و پنج متر بوده که در گذشته راهی به نسبت سخت و دشوار در کمر کو و صخره هدایت بازدیدکنندگان به داخل غار را بر عهده داشت، به صورتی‌که با قرار دادن شماری سنگ چین و استفاده از پلکان‌های چوبی علاقه‌مندان می‌توانستند با دشواری به داخل راه یابند.

در قسمت جلویی غار، چهار طبقه معماری صخره‌ای و دست‌کن ایجاد شده که در هر طبقه علاوه بر ایجاد اتاق‌های تودرتو با پنجره‌ها و نورگیرهایی به فضای بیرونی و درگاهی‌های مربوطه، دالان‌ها و راهروهای عبوری بمنظور ارتباط با طبقات، پله‌های تراشیده شده در سنگ و ... و حتی اقدام به ایجاد جای مناسب کلون و چفت و بست پنجره‌ها و درگاهی‌ها کرده‌اند.

بر روی دیوار برخی اتاق‌های طبقات و راهروهای عبوری آنها نقوشی بصورت خلاصه شده از جانوران و گیاهان وجود دارد، اما زیباترین بخش معماری غار طبقه‌ی سوم آن بوده که علاوه‌بر دقت در تراشیدن و کندن اتاق‌ها، فرم خاص سقف‌ها بصورت کمانی و ایجاد درگاهی‌ها و پله‌های آستانه آن، پنجره و نورگیرهای اتاق‌ها از نظر تزئینات به کار رفته و .... اهمیت خاصی دارد.

بر روی سردر ورودی یکی از اتاق‌های طبقه‌ی سوم کتیبه‌ای یونانی وجود دارد که تا حد زیادی صدمه دیده است در این کتیبه از «الهه‌ی هراکلس» یاد شده و در آن آمده است «این خانه هراکلس است، هرکس در آن وارد شود در امان است».

ستون فقرات اصیل غار قریب به 750 متر طول دارد که از این مسیر پرپیچ و خم، دهانه‌ها و دالان‌های گوناگونی منشعب می‌شود و از همین‌رو تاکنون کسی قادر به شناسایی همه‌ی این مسیرها و تهیه‌ی نقشه‌ی کامل آن نبوده است.

مسیر طبیعی غار، تفاوت‌های بسیاری دارد، طوری‌که در برخی بخش‌ها علاوه بر وسعت خاص دالان‌ها و تالارهای طبیعی و ارتفاع زیاد سقف آنها، قسمت‌هایی وجود دارد که باید به حالت سینه‌خیز و به دشواری از آنها عبور کرد.

مقدمه و پرونده‌سازی برای ثبت جهانی «کرفتو» به 600 میلیون تومان اعتبار نیاز دارد

معاون میراث فرهنگی کردستان در رابطه با غار کرفتو گفت: تهیه‌ی پرونده و اجرای مقدمات ثبت جهانی غار کرفتو نیازمند 500 تا 600 میلیون تومان اعتبار است.

آذرشب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی کردستان، اظهار کرد: از سال 87 تاکنون اقداماتی در این اثر باستانی انجام شده است که از جمله آنها می‌توان به اجرای برنامه‌ی کاوش و حفاری غار طی سه فصل و انجام عملیات خاکبرداری و تخلیه‌ی خاک‌های موجود به‌ویژه در بخش‌های جلویی غار، انجام عملیات برقرسانی و نورپردازی محدوده‌ی داخلی غار تا بخش انتهایی ستون فقرات اصلی در جوانب گوناگون و محدوده‌ی بیرونی اشاره کرد.

وی افزود: ایجاد و احداث پله‌ها و پاگرد سنگی در محدوده‌ی بیرونی غار و نصب پله‌ی فلزی در بخش بیرونی دهانه‌ی آن در راستای تردد آسان گردشگران، ایجاد سکوهای سنگی بمنظور استفاده در اقامت موقت روزانه بازدیدکنندگان و ایجاد عملیات خاکبرداری و ایجاد پارکینگ وسائل نقلیه عمومی از دیگر اقداماتی بوده که در این اثر تاریخی و طبیعی انجام شده است.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کردستان جمع‌آوری، هدایت و کنترل آب چشمه‌ی بیرونی غار و احداث تأسیسات تصفیه‌ی آب بمنظور تأمین آب شرب بازدیدکنندگان، احداث پایگاه عملیاتی، اطاقک نگهبانی و بلیت‌فروشی و سرویس‌های بهداشتی، نصب یک دستگاه موتور برق اضطراری و نصب پله‌ها و نرده‌های چوبی در بخش‌های داخلی غار بمنظور تأمین امنیت گردشگران در هنگام بازدید از فضاهای داخلی را از دیگر اقدامات میراث فرهنگی کردستان در راستای ساماندهی غار کرفتو عنوان کرد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به برنامه‌ها و اقدامات، طی برنامه‌های کاوشی و اجرای امور مطالعاتی و تحقیقاتی نتایجی در خصوص وجود آثاری از دوران پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی در این غار بدست آمده است.

آذر شب گفت: با توجه به اینکه غار کرفتو اثری دست‌کن است، اثری تاریخی و طبیعی محسوب می‌شود و می‌توان مقدمات ثبت جهانی آن را مهیا کرد.

وی با اشاره به اینکه کشور ایران سالانه یک سهمیه را برای ثبت جهانی اثرات تاریخی طبیعی خود دارد، افزود: این امر روند ثبت جهانی غار کرفتو را دشوار می‌کند و تحقق آن مشکل است.

وی با تأکید بر ضرورت آماده‌سازی مقدمات و پرونده‌ی ثبت جهانی کرفتو تصریح کرد: آماده‌سازی پرونده‌ی کرفتو برای ثبت جهانی هزینه‌بر است، طوری‌که 500 تا 600 میلیون تومان اعتبار نیاز دارد که هم‌اکنون با توجه به شرایط اقتصادی و بودجه‌ای کشور و کردستان این امکان وجود ندارد.

معاون میراث، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کردستان اظهار کرد: غار کرفتو تعیین حریم نشده است و در بحث کلان مدیریت مشکلاتی دارد که اگر این مشکلات برطرف شود به روند ثبت جهانی آن کمک می‌کند.

وی اظهار کرد: در صورت تأمین اعتبار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کردستان برای تعیین حریم غار کرفتو بعنوان نخستین اولویت خود اقدام می‌کند.

«واندالیسم» معضلی برای کرفتو

وی یادآور شد: متأسفانه غار کرفتو با «واندالیسم» یعنی نوشتن یادگاری از سوی برخی بازدیدکنندگان مواجه است و این امر به روند تخریب آن کمک می‌کند از این‌رو باید ساز و کاری اندیشیده شود که بازدیدکنندگان بیشتر رعایت کنند و این پدیده نابهنجار کاهش یابد.

به‌گفته‌ی آذرشب، «واندالیسم» به یک معضل برای کرفتو تبدیل شده است، چون پاکسازی آن نیز به این اثر تاریخی آسیب می‌رساند.

وی تصریح کرد: این سازمان در صورت اعلام تمایل سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای خدمات‌دهی و تأسیسات خدماتی خارج از حریم غار و طبق مقررات استقبال می‌کند اما با توجه به اینکه «کرفتو» یک سایت موزه‌ی تاریخی و از آثار نفیس ملی است نمی‌توان مدیریت حریم غار را به بخش خصوصی واگذار کرد، چون اگر آسیبی به آن برسد جبران‌ناپذیر است.

این مسئول، متوسط بازدید سالانه از غار کرفتو را 20 هزار نفر گفت: غار کرفتو میان دو اثر تاریخی تخت سلیمان و بیستون، در یک محور فرهنگی قرار گرفته است و در حالی‌که فاصله این اثر با تخت سلیمان 25 کیلومتر است بعلت عدم آسفالته بودن پنج کیلومتر از جاده‌ی دسترسی به غار کرفتو در حوزه‌ی آذربایجان‌غربی گردشگران این محور فرهنگی کمتر از این غار بازدید می‌کنند.

وی محوطه‌سازی و ساماندهی و نصب تابلوهای راهنما را از برنامه‌های کاری میراث کردستان، طی سال 93 در کرفتو برشمرد و افزود: ما توان خدمات‌دهی را در این مکان نداریم و باید بخش خصوصی را وارد کنیم که با توجه به اینکه ممکن است مقرون به صرفه نباشد تمایل بخش خصوصی نیز کم است.

اعتبارات ناچیز در ساماندهی کرفتو موثر نبوده است

معاون میراث فرهنگی کردستان ساماندهی غار کرفتو را نیازمند 100 میلیون تومان اعتبار دانست و گفت: با وجود اختصاص دادن اعتبار به این اثر تاریخی و طبیعی طی سه سال متمادی، این اعتبار بسیار ناچیز بوده و نتوانسته‌ایم کاری از پیش ببریم.

وی با اشاره به اینکه کرفتو اثری دست کن در چهار طبقه بوده که این ویژگی‌ها امتیازی برای آن محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: این اثر ثبت ملی شده است اما باید برای ثبت جهانی آن نیز تلاش شود، چون در صورت تحقق این مهم سالانه از سوی یونسکو برای آن اعتبار می‌آید و مزایای زیادی نیز بدست می‌آورد.

آذرشب با بیان به اینکه فرمانداری دیواندره امسال، 50 میلیون تومان اعتبار برای این غار در نظر گرفته است، یادآور شد: این اعتبار در صورت تخصیص برای ساماندهی غار هزینه می‌شود و اعتبار ثبت جهانی کرفتو باید از محل اعتبارات ملی تأمین شود.

تبلیغات نامناسب مشکلی بر سر راه جهانی شدن کرفتو

عضو شورای شهر زرینه نیز در رابطه با مشکلات و وضعیت غار کرفتو در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی کردستان،‌ اظهار کرد: از مهم‌ترین مشکلات این اثر تاریخی عدم تبلیغات مناسب برای معرفی این اثر در سطح کشوری و جهانی است که بر سرراه جهانی شدن این اثر نیز قرار دارد.

«یوسف نادری» افزود: این غار که آثار انسان اولیه در آن به چشم می‌خورد مورد بی‌مهری مردم واقع شده است، چون گردشگران با نوشتن یادگاری برروی آن موجب زشت شدن نمای داخل این اثر شده‌اند و می‌طلبد مسئولان برای جلوگیری از این آسیب که تهدیدی برای غار است راه چاره‌ای بگذارند تا دیگر شاهد بدتر شدن موضوع نباشیم.

وی نبود هتل و نبود امکانات رفاهی لازم برای گردشگران را از عمده مشکلات موجود بر سرراه سفر کردن و بازدید از نخستین مجتمع آپارتمانی جهان دانست و گفت: توسعه‌ی مرغداری‌ها و مراکز غیرمجاز در فاصله‌ی کم با این غار می‌تواند در آینده بر سفر گردشگران تأثیر بگذارد که این امر نیازمند توجه بیشتر و سختگیری در هنگام صدور مجوز مرغداری در این مناطق است.

عضو شورای شهر زرینه، نداشتن راهنمای کافی در داخل غار، نبود افراد متخصص در غار برای توضیح و معرفی بیشتر غار به گردشگران و بسنده کردن به بروشورهایی که خیلی کم توزیع می‌شوند هم از دیگر مشکلات این اثر تاریخی و طبیعی است.

گردشگران و بازدیدکنندگان غار کرفتو به حال خود رها می‌شوند

به‌گفته‌ی وی، در صورت مسافرت گردشگران به این غار به حال خود رها می‌شوند که شاید همین موضوع علاوه‌بر امکان آسیب رساندن به گردشگران ناآشنا، تمایل بازدید را نیز کاهش دهد.

وی هم‌چنین نبود نور کافی در داخل غار و ایمنی در قسمت‌های روباز و پنجره‌ها که در صورت برطرف نشدن می‌تواند مقدمه‌ی حوادث ناخوشایندی شود را از دیگر مشکلات این اثر تایخی خواند.

نادری با اشاره به اینکه نبود تهویه‌ی مناسب در لایه‌های داخلی برای تنفس مشکلاتی ایجاد می‌کند، تصریح کرد: جمع شدن فضولات خفاش‌ها هم می‌تواند باعث انتشار بیماری و قارچ برای گردشگران شود و نیاز است این فضولات به صورت کامل جمع‌آوری و تخلیه شوند، چون موجب انتشار بوی نامطبوعی در غار شده است.

وی با اشاره به بوجود پرتگاه‌های تاریک و بدون حفاظ در این اثر تاریخی خاطرنشان کرد: این مهم نیازمند توجه‌ی بیشتر مسئولان است و به طور قطع اگر در داخل غار فضای ایمنی کافی وجود نداشته باشد بر میزان مسافرت به آن تأثیر می‌گذارد.

عضو شورای شهر زرینه ادامه داد: قرار دادن این مجتمع در اختیار بخش خصوصی و تبلیغات مناسب و مشارکت دادن مردم در معرفی این اثر می‌تواند در راستای برطرف کردن برخی مشکلات آن کمک‌کننده باشد.

ایجاد مجتمع توریستی زمستانه در منطقه کرفتو راهکاری برای جذب گرشگران

وی گفت: باتوجه به اینکه این غار در منطقه‌ی سردسیر قرار گرفته ایجاد مجتمع توریستی زمستانه در نزدیکی آن می‌تواند در جذب گردشگر کمک کند، البته شهرداری و شورای شهر زرینه برای سروسامان دادن به این اثر پیشنهاد دادند که بهره‌برداری از آن را به عهده بگیرند که با آن مخالفت شد.

نادری اظهار کرد: این منطقه که از مناطق بکر کشور بوده و دارای هوای تمیز و تابستانی خنک است، می‌تواند در تابستان به پاتوقی برای گردشگران تبدیل شود و به طور قطع در صورت موافقت با این پیشنهاد شهرداری می‌تواند بازوی اجرایی مناسبی برای مدیریت این اثر در منطقه اوباتو باشد.

وی ادامه داد: شهرداری بخاطر منابع درآمدی و فعال بودن در مقایسه با میراث فرهنگی با محدودیت کمتری برخوردار است.

وی با ابراز تأسف از اینکه جاده‌های دسترسی به غار هم از استاندارد خاصی برخوردار نیست و تابلوهای راهنمایی کمی دارد، خاطرنشان کرد: جاده‌ی فاقد شانه خاکی است و این جاده باریک در روزهای شلوغ مقدمه حوادث می‌شود که عریض کردن جاده، دوبانده کردن و نورپردازی کافی در آن بر آسایش گردشگران می‌افزاید.

این عضو شورای شهر زرینه گفت: گذاشتن موزه‌ی فرهنگی در منطقه اوباتو که دارای آداب و رسوم و منابع فرهنگی غنی و بکری هستند، می‌تواند موازی غار کرفتو موثر واقع شود.

غار کرفتو می‌تواند پایگاه گردشگری و اشتغال استان باشد

وی تصریح کرد: در صورت سرمایه‌گذاری مناسب در این اثر تاریخی و طبیعی، می‌تواند به پایگاه گردشگری و اشتغال مناسبی در استان فرهنگی تبدیل شود.

نادری یادآور شد: به یقین توسعه‌ی صنعت توریسم نه تنها در منطقه، بلکه در سطح کشوری موثر است و چون این غار در مرز سه شهرستان باستانی تکاب سقز و دیواندره واقع است و با تخت سلیمان و تپه‌ی زیوه فاصله کمی دارد در صورت معرفی مناسب و یکپارچه می‌تواند بر توسعه‌ی صنعت توریسم اثر قابل توجهی بگذارد.

وی ادامه داد: هم‌چنین این غار در نزدیکی غار «سمنگان» و غار «قالوجه» و آب شفا بخش زرینه قرار گرفته است که اگر به دیدی خلاقانه به آن نگاه شود می‌تواند به جذب گردشگر کمک کند.

وی با اشاره به واگذاری منابع تحت سیطره‌ی ادارات به بخش خصوصی پس از پیروزی انقلاب و تأثیر آن در تحول و پیشرفت، گفت: تمرکززدایی و افزایش نقش نظارتی دولت عملاً سبب افزایش کیفیت شده است، از این‌رو اگر این اثر به صورت مطالعه شده و بررسی هم جانبه به شهرداری که مرجعی غیرانتفاعی است واگذار شود می‌تواند کیفیت خدمات را افزایش دهد.

نادری اظهار کرد: باتوجه به نزدیکی به شهر زرینه و برفگیر بودن منطقه، شهرداری زرینه این قابلیت را دارد بهترین خدمات را به گردشگران زمستانه ارائه دهد.

وی با بیان اینکه این اثر در پنج ماه از سال عملاً تعطیل است و در فصل پائیز و زمستان کمترین آمار مسافرت را دارد، افزود: در ماه‌های دیگر سال از نقاط مختلف ایران و جهان به آن سرکشی می‌شود اما در حد معقولی نیست و نیازمند معرفی بیشتر است.

عضو شورای شهر زرینه ادامه داد: باتوجه به اینکه این غار قدمتی دیرینه دارد و به صورت طبیعی و طبقاتی است، در میان مردم بعنوان نخستین آپارتمان جهان معرفی شده است و اولین بار هم در سایت بارانی نیوز دیواندره در سال 92 این لقب به صورت رسمی منتشر شد.

وی خاطرنشان کرد: در رابطه با این موضوع هنوز هیچ پژوهشی نشده است اما مردم منطقه بر این باور هستند که غار کرفتو اولین آپارتمان جهانی است و شهرداری و شورای دور چهارم هم به شهر زرینه دروازه‌ی نخستین آپارتمان جهانی را لقب داده‌اند که این مدعا تقریبا باتوجه به قدمت غار قابل اثبات است.

نادری یادآور شد: شهرداری و شورای زرینه بعنوان نزدیک‌ترین نقطه‌ی شهری به این اثر آمادگی دارد در صورت صلاحدید اداره میراث فرهنگی بهره‌برداری این اثر را به عهده بگیرد که بدون شک بعلت برفگیر بودن در زمستان بهترین و در دسترس‌ترین سرمایه‌گذار برای خدمت در این نقطه استراتژیک استان شهرداری زرینه است.

گزارش از: «سیران سعیدپور» خبرنگار ایسنا منطقه کردستان

انتهای پیام