ثبت آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی در سازمان یونسکو به عنوان میراثی جهانی آنقدر اهمیت دارد که همه کشورها به دنبال آنند که اثری از دیار خود در آن فهرست زرین جای دهند و به عنوان داشته‌ای بی بدیل با تکیه بر آن به جهانیان فخرفروشی کنند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه کرمانشاه، ایران یکی از معدود کشورهای جهان است که توانسته تاکنون 16 اثر بی نظیرش را در این لیست زرین قرار دهد و این 16 اثر، هر یک دارای معیارهایی هستند که تا حدودی شبیه به یکدیگر و در مجموع غیرقابل مقایسه‌اند. 16 اثری که نام ایران را با خود در تارک جهانی به یدک می‌کشند و هرکدامشان مایه افتخار و صدالبته فخرفروشی ما به جهانیان شده است.

مهندس حسین راعی مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، منطقه کرمانشاه در این باره می گوید: براساس تعریف کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان که مرکز میراث جهانی نیز به عنوان یکی از سه رکن آن محسوب می گردد، میراث فرهنگی شامل آثار، مجموعه ها و محوطه های تاریخی و فرهنگی بوده و میراث طبیعی نیز آثار، مجموعه ها و محوطه‌های طبیعی، ترکیبات زمین شناسی و جغرافیایی ویژه‌ای را شامل می‌شود که دارای ارزش جهانی استثنایی باشند.

او ادامه داد: برای تعیین ارزش جهانی استثنایی یک اثر در حال حاضر تنها یک مجموعه معیار وجود دارد که شامل 10 بند بوده و آثار با آنها مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد.

راعی اظهارکرد: مهم‌ترین امتیاز پذیرش کنوانسیون میراث جهانی قرار گرفتن در مجموعه‌ای است که در آنجا به اهمیت و ارزش آثار ارزشمند واقف هستند و در زمینه حفاظت و مراقبت از میراث فرهنگی جهان متعهد هستند.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون افزود: در کشورهای درحال ‌توسعه اهمیت پذیرش این کنواسیون ملموس‌تر است. به‌ویژه زمانی که آسیب‌های انسانی یا طبیعی موجب آسیب‌دیدگی آثار شده و نیازمند کمک‌های فوری هستند و به‌اصطلاح در معرض خطر قرار می‌گیرند.

او ادامه داد: محوطه‌هایی که در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده‌اند از برنامه‌ها و اقدامات حفاظتی و شیوه‌های نظارتی متناسبی نیز بهره مند خواهند شد که شامل آموزش‌های فنی لازم به تیم‌های بومی مدیریت محوطه است.

راعی با اشاره به دیگر مزایای ثبت آثار در میراث جهانی گفت: از مزایای دیگر ثبت اثر در فهرست میراث جهانی، آگاهی‌رسانی و اطلاع‌رسانی به جامعه جهانی است که موجب افزایش فعالیت گردشگری و به دنبال آن جذب منابع مالی و رونق اقتصاد محلی و عامه مردم می شود، البته کمک‌های بین‌المللی دیگری نیز شامل کشورهای عضو کنوانسیون می‌شود که عبارت‌اند از انجام مطالعات علمی و اعزام کارشناسان متخصص به محوطه، تهیه تجهیزات غیرقابل تهیه برای کشورهای متقاضی، اعطای وام‌های درازمدت کم‌بهره و اختصاص کمک‌های بلاعوض در موارد استثنایی.

وی همچنین درباره چگونگی ثبت یک اثر در این لیست زرین، گفت: کشورهای عضو باید جهت نامزدی برای ثبت در فهرست میراث جهانی، اسامی آثار واجد ارزش تاریخی یا فرهنگی، طبیعی را در قالب فهرست موقت تهیه و اثری را از این فهرست انتخاب و جهت تهیه پرونده معرفی نمایند. پس از تهیه پرونده اثر نامزد شده و ارجاع به کمیته میراث جهانی، از نظرات دو سازمان (ICOMOS) در زمینه میراث فرهنگی و (IUCN) در زمینه میراث طبیعی بهره گرفته می‌شود. این دو سازمان پیشنهاد خود را به کمیته میراث جهانی که یک‌بار در سال تشکیل جلسه می‌دهد ارایه می‌دهند تا درباره ثبت یا عدم ثبت آثار در فهرست میراث جهانی تصمیم‌گیری شود.

او خاطرنشان کرد: در کشور ما دو مرجع ملی کنواسیون وجود دارد. سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور درباره آثار میراث فرهنگی و کالبدی و سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص میراث طبیعی. کلیه آثار واجد ارزش فرهنگی- تاریخی، در ابتدا برای کسب اطلاعات لازم برای شناخت ارزش اثر، ایجاد علاقه و مشارکت مردم در حفاظت از آن و کنترل تغییرات و ساخت‌وسازها در اطراف آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می‌رسند و درعین‌حال مسئولیت‌های فراوانی را علاوه بر تعهدات لازم برای سازمان‌های مسئول ایجاد می‌نمایند.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون تاکید کرد: میراث فرهنگی و جهانی یک منبع غیرقابل‌برگشت و تجدید ناپذیر و درعین‌حال آسیب‌پذیر است که هدف از حفاظت آن‌ها، صیانت از ارزش‌هایی است که به‌واسطه آن در فهرست میراث قرارگرفته‌اند و برنامه‌ریزی حفاظت از آن‌ها به‌ویژه زمانی که در محیط و مناطق روستایی و شهرهای بزرگ‌تر قرارگرفته است، خود جزئی ناپذیر از برنامه‌های توسعه منطقه‌ای و ملی به شمار می‌رود و لازم است با دیدگاه‌های اجتماعی، اقتصادی و گردشگری همخوان بوده و موردتوجه مدیریت واحد شهری، منطقه‌ای و حتی ملی قرار گیرد.

او با طرح چند سوال، خاطرنشان کرد: بسیار مناسب خواهد بود اگر در مدیریت و برنامه‌ریزی محوطه، برای بررسی وضعیت حفاظت از آثار مواردی مطرح شود که پاسخ به آن‌ها موجب درک درست، از وضعیت اثر در محدوده گردد. آیا استفاده‌کنندگان از اثر، گردشگران، اهالی و بومیان محدوده از ارزش و اهمیت آثار خودآگاه‌اند؟ و آیا توانسته‌ایم به‌روشنی و شفافیت کامل ارزش‌های اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی در محدوده شهر یا روستاهایمان را به ساکنان بومی و محلی و گردشگران منتقل کنیم؟ به چه اندازه نحوه مداخلات و نوع برخوردی که مرکز میراث جهانی توصیه می کند باسیاست‌های موجود و جاری ارگانها و ادارات موجود در حوزه اثر همخوانی دارد؟ و آیا به اصول مطروحه در منشورهای بین‌المللی و یا حتی ضوابط حفاظتی داخل منشور عمل می‌شود؟ آیا در ارتباط با بهره‌برداری اقتصادی و تجاری از آثار به اعتبار تاریخی و فرهنگی آن توجه داشته‌ایم یا بی‌مهابا، تنها از آن‌ها منتفع شده‌ایم؟ و آیا به استانداردسازی وضعیت کسانی که زندگی آن‌ها در محدوده اثر، جریان دارد توجه شده و یا اثر با محیط و مردم اطراف خود بیگانه است.

راعی اظهارکرد: شاید ما هنوز ندانسته‌ایم که به چه دلیل باید یک اثر در فهرست میراث جهانی به ثبت رسد و یا شاید این موضوع بدون دانش کافی هم‌اکنون به کانون رقابت مدیران شهری و منطقه‌ای بدل شده و ثبت آن نیز همچنان ادامه خواهد داشت، اما موضوع واجد اهمیت این است که باید پیش از هر چیز، بستر و زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و علمی جهت پذیرش یک اثر در فهرست میراث جهانی در کشور آماده گردد.

مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون در پایان تاکید کرد: باید مدیران شایسته شهری دارای دانش کافی در این زمینه باشند، گستردگی و اهمیت موضوع برای عامه مردم قابل‌درک شود و آن‌ها آمادگی پذیرش ضوابط مرکز میراث جهانی در ارتباط با حفاظت از اثر را داشته باشند تا بتوانیم شایستگی نگهداری از آثار جهانی را داشته باشیم.

علیرضا مرادی بیستونی، معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه نیز در گفت و گویی با خبرنگار ایسنا منطقه کرمانشاه، در این باره اظهارکرد: داشتن آثاری ثبت شده در میراث جهانی مسئولیتی بسیار سنگین و دشوار بر عهده مردم و مسئولین محلی و منطقه ای است.

وی افزود: ما کرمانشاهیان همواره بر خود بالیده و افتخار می کنیم که هشتمین اثر ثبت جهانی شده ایران یعنی بیستون جاودان در دیار ما قرار دارد و صدالبته وجود این اثر بی بدیل جهانی در جوار ما، مسئولیت ما کرمانشاهیان را در حفاظت و حراست از آن دوصد چندان کرده است.

این باستان شناس ادامه داد: این درحالی است که در دیار کرمانشاهان، اثر بی نظیر دیگر همچون تاق بستان وجود دارد که آن نیز در آستانه ثبت جهانی شدن است.

مرادی بیستونی تاکید کرد: در استان کرمانشاه آثار ارزشمند تاریخی و طبیعی دیگری همچون؛ معبد آناهیتا، قلعه یزدگرد، غار قوری قلعه، غار پرآو و ... وجود دارد که همگی آنها شایستگی ثبت جهانی شدن را دارند.

معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه گفت: تمام تلاش ما در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان این است که بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که آثارمان به دور از هرگونه آسیبی حفاظت و حراست شوند تا بتوانیم آن ها را به نسل های بعد از خود نیز تحویل دهیم، چراکه این آثار میراثی برای تمام نسل بشراند.

اینکه تنها افتخار کنیم که بیستون ما جهانی است، کافی نیست بلکه باید تلاش خود را به کار بندیم تا برابر ضوابط میراث جهانی سهمی هرچند اندک در حفاظت و حراست از آن داشته باشیم... به امید روزی که دیگر آثار ارزشمند دیار سنگ و آب نیز جهانی شوند.

گزارش از: هادی نوروزی، خبرنگار ایسنا، منطقه کرمانشاه

‌انتهای پیام