"همزمان با پیشروی شبه نظامیان افراط گرا به مرکز عراق، دولت آمریکا در تلاش است تا با تاکید به دولت بغداد برای تقسیم قدرت بیشتر با اقلیت‌های کرد و سنی‌، از بروز جنگ داخلی تمام عیار در این کشور جلوگیری کند."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، روزنامه آمریکایی سیاتل تایمز در گزارشی می‌نویسد: «اما اگر نوری مالکی، نخست وزیر عراق به مقاومت در برابر یک سازش سیاسی ادامه دهد، آمریکا و متحدانش احتمالا به ایده‌ای روی می‌آورند که نخستین بار هشت سال پیش در اوج درگیری‌های فرقه‌ای در عراق بر سرزبان‌ها افتاد و به شدت محکوم شد.

بسیاری از تحلیل‌گران و مقامات از جمله افرادی در دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا معتقدند که برنامه جایگزین احتمالی برای کاهش درگیری‌ها، تقسیم عراق به سه سرزمین مستقل و خودمختار است که از طریق یک دولت مرکزی ضعیف به یکدیگر مرتبط می‌شوند و شیعیان، سنی‌ها و کردها را در سراسر این کشور پراکنده می‌کند.

این ایده در سال 2006 میلادی زمانی که جو بایدن، سناتور وقت و لسلی گلب، تحلیل‌گر سیاست خارجی آمریکا مقاله‌ای نوشته و در آن از رویکرد "فدرالیسم در عراق" حمایت کردند، مورد توجه قرار گرفت. لسلی گلب می‌گوید: در آن زمان هنگامی که اکثر کارشناسان به دنبال اتحاد و وحدت عراق بودند، این پیشنهاد از سوی تک تک تحلیل‌گران خاورمیانه رد شد.

اما در حال حاضر با توجه به اینکه عراق و سوریه با درگیری‌های قومی نامحدود و نامشخصی مواجه هستند، ایده حکومت فدرالی که از مرزهای کنونی محافظت کرده و احتمالا این درگیری‌ها را کاهش می‌دهد، به نظر می‌آید که از سوی آمریکا، جهان مسلمانان و اروپا مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.

لسلی گلب، رئیس ممتاز شورای روابط خارجی می‌گوید: مقام‌های دولت آمریکا به این ایده علاقه‌مند شده‌اند. اگر پیشروی افراط گرایان تحت رهبری دولت اسلامی عراق و شام موسوم به "داعش" و القاعده متوقف شود و این مانور سیاسی در بغداد، رهبری جدیدی به وجود آورد، فکر می‌کنم که شما در حقیقت شاهد اجرای این ایده خواهید بود.

اما هرگونه اقدامی برای تقسیم عراق به ایالت‌ها و مناطق مجزا، مشکلات بسیاری به همراه خواهد داشت. کردها، سنی‌ها و شیعیان در مناطق کلیدی عراق از جمله بغداد و بخش‌های نفت‌خیز شمال این کشور در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و هرگونه اقدامی برای تقسیم آن‌ها می‌توانند به منبعی برای ناآرامی‌ و آشوب‌های بزرگتر تبدیل شود.

هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که شبه نظامیان داعش که با نیروهای دولت عراق مبارزه می‌کنند با یک سازش سیاسی موافقت کنند.

تحلیل‌گران می‌گویند: با توجه به اینکه در حال حاضر یک سوم از عراق خارج از کنترل دولت مرکزی بغداد قرار دارد، نتیجه حاصله بیش از تقسیم بندی رسمی احتمالا تقسیم بندی دو فاکتو این کشور همزمان با ادامه درگیری‌ها بر سر کنترل منابع نفتی و کمیاب آب، شهرهای چندفرقه‌ای، تاسیسات زیربنایی و پایگاه‌های نظامی خواهد بود.

اما ایده حکومت فدرالی از سوی برخی از رهبران کردهای عراق و سنی‌ها از جمله اسامه النجیفی، رئیس سابق پارلمان عراق مورد استقبال قرار گرفته است.

اگرچه سیاست دولت اوباما، ایجاد رهبری مسئول‌تر و فراگیرتر در عراق است اما برخی از مقامات آمریکا به طور خصوصی می‌گویند: یک ساختار نامتمرکز احتمالا بهترین نتیجه برای یک وضعیت سخت‌ و ترسناک‌ است.

کاخ سفید هنوز درباره اینکه آیا باید همچنان از رویکرد حکومت فدرالی در عراق حمایت می‌کند یا خیر از اظهارنظر امتناع کرده است.

با این پیشنهاد بایدن و گلب، عراق مرزهایش را حفظ می‌کند و دولت مرکزی عراق تنها مسئول سیاست مرزها، توزیع درآمدهای نفتی و هماهنگی سیاست خارجی است.

همانند بوسنی و هرزگوین، کشور چند قومی که در سال 1995 میلادی پس از فروپاشی یوگوسلاوی ایجاد شد، این مناطق امور داخلی خود را اداره می‌کنند و حتی ارتش خود را تشکیل می‌دهند درست همان طور که منطقه کردستان عراق در حال حاضر ارتش خود را تشکیل داده است.

برخی کارشناسان معتقدند که فروپاشی کشورهای خاورمیانه به ایالت‌های قومی ممکن است نتیجه طبیعی و ناگزیر ناآرامی‌هایی باشد که در سال‌های خیر سراسر منطقه را فرا گرفته است. آن‌ها می‌گویند: این سیستم قدیمی که قدرتمندان سکولار از زور و سرکوب برای اتحاد استفاده کنند، دشمنی گروه‌های قومی و قبیله‌ای را برانگیخته و منجر به فروپاشی کشور می‌شود.

مناطق سنی و شیعه احتمالا به کشورهای متحد و با ثبات تبدیل نمی‌شوند. بسیاری از تحلیل‌گران می‌گویند: کشمکش‌های خونین، تروریست‌های داعش را در مقابل نیروهایی قرار داده که زمانی به صدام و قبایل سنی وفادار بودند که این البته مربوط به زمان است.

برنامه‌ای برای تمرکززدایی، ممکن است برخی از بدترین کشمکش‌ها را دفع سازد. اما این مساله همچنان نیازمند توافق و سازش است آن هم زمانی که سه گروه شبه نظامی در عراق ممکن است به جای آنکه همچون گذشته به یکدیگر اعتماد داشته باشند، نسبت به هم بی‌اعتماد شوند.

آدم ارلی، سفیر سابق آمریکا در انگلیس می‌گوید: این تقسیم بندی در حال حاضر اتفاق افتاده است. اگرچه این مساله ممکن است در ابتدای امر برای از میان برداشتن اختلافات در عراق ارزشمند بوده باشد اما در حال حاضر گمراه کننده است.

او می‌افزاید: نگرانم که این فروپاشی و تقسیم بندی باعث فجایع انسانی نظیر آواره شدن گسترده مردم عراق شود درست شبیه به آنچه که در سال 1947 در پی تقسیم هند صورت گرفت و درگیری‌های نظامی به ایران و ترکیه نیز برسد.

آدام شیف، سناتور جمهوری خواه آمریکا از ایالت کالیفرنیا و یکی از اعضای کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا می‌گوید: سوال این است که کدامیک با ثبات‌تر است: عراقی که دائما در جنگ داخلی با خود به سر می‌برد یا سه منطقه‌ای که به صورت بسیار خصمانه عمل می‌کنند؟ پاسخ این مساله بسیار دشوار است چرا که در هر دو مورد سال‌ها طول می‌کشد تا به این مساله رسیدگی کنیم.»

انتهای پیام