اولین کارگاه آموزشی «حقوق اقلیت‌ها از منظر حقوق بین‌الملل، حقوق موضوعه ایران و اندیشه اسلامی» در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد.

به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در این نشست ستار عزیزی و حسین شریفی طرازکوهی استاد حقوق بین‌الملل ماهیت حقوق اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل را مورد بحث قرار دادند.

در نشست اول این کارگاه ستار عزیزی عضو هیئت علمی دانشگاه همدان و مولف کتاب حمایت از حقوق اقلیت‌ها در حقوق بین الملل با اشاره به این‌که «نظام حمایت از اقلیت‌ها را در دو محور رعایت قاعده منع تبعیض در رفتار با اقلیت‌ها و محور لزوم حمایت از حفظ هویت گروه‌های اقلیت قومی و مذهبی می‌توان مورد مطالعه قرار داد» به بررسی قاعده منع تبعیض در حقوق بین الملل پرداخت و انواع تبعیض از دیدگاه حقوق بین الملل را تشریح کرد.

وی در ادامه رویکردهای تجویز شده در حقوق بین الملل که در جهت رفع تبعیض علیه اقلیت‌ها مطرح شده است را توضیح داد.

در بخش دیگری از این نشست علمی، برابری ماهوی در حقوق بین الملل و رویکرد کشورهای مختلف در این خصوص و موضع حقوقی فرانسه در قبال حقوق اقلیت‌ها که در کمیته حقوق بشر نیز مطرح شده و هم چنین موضع دیوان اروپائی حقوق بشر در این زمینه و مواضع حقوقی دیوان بین المللی دادگستری و نهاد قضائی ماقبل آن یعنی دیوان دائمی دادگستری نیز مورد بحث قرار گرفت.

در پایان با بررسی مفهوم همانند سازی و همبستگی در حقوق بین‌الملل، بر این نکته تاکید شد که لازم است راهبرد جامع حقوقی برای مواجهه با موضوع اقوام و اقلیت‌ها در ایران تدوین شود و هم چنین تاکید شد که نباید مدل هویت انحصاری را پیگیری کنیم بلکه مدل پیشنهادی دکتر عزیزی ترویج و حفظ هویت ملی مشترک در کنار پاسداشت و نگهداشت هویت‌های متنوع خواهد بود.

در نشست دوم این کارگاه با حضور حجج اسلام والسملمین محمد سروش محلاتی از اساتید درس خارج حوزه و بهمن اکبری پژوهشگر حقوق بشر در اسلام و رایزن اسبق فرهنگی ایران در خارج کشور برگزار شد که به بررسی حقوق اقلیت‌ها در اندیشه اسلامی اختصاص داشت.

در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین سروش محلاتی با طرح مدل سابقه دار مطرح در فقه شیعه و سنّی در قبال غیر مسلمانان به رویکرد تدوین کنندگان قانون اساسی جمهوری اسلامی در سال 1358 اشاره کرد که عملا رویکرد متفاوتی را در برخی بحث‌های مربوط به اقلیت‌ها در پیش گرفتند و ضمن اتخاذ حمایت‌های ویژه از اقلیت‌ها، چارچوبه حمایت انسانی مشترکی را برای همه شهروندان در قانون اساسی مشخص کردند.

وی در ادامه به بررسی امکان طرح مدل و قالب جدید فقهی در مقوله اقلیت‌ها پرداخت و ضمن تشریح دلائل فقهی امکان ارائه قالب جدید در چارچوب اصول و مبانی اسلامی، به ظرفیت‌های موجود در فقه شیعه اشاره کرد که نگاه حمایتی گسترده‌ای را در مورد اقلیت‌ها تجویز کرده است.

در ادامه حجت‌الاسلام بهمن اکبری با تشریح چارچوبه روش شناسانه مناسب برای تبیین دیدگاه اسلامی در زمینه اقلیت‌ها به مبانی قرآنی همگرائی همه انسان‌ها پرداخت و با تاکید بر جایگاه برجسته مدارا و بردباری در اندیشه اسلامی و اهتمام به همه ادیان آسمانی و شناسائی کرامت ذاتی همه انسان‌ها بر این نکته تاکید کرد که اگر اصول کلامی و انسان شناسانه اسلام و مبانی اخلاق اسلامی بدرستی شناسائی و نظام حقوقی مبتنی بر این پایه‌ها نیز دقیق ترسیم شود. در این صورت معلوم خواهد شد که در اندیشه اسلامی بیشترین حمایت‌ها از غیر مسلمانان به عمل آمده است.

در نشست سوم این کارگاه که به موضوع سازوکارهای بین المللی حمایت از اقلیت‌ها اختصاص داشت، سید محمد کاظم سجادپور عضو هیئت علمی دانشکده رابط بین الملل با تشریح تحولات در سازوکارهای بین المللی حقوق بشر در چند دهه اخیر و ارتباط فعالیت این سازو کارها با سیاست‌های بین المللی و رویکردهای دولت‌های مختلف، به شکل گیری مجمع امور اقلیت‌ها در شورای حقوق بشر سازمان ملل اشاره کرد و فعالیت‌های گزارشگر امور اقلیت‌ها تاکنون را مورد تشریح قرار داد.

سجادپور تاکید کرد: با توجه به حساسیت موضوع اقلیت در هر کشور و قابلیت سوء استفاده‌ای که متأسفانه قدرت‌های بزرگ در عرصه جهانی از موضوع اقلیت‌ها در جهت تجزیه کشورها و خدشه وارد کردن به همبستگی و وفاق ملی کشورهای هدف را اتخاذ می‌کنند، اکثر کشورها ترجیح می‌دهند که نوعی رویکرد خاص همان کشور در موضوع حمایت از اقلیت‌ها پیاده شود؛ از همین رو رویکرد جهانی به این است که چندان سازوکارهای بین المللی در موضوع اقلیت‌ها توسعه پیدا نکنند بلکه در داخل هر کشور مجاری مناسب و موثری شکل بگیرد تا مشکلات اقلیت‌ها با توجه خاص به هر کشور شناسائی وحل و فصل شود.

در نشست علمی چهارم این کارگاه که به موضوع حقوق خاص اقلیت‌ها در موازین بین المللی اختصاص داشت، اسعد اردلان استاد حقوق بین‌الملل و بهرام مستقیمی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تشریح این موضوع پرداختند.

هم چنین در نشست چهارم، مبانی حقوقی حمایت از اقلیت‌ها و گستره حمایت‌های انجام شده در اسناد مختلف بین المللی از جمله بیانیه سال 1992 مصوب مجمع عمومی ودیگر اسناد بین المللی همانند ماده 27 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به تفصیل بررسی شد و در پایان خلاءهای موجود در اسناد بین المللی و روندهای جاری در سطح مجامع بین المللی در این خصوص مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در نشست پنجم این کارگاه که به بررسی موضوع آشنائی با تجربیات ملی دیگر کشورها در موضوع اقلیت‌ها اختصاص داشت، ستار عزیزی عضو هیئت علمی دانشگاه همدان و سید علی محمودی استاد فلسفه اخلاق و سیاست و مولف آثاری در زمینه حقوق اقلیت‌ها به طرح بحث پرداختند. همچنین در این نشست برخی از مصادیق موفق اجرای برنامه‌های حمایت از اقلیت‌ها و عناصر اجرایی مزبور مورد تشریح اساتید قرار گرفت و مشخص شد که در هر کشوری که برای حمایت از اقلیت‌ها هوشمندانه عمل شده همبستگی ملی تقویت شده و زمینه‌های خدشه به امنیت ملی کاهش یافته است.

در نشست پایانی این کارگاه سید محمد هاشمی استاد برجسته حقوق عمومی و محمد تقی عابدی معاون آموزش و پژوهش دیوان عدالت اداری و مدرس حقوق اساسی به تشریح ابعاد حقوق اقلیت‌ها در نظام حقوقی ایران پرداختند و با تشریح ساختار حقوقی قانون اساسی و مقررات عادی مختلف، رویه‌های قضائی موجود در این حوزه را نیز مورد واکاوی قرار دادند و در پایان به پرسش‌های حاضران از جمله در مورد قوانین موجود در کشور در زمینه اقلیت‌ها و برخی موارد خاص مورد اعتراض اقلیت‌ها در قوانین مختلف یا رویه‌های قضائی پاسخ گفتند.

در پایان این کارگاه، حسن ضیایی فر دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی با تبریک و بزرگداشت سالروز میلاد پیامبر اسلام (ص) و تشکر از مشارکت فعالانه اساتید مختلف و دانش پژوهان دانشگاهی و حوزوی در این کارگاه و با یادآوری اینکه این کارگاه شروع علمی برای پیگیری فنی تخصصی مباحث اقلیت‌ها در کشور و نوعی ظرفیت سازی در این زمینه بود، اظهار امیدواری کرد که این گام با تلاش‌های مجموعه جامعه حقوقی کشور و نهادهای ذیربط خصوصا دستیار امور اقلیت‌های رئیس جمهور که سازوکار جدیدی در این حوزه است و تلاش خود اقلیت‌ها به نتایج مثبتی منتهی شود و در گام‌های بعدی شاهد قدم‌های بلندتری در این زمینه باشیم.

وی همچنین از حاضران خواست که لوح فشرده آماده شده برای این کارگاه که مشتمل بر تمامی آثار منتشره در داخل کشور در زمینه حقوق اقلیت‌ها بود و بسیاری از آثار مفید انگلیسی و فرانسه زبان را نیز ارائه کرده است به دقت مطالعه کنند تا دانش تخصصی حاضران در این حوزه توسعه یابد.

در پایان به هر یک از حاضران گواهی نامه تقدیم شد.

براساس این گزارش، در این کارگاه طی 6 نشست علمی جداگانه، اساتید مختلف حقوق، فضلای حوزوی و اساتید روابط بین الملل و علوم سیاسی مباحث مختلفی را برای شرکت کنندگان این دوره که از سراسر کشور ثبت نام کرده و پذیرش شده بودند، ارائه کردند.

انتهای پیام