معاون پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، مهمترین چالش شورای عالی انقلاب فرهنگی را تاخر سیاست‌های شورا نسبت به تحولات فرهنگی جامعه دانست و افزود: این تاخر باعث شده تا سیاست‌ها با تحولات فرهنگی فاصله زیادی داشته باشند و سیاست‌ها پاسخگوی نیازها و تحولات جامعه فرهنگی نباشند.

سیدرضا صالحی امیری، رئیس سابق کمیسیون اجتماعی شورای عالی امنیت ملی و سرپرست سابق وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگو با خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)که به مناسبت فرارسیدن سالروز تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شد، گفت: برای ارزیابی عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی نگاه سیاه و سفید رویکرد منطقی نیست.

به گفته وی مهمترین چالشی که شورای عالی انقلاب فرهنگی با آن مواجه است تاخر نسبت به تحولات فرهنگی جامعه است و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید یک نهاد پویا، فعال، جامع‌نگر و آینده‌نگر باشد و با رصد و درک تحولات فرهنگی آینده را پیش‌بینی کند و برنامه استراتژیک داشته باشد و سیاست‌ها بر تحولات فرهنگی غلبه کند.

وی با اشاره به اینکه راس نظام فرهنگی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی است، گفت: نظام فرهنگی از مجموعه ساختارها، سازمان‌ها و نهادها و دستگاه‌های مختلف تشکیل و همه اجزا و ابعاد فرهنگ کشور را شامل می‌شود. نقش راهبری نظام فرهنگی در سطح کلان به عهده مقام معظم رهبری و شورای عالی انقلاب فرهنگی است و این شورا از جایگاه و اهمیت بسیار حساسی در عرصه سیاست‌گذاری برخوردار است.

به اعتقاد صالحی امیری، شورای عالی انقلاب فرهنگی نیازمند یک بازتعریف از جایگاه خود است، چرا که به مرور زمان اهمیت این جایگاه در ذهنیت نخبگان و حتی سیاستگذاران و برخی اعضای شورا آنچنان که باید با اهمیت شناخته نمی‌شود.

رئیس سابق کمیته اجتماعی شورای عالی امنیت ملی در ادامه اولویت دولت تدبیر و امید را توجه به حوزه فرهنگ دانست و تاکید کرد: وقتی از فرهنگ صحبت می‌شود منظور سیاست‌ها، نهادها، ساختارها، قوانین، نخبگان و مجموعه صنعت فرهنگ است که شامل فیلم، موسیقی، نشر و ... می‌شود. دولت آقای روحانی در حوزه فرهنگ رسالت بسیار مهمی دارد که رسالت عمدتا با سیاست‌هایی که در عرصه انتخابات مطرح شد هم‌راستاست.

صالحی امیری همچنین با بیان اینکه فرهنگ در اندیشه و نظام اسلامی، زیرساخت محسوب می‌شود اظهار کرد: فرهنگ بر خلاف نظام‌های مارکسیستی که روبناست ، در نظام اسلامی عامل اصلی تداوم حیات یک جامعه و عامل تولید فضیلت و اخلاق است و کشور را به سمت قله‌های پیشرفت و توسعه سوق می‌دهد؛ به عبارت دیگر فرهنگ موتور محرکه پیشرفت کشور است.

وی حوزه فرهنگ را مقدم بر شبکه‌های نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دانست و افزود: اقتصاد زمانی شکوفا می‌شود که به ابعاد فرهنگی آن پرداخته شود؛ اگر در اقتصاد به فرهنگ مصرف، فروش و تعامل با دیگران پرداخته نشود به جایی نخواهیم رسید. در بحث اجتماعی نیز علت تمامی آسیب‌های اجتماعی افول فرهنگ در جامعه است. فرهنگ فرآورده‌های بسیاری هم چون بصیرت، اخلاق، معرفت و دانش دارد.

مشاور فرهنگی و اجتماعی رئیس‌جمهور در انتخابات گذشته با بیان اینکه رویکرد دولت روحانی به فرهنگ به جای «تولی‌گری تصدی‌گریست»، گفت: دولت در عرصه فرهنگ سه وظیفه دارد. در ابتدا دولت که در راس شورای عالی انقلاب فرهنگی حضور دارد وظیفه سیاستگذاری کلان در عرصه فرهنگ را دارد، در مرحله دوم ادای وظیفه بسترسازی و حمایت از نیروهای فرهنگی است؛ به عنوان مثال ایجاد سالن سینما در کلانشهر تهران به لحاظ اقتصادی پاسخگو نیست و این دولت است که باید برای ارتقا و توسعه فرهنگ هزینه کند. سومین وظیفه هم نظارت بر حوزه فرهنگ و اجرای سیاست‌هاست؛ اما رویکرد، رویکرد تصدی‌گری است و انجام امور اصلی بر عهده جامعه است.

شکاف میان سیاست‌گذاری و اجرا، مهمترین اشکال در فعالیت شورا

وی در ادامه با تاکید بر حضور فعال‌تر نهادهای مدنی و صنفی فرهنگی اظهار کرد: در دولت تدبیر و امید باید نهادهای مدنی و صنوف فرهنگی و نخبگان این عرصه حضور و ظهور فعال‌تری داشته باشد و امور فرهنگی به آنها سپرده شود .

صالحی امیری با اشاره به وظایف و اولویت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: این شورا در ابتدا باید به آسیب شناسی نظام فرهنگی، نیازسنجی فرهنگ جامعه در تمام سطوح سنی و ساختاری و ایجاد ساز و کاری برای تحقق و اجرا سیاست‌های این شورا بپردازد.

وی مهمترین اشکال در کار شورا را «شکاف میان سیاست‌گذاری و اجرا» دانست و تاکید کرد: ضمانت اجرای مصوبات وجود ندارد؛ در واقع مصوبات بسیار خوب و قابل توجهی که تصویب می‌شود اما در عرصه اجرا شاهد ضعف‌های بسیاری هستیم.

نحوه سیاستگذاری در شورا باید پایین به بالا باشد

رئیس سابق کمیسیون اجتماعی شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه نحوه سیاستگذاری در شورا باید پایین به بالا باشد گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر بخواهد در سیاست‌گذاری موفق باشد باید میان شورا و جامعه هدف یک ارتباط معناداری ایجاد شود که نیازمند بازنگری در روشهای سیاست‌گذاری بالا به پایین است که این نوع نگاه تجربه 30 ساله نشان داده است که نتیجه قابل قبولی نداشته است. باید یک اجماع در مدیریت، سیاست‌گذاری و نخبگان ایجاد شود و شکاف میان مجری، سیاست‌گذار و مخاطب از بین برود.

صنعت فرهنگ در ایران باید جایگزین صنعت نفت شود

صالحی امیری با تشریح نیازهای فرهنگی جامعه و تاکید به توجه شورا به این موضوعات، گفت: شورا باید در بحث سیاست‌گذاری در موضوعات هویت جامعه، انسجام و تحکیم خانواده، سیاست‌های حفظ فرهنگ‌های قومی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، اصلاح فرهنگ عمومی، الگوی سبک زندگی ایرانی اسلامی، نظریه‌پردازی فرهنگی و الگوی توسعه دیپلماسی فرهنگی در ایران ورود پیدا کند و به توسعه جایگاه دیپلماسی میراث فرهنگی در توسعه فرهنگ و جایگاه صنعت فرهنگ در ایران توجه ویژه داشته باشد.

وی با اشاره به جایگاه صنعت فرهنگ در پیشرفت کشور اظهار کرد: ما می‌توانیم با یک الگوی فرهنگی در یک پروسه 20 ساله صنعت فرهنگ در ایران را جایگزین صنعت نفت کنیم و این ادعا قابل اثبات است. منظور از صنعت فرهنگ، صنعت نشر، فیلم، کتاب، موسیقی و ... است.

انتقاد از چند شغله‌بودن اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی

مشاور فرهنگی و اجتماعی رئیس‌جمهور در انتخابات یازدهم در ادامه با انتقاد از چندشغله بودن اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اعضای شورای انقلاب فرهنگی فارغ از مسئولیت‌هایشان باید حضور فعال‌تر و پررنگ‌تری در شورا داشته باشند و فضا باید به گونه‌ای باشد که اعضا اشتغال فکری و عملی‌شان بر امور متمرکز شورا باشد؛ ضعفی که امروزه مشاهده می‌شود چندشغله بودن و به تعبیری فرعی بودن عضویت در شورای انقلاب فرهنگی است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا شورا در جهت تحقق اسلامی‌کردن محیط های فرهنگی موفق بوده است تصریح کرد: موضوع فرهنگ و سیاست‌گذاری و تحقق آنها بسیار پیچیده است و باید از نگاه شعاری و سطحی‌ دور شویم و با واقعیت‌های موجود کنار بیاییم. پاسخ به این سوال دشوار است؛ اما مطمئنا شورا خدمات بسیاری به نظام فرهنگی داشته و وجودش فرصت مناسبی برای نظام فرهنگی است؛ اما می‌توان این سوال را این‌گونه پاسخ داد که جهت‌گیری شورا در زمینه اسلامی کردن محیط‌های فرهنگی درست بوده اما الزاما به تحقق هدف منجر نشده است.

صالحی امیری همچنین با اشاره به دستور مقام معظم رهبری در پیوست حکم اعضای شورا بر لزوم نوسازی دبیرخانه و ارتقای کیفی امور تصریح کرد: دبیرخانه در این مدت تلاش‌های بسیاری انجام داده اما با هدف مطلوب فاصله بسیاری دارد.

وی در پایان با تاکید بر ارتباط نظام‌مند میان نخبگان حوزوی و دانشگاهی، گفت: متاسفانه شورا نتوانسته به صورت رضایت‌بخشی ارتباط نظام‌مندی میان نخبگان حوزوی و دانشگاهی ایجاد کند.

انتهای پیام