یافته‌های یک پژوهش نشان داد: بی‌اطلاعی از ضرورت انجام آزمون و احساس شرم و خجالت، از مهم‌ترین دلایل عدم مراجعه زنان برای انجام تست سرطان دهانه رحم است.

به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا، براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع دستگاه تناسلی زنان است و سالانه حدود نیم میلیون مورد جدید بیماری در جهان شناسایی می‌شود که در این میان بیش از نیمی از مبتلایان جان خود را از دست می‌دهند.

همین آمار حاکی از آن است که 80 درصد مبتلایان به این سرطان در کشور‌های در حال توسعه هستند. دو سوم از این موارد نیز در مراحل پیشرفته‌ی بیماری شناسایی می‌شوند و شانس زنده ماندن این دسته از مبتلایان بسیار اندک است.

این سرطان به دلیل داشتن یک دوره پیش تهاجمی طولانی، در دستر‌س بودن عضو مبتلا جهت نمونه‌گیری، وجود آزمون غربالگری معتبر و هم چنین امکان درمان موثر ضایعات پیش سرطانی، یک سرطان قابل شناسایی در مراحل اولیه و قابل پیشگیری محسوب می‌شود. آزمون پاپ اسمیر یک آزمون سیتولوژیک ساده برای تشخیص سرطان دهانه رحم است.

تخمین زده می‌شود که فقط پنج درصد از زنان در کشور‌های در حال توسعه در برنامه‌های غربالگری آزمون پاپ اسمیر شرکت می‌کنند؛ درحالی که این میزان در ایالات متحده آمریکا حدود 90 درصد است. به همین دلیل در کشور‌های در حال توسعه، میزان سرطان دهانه رحم و مرگ و میر ناشی از آن بسیار بالاتر از کشور‌های پیشرفته است.

پژوهش‌های به‌عمل آمده گویای این مطلب است که زنان جهت انجام آزمون پاپ اسمیر با موانع متعدد فرهنگی، احساسی و عملی روبه‌رو هستند. نتایج حاصل از تحقیقات نشان داده است که علل عدم مراجعه جهت انجام این آزمون می‌تواند شامل عدم آگاهی از لزوم انجام آزمون، عدم توصیه پزشک، استرس، خجالت، درد در زمان انجام آزمون، هزینه آزمون، عدم دسترسی به مراکز انجام آن، عدم راحتی در حین انجام آزمون، رفتار‌های نامناسب برخی مراقبان بهداشتی، عدم رعایت حریم خصوصی و ترس از مثبت بودن جواب آزمون و تهاجمی بودن روش‌های پیگیری در صورت مثبت بودن آزمون باشد.

با توجه به بالا‌بودن میزان شیوع مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم در کشور‌های در حال توسعه و نبود اطلاعات کافی یا منتشر شده در زمینه‌ی عوامل مرتبط با الگوی انجام آزمون پاپ اسمیر و موانع آن پژوهشی در کشور بر روی یک هزار زن 15_75 سال کشور که حداقل یک‌بار ازدواج کرده بودند، انجام شده است.

در این پژوهش از مجموع یک‌هزار زن مورد بررسی که میانگین سنی آنها 36.3 سال، میانگین سن ازدواج آنها 17 سال و میانگین تعداد حاملگی در آنها سه بار بوده، بیش از نیمی از آنها (52.8 درصد) تحصیلات ابتدایی داشته و 92.7 درصد خانه‌دار بودند. 96.8 درصد از زنان در مطالعه حاضر نیز متاهل بودند و 86 درصد ادعا کرده‌اند که درآمد ماهانه‌ آنها کافی نیست.

همچنین 80 درصد از زنان مورد مطالعه، حداقل یک‌بار و 37.4 درصد فقط یک بار و اکثر آنها (94.4 درصد) این آزمون را برای اولین بار در سن 20 تا 29 سالگی انجام داده بودند. 39.8 درصد از آنها نیز این آزمون را برای اولین‌بار مساوی یا بیشتر از 12 سال پس از ازدواج انجام داده بودند. 80.6 درصد از زنان در سه سال اخیر یک‌بار آزمون انجام داده و تنها 11.3 درصد از آنها آزمون را در فواصل استاندارد تکرار کرده بودند.

عوامل تاثیرگذار بر انجام تست پاپ‌اسمیر

ارتباط مشخصات فردی واحد‌های مورد پژوهش با انجام پاپ اسمیر نشان داد: بین انجام آزمون پاپ‌اسمیر و تحصیلات، وضعیت تأهل، تعداد زایمان و نوع روش پیشگیری ارتباط معنی‌داری وجود دارد، اما این ارتباط با سن و شغل معنی‌دار نیست.

همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد که علت عدم انجام یا عدم نظم در انجام آزمون، بی‌اطلاعی از اهمیت و ضرورت انجام تست پاپ‌اسمیر (39.9 درصد) و در درجه بعدی احساس شرم و خجالت در هنگام مراجعه به مراکز بهداشتی (26.3 درصد) بود.

تحقیقات نشان داده است: رسیدن به هدف غربالگری زمانی میسر است که این آزمون سالانه تا سه سال و در صورت منفی‌بودن هر سه سال یکبار انجام شود اما تنها 11.3 درصد از زنان شرکت‌کننده در مطالعه حاضر، آزمون را در فواصل استاندارد تکرار‌ کرده بودند که بررسی علل عدم انجام یا انجام نامنظم آزمون نشان داد: علت پایین‌ بودن این فراوانی، عدم اطلاع‌ از اهمیت ضرورت انجام آزمون است.

طبق یافته‌های بعضی از مطالعات، سن می‌تواند فراوانی انجام آزمون پاپ‌اسمیر را پیشگویی کند. در این تحقیق سن انجام آزمون بیشتر در افراد بین 30 تا 39 سال با 88.8 درصد انجام شده که با افزایش سن، فراوانی انجام آزمون کاهش یافته؛ اما ارتباط بین سن و انجام آزمون معنی‌دار نبوده است؛ بنابراین می‌توان گفت زنان جوان‌تر بیشتر از زنان مسن‌، آزمون پاپ اسمیر را انجام داده‌اند. شیوع بیشتر انجام آزمون در زنان جوان‌تر شاید ناشی از مراجعه‌ی بیشتر آنان به مراکز بهداشتی درمانی جهت استفاده از خدمات بهداشت مادر و کودک باشد.

تاثیر درآمد ناکافی بر عدم انجام آزمون پاپ‌اسمیر

در تحقیق حاضر بین انجام آزمون و شغل زنان اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده نشد، اما بین درآمد خانواده با انجام آزمون پاپ اسمیر اختلاف معنی‌داری مشاهده شد.

از آنجایی که سطح درآمد خانواده از عوامل پیشگیری‌کننده‌ی انجام آزمون پاپ اسمیر است، پایین‌بودن میزان انجام آزمون در زنان غیرشاغل می‌تواند ناشی از پایین بودن سطح درآمد در افراد تحت مطالعات دیگران باشد، اما معنی‌دار نبودن ارتباط شغل و انجام آزمون در پژوهش حاضر، شاید به دلیل وجود همیاری بیشتر بین اعضای خانواده‌های ایرانی است که به آنان اجازه می‌دهد از درآمد خانواده برای انجام آزمون استفاده کنند و در نتیجه شاغل بودن و نبودن آنان تاثیری در انجام یا عدم انجام آزمون نداشته باشد.

برخی عوامل مهم خودداری زنان از انجام تست سرطان دهانه رحم

در این تحقیق توزیع فراوانی علل عدم انجام آزمون پاپ اسمیر یا انجام نامنظم آن به ترتیب عبارت بودند از: راجع به اهمیت و ضرورت آن اطلاعی نداشتم، احساس شرم و خجالت مانع از مراجعه می‌شود، انجام آزمون برایم اضطراب‌آور است، نسبت به سلامت خود بی‌توجه هستم، از درد هنگام انجام آزمون می‌ترسم، وقت برای انجام آزمون را ندارم، می‌ترسم هنگام انجام آزمون به من آسیبی برسد، پزشکان و پرسنل بهداشتی توصیه نکردند، توانایی پرداخت هزینه‌ی انجام آزمون را ندارم، در مکان انجام آزمون احساس راحتی نمی‌کنم، مرکزی که آزمون در آنجا انجام می‌شود دور است، از مثبت بودن جواب آزمون می‌ترسم، چون فعالیت جنسی ندارم، لازم نیست انجام دهم، چون هیچ‌وقت مشکلی نداشتم، شوهرم مخالفت می‌کند، رفتار کسی که آزمون را انجام می‌دهد نامناسب است، فکر می‌کردم چون شوهر ندارم لازم نیست، فکر می‌کردم فقط بعد از زایمان باید انجام شود.

متاهل‌ها بیشتر تست می‌دهند

طبق یافته‌های این تحقیق، بیشتر افرادی که آزمون را انجام داده بودند (80.6 درصد) در حال حاضر متأهل بودند و اختلاف آماری معنی‌دار بین وضعیت تأهل و انجام آزمون وجود داشت. در این مطالعه ارتباط معنی‌داری بین وضعیت ازدواج و انجام پاپ‌اسمیر دیده شد. علت انجام بیشتر آزمون پاپ اسمیر در زنان متأهل می‌تواند به این دلیل باشد که زنان مطلقه و بیوه تصور می‌کنند که چون همسر ندارند، نیازی به انجام آزمون ندارند.

انجام بیشتر آزمون پاپ‌اسمیر در بین زنانی که از روش‌های غیرخوراکی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند

در این تحقیق که توسط فرزانه صابری و همکاران انجام شده است، بیشترین اختلاف فراوانی بین انجام و عدم انجام آزمون در بین افرادی بود که از روش‌های غیرخوراکی جهت پیشگیری از بارداری استفاده می‌کردند. بدین معنی که زنانی که از روش‌های غیرخوراکی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کردند، بیشتر از زنان استفاده‌کننده از روش‌های خوراکی اقدام به انجام آزمون پاپ اسمیر کرده بودند. آزمون‌های آماری، اختلاف معنی‌دار را بین انجام آزمون و نوع روش پیشگیری نشان داد.

تاثیر تعداد زایمان و فرزندان در عدم انجام آزمون پاپ‌اسمیر

در تحقیق حاضر، بیشترین فراوانی انجام آزمون در زنانی بود که دو بار زایمان کرده بودند و با افزایش تعداد زایمان، فراوانی انجام آزمون کاهش می‌یافت.

یک مطالعه هم نشان داده است فراوانی انجام پاپ اسمیر در زنانی که بچه ندارند یا یک بچه دارند بیشتر از زنانی است که دو فرزند یا بیشتر دارند.

این نتیجه حاکی از آن است که با افزایش تعداد فرزندان میزان انجام آزمون نیز کاهش می‌یابد که با نتایج حاصل از این مطالعه همخوانی دارد. شاید علت این باشد که با افزایش تعداد فرزندان، وضعیت اقتصادی خانواده پایین آمده یا فرصت انجام آزمون کم شده و در نتیجه زنان کمتر برای انجام آزمون مراجعه می‌کردند.

در این مطالعه بیشترین علت عدم انجام یا انجام نامنظم آزمون عدم اطلاع از اهمیت ضرورت انجام آزمون و در درجه بعدی شرم وحیا از مراجعه و انجام آزمون بود. تصور می‌شود در صورتی که با استفاده از برنامه‌های آموزشی مختلف آگاهی زنان نسبت به ضرورت انجام آزمون بیشتر شود وهم‌چنین با همکاری مراقبان بهداشتی در خصوصی‌سازی محیط انجام آزمون تلاش بیشتری انجام شود، درصد بیشتری از زنان در برنامه‌های غربالگری سرطان سرویکس شرکت کنند.

انتهای پیام