مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود درباره ایران که عصر روز چهارشنبه اول خرداد منتشر شد، بار دیگر بر منحرف نشدن مواد هستهیی اعلام شده ایران از مسیر صلح آمیز، تاکید کرد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، متن کامل گزارش یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این شرح است.
اجرای توافقنامه پادمان NPT
و مفاد مربوطه قطعنامه های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران
(گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی)
A. مقدمه
1. این گزارش مدیر کل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت درباره اجرای توافقنامه پادمانیNPT و مفاد مربوطه قطعنامههای شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران (ایران) است.
2. شورای امنیت تاکید کرده است که اقدامات مورد درخواست شورای حکام در قطعنامههایش درباره ایران الزامآور است . مفاد مربوطه قطعنامههای یادشده شورای امنیت که بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شدهاند مطابق شرایط این قطعنامهها الزامآور هستند .
3. این گزارش به تحولات پس از آخرین گزارش مدیرکل (Gov/2013/6، 21 فوریه 2013) و همچنین مسائل قبل از آن می پردازد. این گزارش بر حوزههایی متمرکز است که ایران بطور کامل تعهدات الزامآورش را اجرا نکرده است، چرا که ایجاد اعتماد بینالمللی درباره ماهیت صرفا صلحآمیز برنامه هستهیی ایران مستلزم اجرای کامل این تعهدات است.
B . شفافسازی مسایل حلنشده
4. شورای حکام در نوامبر 2011 قطعنامه GOV/2011/69 را تصویب کرد و در آن از جمله تاکید کرد که برای ایران و آژانس ضروری است به منظور حل و فصل فوری همه مسائل مهم باقیمانده با هدف شفافسازی آنها از جمله دسترسی به تمامی اطلاعات مربوطه، مستندات، سایتها، مواد و اشخاص در ایران، به گفتوگوهای خود شدت بخشند. شورا همچنین در آن قطعنامه از ایران خواست که با هدف احیای اعتماد بینالمللی درباره ماهیت منحصرا صلحآمیز برنامه هستهیی ایران به طور جدی و بدون پیششرط در مذاکرات شرکت کند. با توجه به این موضوع، مقامات آژانس و ایران در فاصله ماه ژانویه تا آغاز سپتامبر 2012 شش دور گفتوگو در وین و تهران، از جمله در طول سفر مدیرکل به تهران در ماه مه 2012 انجام دادند. با این حال، هیچ نتیجه ملموسی حاصل نشد.
5. شورا در 13 سپتامبر 2012 قطعنامه GOV/2012/50 را تصویب کرد و در آن از جمله به این نتیجه رسید که درخواستهای همکاری ایران با آژانس با هدف حل و فصل همه مسائل باقیمانده به منظور احیای اعتماد بینالمللی نسبت به ماهیت منحصرا صلحآمیز برنامه هستهیی ایران، اساسی و ضروری است. شورا همچنین تاکید کرد که لازم است ایران فورا یک رویکرد ساختاری را برای حل و فصل مسائل باقیمانده درباره ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هستهییاش نهایی کند و به اجرا بگذارد، از جمله در گام نخست دسترسی آژانس را به سایتهای مربوطهای که درخواست کرده است، فراهم سازد. با توجه به این موضوع، در فاصله اواسط دسامبر 2012 و اواسط فوریه 2013، مقامات آژانس و ایران سه دور مذاکرات دیگر در تهران با هدف نهایی کرد سند رویکرد ساختاری برگزار کردند.
6. از گزارش قبلی مدیر کل تاکنون، مقامات آژانس و ایران یک دور دیگر از مذاکرات را در وین در تاریخ 15 مه 2013 با هدف نهایی کردن سند رویکرد ساختاری برگزار کردند . هیچ توافقی حاصل نشد و آژانس قادر نبوده است کار اساسی با ایران را برای حل و فصل مسائل باقیمانده از جمله مسایل مربوط به ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هستهیی ایران آغاز کند.
C. تاسیسات اعلام شده تحت توافقنامه پادمان ایران
7. ایران طبق توافقنامه پادمان خود، وجود 16 تاسیسات هستهیی و 9 مکان خارج از تاسیسات را که مواد هستهیی معمولا در آنجا استفاده میشود (LOFها) به آژانس اعلام کرده است . آژانس به راستیآزمایی منحرف نشدن مواد هستهیی اعلام شده در این تاسیسات و LOFها ادامه میدهد، با این وجود همانطور که در ادامه نشان داده میشود، بعضی از این فعالیتها که از سوی ایران در برخی تاسیسات انجام میشود، برخلاف قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت است.
D. فعالیتهای مرتبط با غنیسازی
8. ایران برخلاف قطعنامههای مربوطه شورای حکام و شورای امنیت فعالیتهای مرتبط با غنیسازی خود را در تاسیسات اعلامشده زیر که تحت پادمان آژانس است، تعلیق نکرده است. همه این فعالیتها تحت پادمانهای آژانس قرار دارند و همه مواد هستهیی، آبشارهای نصبشده و ایستگاههای خوراکدهی و بازپسگیری در این تاسیسات تحت اقدامات مراقبتی و نظارتی آژانس قرار دارند.
9. ایران گفته است که هدف از غنیسازی UF6 تا 5 درصد U-235، تولید سوخت برای تاسیسات هستهییاش و هدف از غنی سازی UF6 تا 20 درصد U-235، تولید سوخت برای راکتورهای تحقیقاتیاش است.
10. از زمانی که ایران غنی سازی اورانیوم در تاسیسات هستهییاش را آغاز کرده است، در آن تاسیسات موارد زیر را تولید کرده است:
• 8960 کیلوگرم (689 کیلوگرم بیشتر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنیشده تا 5 درصد U-235 که 6357 کیلوگرم (383 کیلوگرم بیشتر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) آن به شکل UF6 غنیشده تا 5 درصد U-235 باقی مانده است و باقی آن مشمول فرآیند بیشتری شده است (همانطور که در پاراگراف های 18 و 24 و 25 و 39 زیر تشریح شده است)؛ و
• 324 کیلوگرم (44 کیلوگرم بیشتر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) UF6 غنیشده تا 20 درصد U-235 که 182 کیلوگرم آن (15 کیلوگرم بیشتراز زمان گزارش قبلی مدیرکل) به شکل UF6 غنیشده تا 20 درصد U-235 و باقی آن مشمول فرآیند بیشتری شده است (همانطور که در پاراگراف 48 زیر تشریح شده است).
D.1 - نطنز
11. کارخانه غنیسازی سوخت: کارخانه غنیسازی سوخت (FEP) یک کارخانه غنیسازی با استفاده از سانتیریفیوژ برای اورانیوم برای تولید اورانیوم با غنای پایین (LEU) تا 5 درصد U-235 است که اولین بار در سال 2007 راهاندازی شد. این کارخانه به سالن تولید A و سالن تولید B تقسیم شده است. طبق اطلاعات طراحی ارائهشده توسط ایران، 8 واحد برای سالن تولیدA طراحی شده است که هر واحد آن 18 آبشار دارد و مجموعا حدود 25000 سانتریفیوژ در 144 آبشار قرار دارد. ایران هنوز اطلاعات طراحی مربوطه برای سالن تولید B را ارایه نکرده است.
12. ایران تا تاریخ 15 مه 2013 به طور کامل 79 آبشار IR-1 را در سالن تولید A نصب کرده بود. ایران یک آبشار IR-1 دیگر را نیز تا نیمه نصب کرده است و کارهای مقدماتی نصب برای 46 آبشار IR-1 دیگر تکمیل شده بود. در آن تاریخ ایران اعلام کرد که در حال تزریق UF6 طبیعی به 53 آبشار است که در آبشارهای کاملا نصبشده IR-1 قرار دارند.
13. ایران به نصب سانتریفیوژهای IR-2m و غلافهای سانتریفیوژهای خالی در سالن تولید A ادامه داده است. تا تاریخ 15 مه 2013، چهار آبشار بطول کامل و یک آبشار نیمهکاره با سانتریفیوژهای IR-2m و غلافهای سانتریفیوژهای خالی نصب و کارهای مقدماتی نصب 13 آبشار دیگر با سانتریفیوژهای IR-2m انجام شده است.
14. همانگونه که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که تا 21 اکتبر 2012 مقدار 85644 کیلوگرم UF6 طبیعی از زمان شروع تولید در فوریه 2007 در آبشارها خوراکدهی شده و مقدار 7451 کیلوگرم UF6 غنیسازی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده بود. بنا بر ارزیابی ایران، بین تاریخهای 22 اکتبر 2012 و 4 مه 2013، مقدار کل 16594 کیلوگرم UF6 طبیعی به آبشارها خوراکدهی شده و تقریبا 1509 کیلوگرم UF6 غنیسازی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده است که در نتیجه از زمان شروع تولید، جمعا 8960 کیلوگرم UF6 غنی سازی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده است.
15. بر اساس نتایج تحلیل نمونههای زیستمحیطی که از فوریه 2007 در کارخانه غنیسازی سوخت برداشته شد و سایر اقدامات راستیآزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تاسیسات همان گونه که ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام کرده است، عمل کردهاند.
16. کارخانه آزمایشی غنیسازی سوخت (PFEP): کارخانه آزمایشی غنیسازی سوخت جزو تاسیسات تولید اورانیوم با غنای پایین و جزو تاسیسات تحقیقات و توسعه است که نخستین بار در اکتبر 2003 راهاندازی شد. این تاسیسات دارای یک سالن آبشار است که میتواند شش آبشار را در خود جای دهد و به دو محوطه تقسیم میشود که یکی برای تولید UF6 با غنای 20 درصد U-235 (آبشارهای 1 و 6) تعیین شده و محوطه دیگر برای تحقیق و توسعه (آبشارهای 2 ، 3 ، 4 و 5) است.
17. محوطه تولید: تا تاریخ 14 مه 2013 ایران UF6 با غنای پایین را به دو آبشار متصل به هم (آبشارهای 1 و 6) که جمعا 328 سانتریفیوژ IR-1 دارند، تزریق میکرد.
18. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که از زمان آغاز تولید در فوریه 2010 و از تاریخ 15 سپتامبر 2012، 1119.6 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد U-235 تولیدشده در FEP، به آبشارهای محوطه تولید خوراکدهی شده است و اینکه در مجموع 129.1 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 تولید شده است. ایران تخمین زده است که بین 16 سپتامبر 2012 و 10 مه 2013، در مجموع 234.1 کیلوگرم UF6 با غنای 5 درصد U-235 تولیدشده در FEP، به آبشارهای محوطه تولید تزریق شده است و اینکه تقریباٌ 33.7 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 تولید شده است. در نتیجه از زمان آغاز تولید، مجموعاٌ 162.8 کیلوگرم UF6 با غنای 20 درصد U-235 در PFEP تولید شده است که 150 کیلوگرم آن از پروسه خارج و از سوی آژانس راستی آزمایی شده است.
19. محوطه تحقیق و توسعه: از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران برای اولین بار یک نوع سانتریفیوژ جدید (IR-5) نصب کرده است. ایران علاوه بر آن به طور متناوب UF6 طبیعی را به سانتریفیوژهای IR-6s به صورت ماشینهای مجزا و به سانتریفیوژهای IR-1، IR-2m و IR-4 و IR-6، گاهی به صورت ماشینهای مجزا و گاهی به صورت آبشارهای کوچک یا بزرگتر، تغذیه کرده است.
20. بین 13 فوریه 2013 و 10 مه 2013، در مجموع تقریبا 556.7 کیلوگرم UF6 طبیعی به سانتریفیوژهای محوطه تحقیق و توسعه خوراکدهی شده است، اما هیچ LEU (اورانیوم با غنای پایین) به عنوان محصول گرفته نشده است و دورریز آن در پایان فرآیند مجددا ترکیب شدهاند.
21. همانگونه که قبلا گزارش شد، ایران در فوریه 2013 به آژانس اطلاع داد که در صدد است محصول و دورریز را به طور جداگانه از آبشارهای 5 و 6 خارج کند، نه اینکه آنها را مانند گذشته در پایان فرآیند مجددا ترکیب کند. ایران در نامهای مورخ 24 آوریل 2013 به آژانس اطلاع داد که "فعالیتهای آزمایشی آبشارهای 4 و 5 به تعویق افتاده است".
22. براساس نتایج تحلیل نمونههای زیست محیطی PFEP و سایر فعالیتهای راستیآزمایی، آژانس نتیجه گرفته است که این تاسیسات مطابق آنچه ایران در پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) مربوطه اعلام کرده است، فعالیت کرده است.
D.2. فوردو
23. کارخانه غنیسازی سوخت فردو: طبق پرسشنامه اطلاعات طراحی مورخ 18 ژانویه 2012، فردو یک کارخانه غنیسازی با استفاده از سانتریفیوژ است که UF6 غنیشده تا سقف 20 درصد U-235 و UF6 غنی شده تا سقف 5 درصد U-235 را تولید میکند. به اطلاعات بیشتری از سوی ایران در مورد این تاسیسات نیاز است، به ویژه با توجه به تفاوت هدف اولیه اعلام شده برای این تاسیسات و هدفی که اکنون بر آن مورد استفاده قرار دارد. این تاسیسات که برای اولین بار در سال 2011 راهاندازی شد، دارای 16 آبشار است که به طور مساوی بین واحد یک و واحد دو تقسیم شدهاند و در مجموع برای جا دادن 2976 سانتریفیوژ در خود طراحی شده است. تا امروز تمامی سانتریفیوژهای نصبشده از نوع ماشینهای IR-1 هستند. ایران هنوز به آژانس اطلاع نداده است که کدام آبشارها برای غنیسازی UF6 تا 5 درصد U-235 و کدام برای غنیسازی UF6 تا 20 درصد U-235 به کار میروند.
24. تا تاریخ 15 مه 2013، ایران به تغذیه چهار آبشار واحد 2 (که به شکل دو آبشار متصل به هم طراحی شدهاند) با UF6 غنیشده تا 5 درصد U-235 ادامه داده است. هیچیک از 12 آبشار دیگر با UF6 تغذیه نشدهاند.
25. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که تا تاریخ 17 نوامبر 2012 در مجموع 796 کیلوگرم UF6 غنیشده تا 5 درصد U-235 که در کارخانه غنیسازی سوخت تولید شده بود، به آبشارهای موجود در FFEP از زمان آغاز تولید در دسامبر 2011 تغذیه شده است و نیز اینکه 101.2 کیلوگرم UF6 غنی شده تا 5 درصد U-235 تولید شده است. ایران تخمین زده است که بین 18 نوامبر 2012 و 10 مه 2013 در مجموع 427.3 کیلوگرم UF6 غنیشده تا 5 درصد U-235 به آبشارهای موجود در تأسیسات فردو خوراکدهی شده و تقریبا 60.4 کیلوگرم UF6 غنیشده تا 20 درصد U-235 تولید شده است. این به معنای تولید جمعا 161.6 کیلوگرم UF6 غنیشده تا 20 درصد U-235 از آغاز فرآیند تولید است که از این میزان 151.7 کیلوگرم آن از این فرآیند خارج شده و توسط آژانس مورد راستیآزمایی قرار گرفته است.
26. بر اساس نتایج تحلیل نمونههای زیست محیطی تأسیسات فردو و سایر اقدامات راستیآزمایی، آژانس به این نتیجه رسیده است که این تأسیسات همان گونه که ایران در آخرین پرسشنامه اطلاعات طراحی مربوطه اعلام داشته است، فعالیت کرده است.
D.3. سایر اقدامات مرتبط با غنی سازی
27. ایران هنوز به درخواستهای آژانس برای اطلاعات بیشتر درباره آنچه ایران درباره ساخت ده تاسیسات جدید غنیسازی اورانیوم که براساس گفته ایران تصمیمگیری درباره مکان 5 مورد آن انجام شده است اعلام کرد، پاسخ ملموسی نداده است. ایران همچنین آن گونه که از طرف آژانس درخواست شده است هنوز اطلاعات مربوط به آنچه در تاریخ 7 فوریه 2010 درباره در اختیار داشتن فناوری غنیسازی لیزری اعلام کرد، به آژانس ارایه نکرده است. در نتیجه فقدان همکاری ایران درباره این موضوعات، آژانس قادر به انجام راستیآزمایی و ارایه گزارش کامل در این موارد نیست.
E.. فعالیتهای بازفرآوری
28. متعاقب قطعنامههای مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، ایران موظف است فعالیتهای بازفرآوری خود از جمله تحقیق و توسعه را به حالت تعلیق درآورد. ایران اعلام کرده است که «فعالیتهای بازفرآوری ندارد».
29. آژانس نظارت خود بر کاربرد سلولهای داغ در راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) و تاسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیبدنوم، یدین و زنون (MIX) را ادامه داده است. آژانس در تاریخ 7 مه 2013 یک بازرسی و راستیآزمایی اطلاعات طراحی را در راکتور تحقیقاتی تهران و در تاریخ 8 مه 2013 یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی را در تاسیسات MIX انجام داد. آژانس تنها در ارتباط با راکتور تحقیقاتی تهران، تاسیسات MIX و دیگر تاسیساتی که آژانس به آنها دسترسی دارد، می تواند تایید نهایی کند که هیچگونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری در ایران وجود ندارد.
F. پروژههای مرتبط با آب سنگین
30. ایران برخلاف قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت، کار بر روی تمامی پروژههای مرتبط با آب سنگین از جمله در اراک، تداوم ساخت راکتور تحقیقات هستهیی ایران (راکتور IR-40) که تحت پادمانهای آژانس قرار دارد و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین (HWPP) را که تحت پادمان آژانس قرار ندارد، به حالت تعلیق در نیاورده است.
31. راکتور IR-40: رآکتور IR-40 یک راکتور تحقیقاتی آب سنگین 40 مگاواتی است که به نحوی طراحی شده است که 150 مجتمع سوخت اورانیوم طبیعی را دارا باشد.
32. همانطور که قبلا گزارش شد، این قطعات مهم در راکتور IR-40 نصب شده است: جرثقیل بالاسری متحرک، تعدیلکننده و مبدلهای گرمایی همراه با سرد کنندههای اصلی، سیستمهای پاککننده و مدار کشی، تانکرهای ذخیره تعدیلکننده و کنترلکنندههای فشار برای سیستم سردکننده راکتور. در 6 مه 2013، آژانس یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 در اراک انجام داد و مشاهده کرد که محفظههای راکتور دریافت شده است، ولی هنوز نصب نشده ااست. آژانس در همان تاریخ متوجه شده که برخی قطعات مهم هنوز نصب نشدهاند، از جمله تجهیزات اتاق کنترل، ماشین تجدید سوخت و پمپهای سردکننده راکتور. ایران در طول راستیآزمایی اطلاعات طراحی برنامه راهاندازی زیر را برای راکتور IR-40 تایید کرد: مرحله اول- عملیات پیش از راهاندازی (استفاده از مجتمعهای سوخت مجازی و آب سبک) در سه ماهه چهارم سال 2013؛ مرحله دوم- راهاندازی (استفاده از مجتمعهای سوخت واقعی و آب سنگین) در نخستین سه ماهه سال 2014؛ انتظار می رود در سه ماهه سوم سال 2014 عملیاتی شود.
33. ایران به فعالیتهای خود در ارتباط با آزمایش میلههای سوخت اورانیوم طبیعی نمونه و مجتمعهای سوخت و تولید قرصها برای راکتور IR-40 ادامه داده است (به بندهای 45 و 46 در پایین مراجعه کنید). ایران در نامهای مورخ 10 مارس 2013 به آژانس اطلاع داد که در نظر دارد تا 9 اوت 2013، 55 مجتمع سوخت را برای راکتور IR-40 تولید کند.
34. ایران در تاریخ 1 مه 2013 برخی اطلاعات مربوط به محفظههای راکتور را که اخیرا در سایت راکتور IR-40 دریافت کرد، ارائه داد. با این وجود، همانطور که آژانس در نامهای مورخ 8 مه 2013 به ایران تکرار کرد، یک پرسشنامه بهروزشده اطلاعات طراحی برای راکتور IR-40 بسیار ضروری است.
35. ایران بر خلاف تعهداتش طبق کد اصلاح شده 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمانی، از سال 2006 پرسشنامه بهروز شده اطلاعات طراحی مربوط به راکتور IR-40 را به آژانس ارائه نکرده است. با توجه به نزدیک شدن تاریخ شروع راهاندازی راکتور IR-40، فقدان این اطلاعات طراحی بهروز شده به مرور بر توانایی آژانس برای راستیآزمایی طراحی تاسیسات و اجرای یک رویکرد موثر پادمانی تاثیر منفی گذاشته است.
36. کارخانه تولید آب سنگین: کارخانه تولید آب سنگین تاسیساتی برای تولید آب سنگین با ظرفیت طراحی تولید سالانه 16 تن آب سنگین در سطح هستهیی است.
37. با وجود درخواستهای آژانس، ایران از زمان بازدید آژانس از کارخانه تولید آب سنگین در تاریخ 17 اوت 2011، اجازه دسترسی مجدد به آن را فراهم نکرده است. در نتیجه آژانس برای نظارت بر کارخانه تولید آب سنگین تنها به تصاویر ماهوارهای تکیه میکند. بر اساس تصاویر اخیری که در دسترس آژانس قرار گرفته است، به نظر میرسد که این کارخانه کماکان در حال فعالیت است. تاکنون با وجود تقاضاهای مکرر آژانس، ایران به آژانس اجازه برداشت نمونههای آب سنگین ذخیرهشده در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) را نداده است.
G . تبدیل اورانیوم و تولید سوخت
38. اگرچه ایران موظف است همه فعالیتهای مرتبط با غنی سازی و پروژههای مرتبط با آب سنگین را به حالت تعلیق در آورد، ایران شماری از فعالیتها را در تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) و کارخانه تولید سوخت (FMP) و کارخانه تولید صفحه سوخت FPFP در اصفهان به شرح ذیل انجام میدهد که با وجود این که این تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار دارند، ناقض آن وظایف است.
39. ایران از زمانی که تبدیل و تولید سوخت را در تأسیسات اعلامشده خود آغاز کرد از جمله به موارد زیر اقدام کرده است:
• 550 تن UF6 طبیعی در تاسیسات تبدیل اورانیوم تولید کرده که 122 تن آن به کارخانه غنی سازی سوخت FEP انتقال یافته است؛
• 53 کیلوگرم UF6 غنیشده تا غنای 3.34 درصد U-235 را به فرآیند تبدیل تحقیق و توسعه تزریق کرده است و 24 کیلوگرم اورانیوم را به شکل UO2 تولید کرده است؛
• 140.8 کیلوگرم UF6 غنیشده تا غنای 20 درصد U-235 (29.8 کیلوگرم بیشتر از زمان گزارش قبلی مدیرکل) را به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت تزریق کرده و 63.1 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید کرده است؛ و
• شش مجتمع سوخت حاوی اورانیوم غنیشده تا غنای 20 درصد U-235 و دو مجتمع سوخت حاوی اورانیوم غنیشده تا غنای 3.34 درصد U-235 را به راکتور تحقیقاتی تهران منتقل کرده است.
40. تاسیسات تبدیل اورانیوم: تاسیسات تبدیل اورانیوم تاسیساتی برای تولید UF6 و UO2 طبیعی است که هر دو از کنسانتره سنگ اورانیوم گرفته میشوند. طبق برنامه ریزی انجام شده قرار است تاسیسات تبدیل اورانیوم پودر UO2 را از UF6 غنیشده تا غنای 5 درصد U-235، قالبهای فلزی اورانیوم را از UF4 طبیعی و تضعیفشده و UF4 را از UF6 تضعیفشده تولید کنند.
41. آژانس بین تاریخهای 21 و 23 آوریل 2013 راستیآزمایی موجودی فیزیکی (PIV) را در تاسیسات تبدیل اورانیوم انجام داد که اکنون در حال ارزیابی نتیجهاش است.
42. ایران از زمان گزارش قبلی فعالیتهای تحقیق و توسعه تبدیل را آغاز کرده است و برای تولید UO2 از UF6 طبیعی استفاده میکند. آژانس تایید کرده است که ایران تا تاریخ 23 آوریل 2013 مقدار 12.02 تن اورانیوم طبیعی به شکل UO2 را از طریق تبدیل کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید کرده است. آژانس تا تاریخ 8 مه 2013 تایید کرده است که ایران مقدار 6.73 تن اورانیوم طبیعی به شکل UO2 به کارخانه تولید سوخت انتقال داده است.
43. آژانس هنوز در حال ارزیابی بیانیه ایران در ارتباط با جمع کردن مواد هستهیی است که سال گذشته پس از ترک برداشتن یک تانکر ذخیره بر کف تاسیسات ریخت.
44. کارخانه تولید سوخت (FMP): کارخانه تولید سوخت، تاسیساتی است که برای نیروگاهها و راکتورهای تحقیقاتی مجتمعهای سوخت هستهیی تولید میکند.
45. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس در نوامبر 2012 یک مجتمع سوخت اورانیوم طبیعی IR-40 نمونه را قبل از انتقال به راکتور تحقیقاتی تهران برای آزمایش تابش مورد راستیآزمایی قرار داد. آژانس در تاریخ 20 آوریل 2013 تعداد 36 مجتمع سوخت اورانیوم طبیعی نمونه دیگر را قبل از اینکه برای آزمایش به راکتور آب سنگین با قدرت صفر (نزدیک اصفهان) انتقال یابد، مورد راستیآزمایی قرار داد.
46. آژانس در تاریخ 5 و 6 مه 2013 یک بازرسی و راستیآزمایی اطلاعات طراحی در کارخانه تولید سوخت اجرا کرد و فرآیند تولید قرص برای راکتور IR-40 با استفاده از UO2 طبیعی را تایید کرد. اگر چه ایران قبلا مجتمعهای سوخت مجازی برای راکتور IR-40 تولید کرده بود، تا تاریخ 6 مه 2013 هنوز تولید مجتمعهای سوخت حاوی مواد هستهیی را برای آن رآکتور آغاز نکرده بود.
47. کارخانه ساخت صفحه سوخت (FPFP): کارخانه ساخت صفحه سوخت تاسیساتی است که UF6 غنیشده تا غنای 20 درصد U-235 را به U3O8 تبدیل می کند و مجتمعهای سوخت ساختهشده از صفحات سوخت حاوی U3O8 را تولید میکند.
48. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس تایید کرده است که تا تاریخ 26 سپتامبر 2012، در مجموع 82.7 کیلوگرم UF6 غنیشده تا غنای 20 درصد U-235 به فرآیند تبدیل تزریق شده و 38.0 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید شده است. ایران تخمین زده است که بین 27 سپتامبر 2012 و 6 مه 2013، 58.1 کیلوگرم UF6 غنیشده تا غنای 20 درصد U-235 به فرآیند تبدیل در کارخانه تولید صفحه سوخت تزریق شده و 25.1 کیلوگرم اورانیوم به شکل U3O8 تولید شده است. بدین ترتیب مقدار کل UF6 غنی شده تا 20 درصد U-235 که به فرآیند تبدیل تزریق شده است، به 140.8 کیلوگرم و کل مقدار اورانیوم تولیدی به شکل U3O8 به 63.1 کیلوگرم میرسد.
49. آژانس تایید کرده است که تا تاریخ 7 مه 2013 ایران یک مجتمع سوخت آزمایشگاهی و 16 مجتمع سوخت از نوع راکتور تحقیقاتی تهران را در کارخانه تولید صفحه سوخت تولید کرده است که شش مجتمع آن به راکتور تحقیقاتی تهران انتقال یافته است.
H- ابعاد نظامی احتمالی
50. گزارشهای قبلی مدیر کل مسایل باقیمانده مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهیی ایران و اقداماتی را که لازم است ایران برای حل این مسایل انجام دهد، مشخص کرده است. آژانس از سال 2002 به نحو فزایندهای نسبت به وجود احتمالی فعالیتهای آشکار نشده مرتبط با امور هستهیی که سازمانهای نظامی مربوطه در آن دخیل بودهاند، از جمله فعالیتهای مرتبط با توسعه یک خرج هستهیی برای یک موشک نگرانی داشته است. ایران نگرانیهای آژانس را عمدتا از آن جهت که آنها را بر اساس ادعاهای بیاساس میداند، رد کرده است.
51. ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیر کل (GOV/2011/65) تحلیل مفصلی از اطلاعات موجود در دسترس آژانس را ارائه کرد که نشان میداد ایران فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هستهیی را انجام داده است. بنا بر ارزیابی آژانس این اطلاعات روی هم رفته معتبر هستند. آژانس از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری به دست آورده است که تحلیل مندرج در ضمیمه مذکور را بیشتر مورد تایید قرار میدهد.
52. شورای امنیت در قطعنامه 1929 (2010) تعهدات ایران برای انجام اقداماتی را تایید کرد که شورای حکام در قطعنامههای GOV/2006/14 و GOV/2009/82 ایران را ملزم به آن کرده است و همینطور وظیفه همکاری کامل با آژانس درباره مسایل باقیمانده، به ویژه مسایلی که موجب نگرانیهایی درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهیی ایران شدهاند، از جمله دسترسی بدون تاخیر به سایتها، تجهیزات، اشخاص و اسناد مورد درخواست آژانس. همانطور که در بخش B این گزارش نشان داده شد، از زمان انتشار گزارش مدیر کل در تاریخ نوامبر 2011 اگرچه شورای حکام دو قطعنامه تصویب کرده است که نیاز مبرم به حل مسایل باقیمانده را مورد توجه قرار میدهد تا فقدان ابعاد نظامی احتمالی شفاف سازی شود، آژانس نتوانست است سند رویکرد ساختاری را نهایی کند یا کاری اساسی در این زمینه آغاز کند.
53- پارچین: همانطور که در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 مدیرکل بیان شد، اطلاعاتی که کشورهای عضو به آژانس دادهاند نشان میدهد که ایران برای انجام آزمایشهای هیدرودینامیک یک مخزن بزرگ نگهدارنده انفجاری ساخته است. این گونه آزمایشها نشانههایی قوی حاکی از توسعه احتمالی سلاح هستهیی هستند. اطلاعات مزبور همچنین نشان میدهند که این مخزن در سال 2000 در پارچین نصب شد. محل استقرار این مخزن در سایت پارچین در ماه مارس 2011 مشخص شد و آژانس در ژانویه 2012 ایران را از این محل مطلع ساخت.
54- همانطور که قبلا گزارش شد، تصاویر ماهوارهای مربوط به دوره زمانی فوریه 2005 تا ژانویه 2012 که در اختیار آژانس قرار دارد تقریباً هیچ فعالیتی را در داخل یا نزدیک ساختمانی که این مخزن در آن قرار دارد نشان نمیدهد. اما از زمان اولین درخواست آژانس برای دسترسی به این محل، تصاویر ماهوارهای نشان میدهند که فعالیتهای گستردهای انجام شده و در نتیجه تغییراتی در این محل صورت گرفته است. آژانس در طول هر دور از مذاکرات با ایران درخواست خود را برای دسترسی به این محل در سایت پارچین تکرار کرده است، ولی ایران با این درخواست موافقت نکرده است.
55. از زمان گزارش قبلی مدیرکل، ایران اقدامات بیشتری برای پهن کردن، همسطح سازی و کوبیدن خاک سطح وسیعی از این سایت انجام داده و بخش قابل توجهی را نیز آسفالت کرده است. همچنین نشانههایی از فعالیت در ساختمان محفظه نیز وجود دارد.
56. همانطور که قبلا گزارش شد، ایران اعلام کرده است که ادعای داشتن فعالیتهای هستهیی در سایت پارچین «بی اساس» است و «فعالیتهای جدیدی که ادعا میشود در مجاورت محل موردتوجه آژانس انجام شده است، هیچ ارتباطی با محل تعیینشده توسط آژانس ندارد». ایران در مورد جابجایی خاک توسط کامیون ها این توضیحی را ارائه کرده است که «دلیل آن ساخت جاده جدید پارچین» بوده است.
57. همانطور که آژانس بارها این موضوع را به ایران خاطر نشان کرده است، فعالیتهای گستردهای که ایران تاکنون در محل مذکور از سایت پارچین انجام داده است، توانایی آژانس برای اجرای راستیآزمایی موثر را بطور جدی خدشهدار کرده است. ضروری است ایران بدون تاخیر بیشتر پاسخهای ملموسی به سوالات مشروح آژانس درباره سایت پارچین و کارشناس خارجی که در فوریه 2012 درخواست شد، ارائه کند و دسترسی به این محل را نیز فراهم سازد.
I – اطلاعات طراحی
58. ایران بر خلاف توافقنامه پادمانی و قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت، مفاد کد اصلاحشده 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی توافقنامه پادمانی در مورد ارائه زودهنگام اطلاعات طراحی را اجرا نمیکند. این امر میزان اطمینان به فقدان تاسیسات هستهیی دیگر را کاهش میدهد. ارائهنکردن زودهنگام اطلاعات طراحی همچنین بر توانایی آژانس برای راستیآزمایی طراحی تاسیسات تاثیر منفی میگذارد و مانع اجرای رویکرد موثر پادمانی توسط آژانس میشود. این موضوع بهویژه درباره با تاسیسات زیر صدق میکند.
59. راکتورهای تحقیقاتی: همانطور که در بالا ذکر شد (پاراگراف 35)، اطلاعات طراحی بهروز شده برای راکتور IR-40 مورد نیاز فوری است.
60. در 25 آوریل 2013، آقای علی باقری، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران اظهار داشت که ایران در حال تولید اورانیوم 20 درصدی برای تهیه سوخت راکتور تحقیقاتی تهران و چهار راکتور دیگر است که در چهار نقطه مختلف ایران در دست ساخت قرار دارند. به دنبال درخواست آژانس برای دریافت اطلاعات طراحی و برنامهریزی مربوط به ساخت این چهار راکتور، ایران در نامهای مورخ 1 مه 2013 به آژانس اطلاع داد که راکتورهای تحقیقاتی جدید "در مرحله مقدماتی انتخاب سایت" هستند و چندین منطقه خاص بهطور بالقوه "تحت ارزیابی" قرار دارند و نیز اینکه "اطلاعات بیشتر پس از تصویب سایت راکتور مطابق کد اصلاح شده 3.1 ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان ایران" ارائه خواهد شد.
61. تاسیسات غنیسازی: همانطور که در بالا ذکر شد (پاراگراف 27)، ایران اطلاعات طراحی مربوط به ساخت 10 تاسیسات غنیسازی اورانیوم، شامل پنج تاسیسات که تصمیمگیری درباره سایت آنها انجام شده است را به آژانس ارائه نکرده است.
62. نیروگاههای هستهیی: طبق گزارشات جناب آقای فریدون عباسی، معاون رئیسجمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران (AOEI) در تاریخ 23 فوریه 2013 اظهار کرد که ایران 16 سایت را برای ساخت نیروگاههای هستهیی تعیین کرده است. آژانس در نامهای به ایران مورخ 6 مارس 2013 درخواست کرد که اگر ایران تصمیم به ساخت نیروگاههای هستهیی جدید گرفته و یا اینکه مجوز ساخت آنها را صادر کرده است، اطلاعات طراحی و برنامه ساخت آنها را در اختیار آژانس قرار دهد. ایران در نامه مورخ 11 مارس 2013 تکرار کرد که اجرای کد اصلاح شده 3.1 را به حالت تعلیق در آورده است و در نتیجه آژانس اطلاعات درخواستی را "همانطور که در کد 3.1 ترتیبات فرعی توافقنامه پادمان ایران آمده است، در زمان مقتضی" دریافت خواهد کرد.
-J پروتکل الحاقی
63. ایران برخلاف قطعنامههای مربوطه شورای حکام و شورای امنیت، پروتکل الحاقی را اجرا نمیکند. آژانس در موقعیتی نخواهد بود که تضمین معتبری درباره فقدان مواد و فعالیتهای هستهیی اعلام نشده در ایران را ارائه دهد، مگر اینکه و تا زمانیکه ایران همکاری لازم با آژانس را از جمله در زمینه اجرای پروتکل الحاقی به عمل آورد.
k . سایر موضوعات
64. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس توانسته است ارزیابی اولیهاش از اختلاف بین میزان مواد هستهیی اعلام شده توسط مجری طرح و اندازهگیری به عمل آمده توسط آژانس در ارتباط با آزمایشات تبدیل انجام شده در ایران بین سالهای 1995 و 2002 در آزمایشگاه تحقیقاتی چندمنظوره جابربن حیان (JHL) را کاهش دهد. این موضوع به عنوان بخشی از راستیآزمایی کلی آژانس از درستی و کامل بودن اظهارنامههای ایران تحت توافقنامه پادمانیاش مورد توجه قرار خواهد شد.
65. همانطور که قبلا گزارش شد، در بازرسی انجامشده در 7 مه 2013، آژانس تایید کرد که سه مجتمع سوخت که توسط ایران تولید شده بود و حاوی مواد هستهیی غنیشده تا 3.5 درصد و تا 20 درصد U-235 بود، در هستهی راکتور هستهیی تهران باقی مانده است. در جریان این بازرسی، ایران اعلام کرد که پنج مجتمع سوخت اورانیوم استاندارد پرتودیده با غنای بالا، در هستهی راکتور تحقیقاتی تهران بارگذاری شده و برای مدت کوتاهی پرتو داده شده است.
66. در جریان بازرسی انجامشده توسط آژانس در نیروگاه بوشهر در روزهای 11 و 12 مه 2013، ایران به آژانس اطلاع داد که راکتور را خاموش کرده است.
L. خلاصه
67. آژانس همچنان منحرف نشدن مواد هستهیی اعلام شده در تاسیسات هستهیی و LOFها را که توسط ایران تحت توافقنامههای پادمانی اعلام کرده است، تایید میکند، اما از آنجا که ایران همکاری لازم را از جمله با اجرایی نکردن پروتکل الحاقیاش ارائه نمیکند، آژانس نمیتواند درباره فقدان مواد و فعالیتهای هستهیی اعلام نشده در ایران اطمینان دهد و به همین دلیل نتیجه بگیرد که همه مواد هستهیی در ایران در فعالیتهای صلحآمیز به کار میروند.
68. ایران همچنان کد اصلاح شده 3.1 بخش عمومی ترتیبات فرعی را اجرا نمیکند با وجود اینکه بیانیههایی که در ارتباط با ساخت رآکتورهای تحقیقاتی جدید، تاسیسات جدید غنیسازی اورانیوم و رآکتورهای هستهیی جدید ارائه کرد. علاوه بر آن فقدان اطلاعات طرح به روز شده درباره رآکتور IR-40 تاثیر منفی روی توانایی آژانس برای راستیآزمایی طرح این تاسیسات و اجرای یک رویکرد پادمانی موثر دارد.
69. برخلاف قطعنامههای شورا در نوامبر سال 2011 و سپتامبر 2012 و با وجود افزایش گفتوگو بین ایران و آژانس از ماه ژانویه سال 2012 در 10 دور مذاکرات، رسیدن به توافق درباره یک سند رویکرد ساختاری امکانپذیر نبوده است. با توجه به ماهیت و دامنه اطلاعات موثقی که درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهیی ایران در اختیار آژانس قرار دارد، آژانس این را لازم و ضروری میداند که ایران در زمینه ماهیات نگرانیهای آژانس تعامل داشته باشد. در صورتی که ایران نیاز آژانس به انجام راستیآزمایی موثر را رفع نکند، آژانس نمیتواند موضوعات باقیمانده، از جمله مسائل مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهیی ایران را حل کند.
70. فعالیتهای گسترده و قابل توجهی که از فوریه سال 2012 در مکانی در داخل سایت پارچین صورت گرفته است، سایتی که آژانس بارها خواستار دسترسی به آن شده است، به طور جدی توانایی آژانس برای انجام راستیآزمایی موثر را به خطر انداخته است. آژانس بار دیگر درخواستش را مبنی بر اینکه ایران بدون تاخیر بیشتر جوابهای قابل قبولی به سوالات دقیق آژانس درباره پارچین و کارشناس خارجی ارائه کند و اجازه دسترسی به سایت نامبرده را بدهد، تکرار میکند.
71. مدیرکل همچنان از ایران میخواهد که توافقنامه پادمانیاش را کاملا اجرا کند و به سایر وظایفش عمل کند و برای تحقق نتایج ملموس درباره همه مسائل مهم باقیمانده تعامل کند، این امر در قطعنامههای الزامآور شورای حکام و قطعنامههای اجباری شورای امنیت ذکر شده است.
72. مدیرکل به وقت مقتضی گزارشش را ادامه خواهد داد.
انتهای پیام
نظرات