داستان حاضر از سری تجربیات دوران جنگ سرد است که ارتباط سرویس جاسوسی شوروی سابق با سوریه و اقدام به فعالیت جاسوسی آن سرویس در ترکیه را بیان می‏‌کند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) به نقل از سایت وزارت اطلاعات ،اگرچه ماجرای داستان به سال‌های دهه 70 بازمی‏‌گردد لیکن باید در نظر داشت که با فروپاشی نظام‏‌های مختلف، لزوما سرویس‏‌ها نیز دچار فروپاشی نمی‏‌شوند بلکه بسیاری از آن‌ها معمولاً به جای خود باقی می‏‌مانند و حتی بسیاری از کیس‏‌ها و اقدامات اطلاعاتی ادامه می‏‌یابد و هیچ‏‌گاه نباید تصور کرد که مثلاً با تغییرات در یک نظام یا کشور اولویت‏‌های اطلاعاتی و نیز فعالیت‌های جاسوسی از دیگر کشورها چه حریف و چه همسایگان تغییرات اساسی خواهند کرد. به هر حال انگیزه‏‌ها و شیوه‏‌های بکارگیری افراد از مواردی است که می‏‌توان

از این نوع داستان‌ها و تجربیات دیگر سرویس‏‌ها بهره برد و در مواردی به کار گرفت.

شرف‏‌الدین ایوب معروف به اشرف ابازه دانشجوی اهل سوریه در دانشکده کاپامِدیکال (دانشکده پزشکی کاپا) در 11 ماه اوت 1971 به اتهام فعالیت‌های اطلاعاتی علیه ترکیه و به نفع سرویس‌های اطلاعاتی شوروی و سوریه بازداشت و محاکمه شد. در زیر اطلاعاتی در خصوص هویت و چگونگی فعالیت‌های وی درج می‏‌گردد.

هویت و بیوگرافی سوژه:

نام و نام خانوادگی: شرف‏الدین ایوب

نام پدر: حمدی

نام مادر: کوسمان

ملیت: سوریه‏‌ای

نژاد: چرکس

مذهب: مسلمان

شغل: دانشجو

تاریخ و محل تولد 1940 : کوینتره (سوریه)

آدرس او در وطنش آپارتمان مهاجرین مرابط اسمعیل دمشق سوریه

آشنا به زبان‌های: عربی. ترکی. چرکس و کمی هم فرانسه

شرف‏‌الدین ایوب تحصیلات دبستانی و دبیرستانی را در «کوینترا» تمام کرده و هنگامی که در مدرسه عالی دمشق تحصیل می‏‌کرده به علت فرار و ترک خدمت برادرش «ممدوح ابازه» که افسر در ارتش سوریه اعزامی به اردن بوده از شرف‏‌الدین‌ایوب پس از انقلاب 1961 سوریه افسر ذخیره ارتش سوریه بوده است. در سال 1963 به واسطه داشتن تمایلات ناصریستی با درجه ستوانی که داشته از ارتش اخراج شده است.

وی در سال 1963 تقاضایی به سفارت شوروی در دمشق ارسال که برای او وسایل تحصیل در دانشگاه پاتریس لومومبا را فراهم سازند ولیکن این تقاضا مورد موافقت سفارت شوروی قرار نگرفت به این علت که وی در حزب کمونیست نام‏نویسی نکرده است. مشارالیه در سال 1964 به عمان رفت تا نزد خویشاوندان خود زندگی کند. ضمنا در این هنگام زمان کوتاهی در سفارت عربستان سعودی به عنوان سکرتر به کار اشتغال داشت. سپس به سوریه برگشت تا به تحصیلات خود ادامه دهد ولی چون امکان آن را پیدا ننمود؛ لذا برای ادامه تحصیل در سپتامبر 1964 به ترکیه رفت.

درگیری شرف‏‌الدین ایوب در فعالیت‌های اطلاعاتی

با توجه به یافته‌های قبلی مبنی بر این‌که بعضی از دانشجویان خارجی که برای تحصیل به ترکیه می‏‌آیند، دارای فعالیت‌های اطلاعاتی علیه ترکیه هستند؛ لذا این‌گونه دانشجویان تحت کنترل دقیق سرویس ترکیه قرار می‏‌گیرند. در مورد شرف‏‌الدین ایوب نیز ضمن مراقبت‌های معموله مشخص شد که وی پول فراوانی خرج می‏‌کند، که تناسبی با وضع دانشجویی‏اش ندارد. بدین جهت توجه سرویس، نسبت به حرکات وی جلب گردید و رفتار و کردار وی تحت کنترل قرار گرفت.

طی مراقبت از شرف‏‌الدین ایوب مشخص شد که وی با دیپلمات‌های شوروی و سوری که از عناصر اطلاعاتی بودند،تماس‌هایی دارد. هم‏زمان با این وقایع نام‌ه‏ای که به امضای «فاطمه» از استانبول به آدرس ایوب فرستاده شد، از طرف مأمورین امنیتی ترکیه توقیف شد که مفاد نامه به زبان ترکی به شرح زیر بود:

«مدتی است که ملاقات نکرده‏ام . من دو هفته بیمار بودم و به علت همین بیماری نتوانستم حتی به دانشگاه بیایم امیدوارم به زودی شما را ملاقات کنم» در آزمایش هایی که از نامه به عمل آمد مشخص شد که نامه مذکور به شیوه خط «اسلاو»نوشته شده و شخصی به نام فاطمه بین آشنایان ایوب وجود خارجی نداشته است. این مساله به سرویس ترکیه خاطرنشان ساخت که نامه مزبور ممکن است از جانب یک افسر اطلاعاتی شوروی به الفاظ رمز نوشته شده باشد. زیرا مانند آن در چند مورد مشابه نیز قبلاً اتفاق افتاده بود. بدین جهت سوءظن سرویس نسبت به وی افزوده شد و مراقبت نسبت به اعمال و فعالیت‌های شرف‏‌الدین شدت یافت. از طرف دیگر اطلاع حاصل شد که شرف‏‌الدین ایوب مظنون به ارسال نامه‏‌هایی حاوی مسائل اطلاعاتی در سوریه به آدرس: «صندوق پستی 3030 دمشق» با امضای «یوسف کومور» می‏‌باشد. که نتیجه‏‌گیری از این موضوع برای سرویس مشخص نمود که ایوب برای سرویس اطلاعاتی سوریه هم کار می‏‌کند.

فعالیت‌های شرف‏‌الدین ایوب به نفع سرویس اطلاعاتی شوروی

شرف‏‌الدین ایوب در سال 1965 به همراهی یک دانشجوی اردنی به نام «سمیع منسوه» به سرکنسولگری شوروی در استانبول رفته و سوال نموده بود که آیا آن‌ها می‏‌توانند برای گذرانیدن تحصیلات عالیه خودشان به شوروی بروند؟ بدین نحوه شرف‏‌الدین ایوب تماس با اعضای کنسولگری شوروی را شروع کرد و بعدا با «بوریس چرزوف» که معاون کنسولگری شوروی و عنصر شناخته شده (جی.آر. یو) بود، ملاقات نمود. بوریس چرزوف این دو دانشجو را به ناهاری در عمارت ییلاقی کنسولگری شوروی دعوت نمود. بوریس در این میهمانی ناهار که به اتفاق همسرش ترتیب داده بود، اطلاعاتی در خصوص انجمن کمک قفقاز شمالی از شرف‏‌الدین ایوب که عضو این انجمن در استانبول بود کسب نمود. مدت کمی بعد از این ملاقات سمیع منسوه رفیق ایوب ترکیه را به قصد رفتن به آلمان غربی ترک کرد.

بوریس چرزوف مجددا شرف‏‌الدین ایوب را به همان محل دعوت کرد ولی در این بار به تنهایی از وی سؤالاتی در خصوص اوصاف و شخصیت او و سازمان‌های دانشجویان مطرح کرد که شرف‏‌الدین ایوب به تمام سؤالات او پاسخ داد.

بوریس چرزوف عنصر شناخته شده سرویس اطلاعاتی شوروی (جی.آر. یو) از ایوب خواست تا اطلاعاتی درباره فعالیت‏‌ها و انجمن کمک شمال قفقاز علیه شوروی و نیز تماس و ارتباط با انجمن تولستوی در آلمان جمع‏آوری نموده و به وی بدهد. بوریس اضافه نمود که ایوب بایستی به آلمان رفته و پس از ملاقات با رئیس انجمن تولستوی اطلاعاتی درباره انجمن تهیه نماید. بوریس خاطرنشان کرد که رئیس انجمن تولستوی رهبر تمام مجامع ضدکمونیستی در خاورمیانه است. و تمام عملیات علیه شوروی را اداره می‏‌کند. پس از این‌که شرف‏‌الدین ایوب این مأموریت را پذیرفت بوریس چرزوف آموزش‌ها و دستوراتی به منظور رعایت حفاظت و امنیت و تماس‌های آینده و همچنین استفاده از راه‌های ارتباطی و وسایل آن به شرف‏‌الدین داد.

1 * تاریخ و محل هر تماسی در ملاقات قبلی تعیین می‏‌شود. چنانچه یکی از آن‌ها نتوانست سر ملاقاتی حاضر شود در این صورت بوریس چرزوف کارت پستالی به عنوان شرف‏‌الدین ایوب توسط صندوق پستی او در استانبول با امضای «فاطمه» خواهد فرستاد. مندرجات این کارت هیچ‏‌گونه معنی و مفهومی نخواهد داشت. فقط باید از تاریخ آن استنباط کرد که دو هفته پس از تاریخ وصول کارت‌پستال آن‌ها با یکدیگر ملاقات خواهند کرد.

2 * به وی آموزش داده شد که نبایستی در نهضت سوسیالیستی و جلسات آن‌ها حاضر شود. مشروب زیاد ننوشد راجع به ترکیه و استانبول معلومات بیشتری کسب کند. مردم و اهالی را زیر نظر و دقت داشته باشد و شماره پلاک اتومبیل‌هایی را که صبح‌ها هنگامی که از خانه‏‌اش خارج می‏‌شود و می‏‌بیند یادداشت نماید و رادیو را در مذاکرات و گفت‌وگوهای داخلی باز نگاه دارد و نزد افسران ارتش مانند افراد ثروتمند زندگی و همچنین در قبال مردم عادی خود را ثروتمند جلوه دهد و وانمود کند که به خارج از ترکیه زیاد مسافرت می‏‌نماید.

در پایان دومین ملاقات، چرزوف مبلغ 600 لیره ترک به شرف‏‌الدین ایوب پرداخت نمود.

شرف‏الدین پس از این ملاقات چند بار دیگر با بوریس چرزوف تماس گرفته و اطلاعاتی را که از او خواسته بود تهیه کند، به چرزوف داد. تماس‌های آن‌ها اغلب در ساختمان نمایندگی شوروی کافه‏‌ها و رستوران‌ها یا در خارج از شهر به عمل می‏‌آمد.

در ماه اوت 1967 بوریس چرزوف برای بار سوم شرف‏‌الدین ایوب را به خانه ییلاقی سفارت شوروی برده و سه روز او را تحت تعلیمات وظایفی که بایستی در آینده انجام دهد قرار داد که به شرح زیر می‏‌باشد:

1 * با مردم بیشتر معاشرت نموده دوستانی از بین افسران ارتش و اشخاص معروف و برجسته پیدا نماید.

2 * کوشش جهت پیدا نمودن دختری از نزدیکان یک افسر ارشد ترکیه به منظور ازدواج با وی تا بتواند در ترکیه مقیم شود.

3 * پیدا کردن دوست دختر در تأسیسات امریکهایی‌ها در استانبول

4 * اطلاعاتی درباره حزب کارگر ترکیه و سازمان‌های دانشجویی ترک و رهبران‌شان

5 * اطلاعاتی درباره افسرانی که قبلاً ملاقات نموده (مشخصات و شغل) بدست آورد.

6 * اطلاعاتی در مورد پایگاه‌های امریکا در ترکیه

7 * فرا گرفتن شماره‏‌های روسی از عدد 1 تا 10 شرف‏‌الدین ایوب در بازپرسی‌هایی که از او به عمل آمد گفت که معنی این دستور و تقاضای چرزوف را نتوانست بفهمد و فقط به او گفته شده بود که این موضوع در آینده لازم و مفید خواهد بود. از این دستور این‌طور استنباط شد که سرویس‌های اطلاعاتی شوروی پیام‌های خود را به عوامل خود به وسیله علامات رادیویی و اعداد رمز می‏‌فرستند.

8 * اسامی و آدرس و شغل افسران ضدامریکایی و غیرنظامیان و هویت و خصائل آنان را تهیه نماید.

9 * ترتیب معرفی سه دانشجوی انقلابی به بوریس چرزوف.

10* راجع به یحیی کاران که برای سرویس اطلاعاتی سوریه کار می‏کند اطلاعات کسب کند.

شرف‏‌الدین ایوب عملیات خودش را مطابق دستوراتی که آن مقام شوروی به او داده بود، ادامه داد ولیکن کوشش‌های او درباره دخترانی که در تأسیسات نظامی آمریکا هستند و افسران ترکیه که در استانبول خدمت می‏‌کنند نتیجه و ثمری ندارد.

شرف‏‌الدین ایوب موضوعاتی اطلاعاتی را از منابع آشکار و دوستان و مردم ضمن مذاکرات و گفت‌گو با آن‌ها جمع‏‌آوری و تهیه می‏‌نمود. وی تمام این اطلاعات و اخبار را با اضافاتی از خودش به بوریس چرزوف تحویل می‏‌داد. وی از بوریس چرزوف در مدتی که برای شوروی‌ها خدمت کرده بود، مبلغ

000 /4 لیره ترک دریافت داشت.

فعالیت‌های شرف‏‌الدین ایوب به نفع سرویس اطلاعاتی سوریه

شرف‏‌الدین ایوب در سال 1967 (زمان جنگ اعراب و اسرائیل) از استانبول به سوریه رفت. در موقع مراجعت به ترکیه مقامات سوریه به او گفتند افرادی که خدمت نظامی خود را انجام داده‏‌اند نمی‏‌توانند از سوریه بروند. مگر اجازه مخصوص سرویس اطلاعات سوریه را در دست داشته باشند. بدین لحاظ شرف‏‌الدین به ملاقات دوستش «یوسف کمور» عضو اداره اطلاعات دمشق که وی را از زمان انجام خدمت سربازیش می‏‌شناخت رفت و از مشارالیه در این باره کمک خواست.

یوسف کمور اطلاعاتی از ایوب درباره ترکیه خواست و سپس به او گفت فقط هنگامی می‏‌تواند به ترکیه بازگردد که قبول نماید به کشورش خدمت می‏‌کند. سپس از شرف‏‌الدین ایوب خواسته شد که اطلاعاتی در زمینه‏‌های زیر تهیه نماید.

الف) فعالیت‏‌های دانشجویان عرب (طرفدار ناصر و طرفداران بعث)

ب) وضع و موقعیت سیاسی و نظامی ترکیه

پ) فعالیت‌های آمریکا و اسرائیل در ترکیه

ت) وضع و موقعیت ترکیه نسبت به جنگ اعراب و اسرائیل

آموزش‌های سرویس سوریه به شرف‏‌الدین ایوب

1 * یوسف کمور از شرف‏‌الدین خواست کلیه اطلاعاتی را که تهیه می‏‌کند به آدرس وی صندوق پستی شماره 3030 با نام رمز «یوسف کمور» به دمشق بفرستد.

2 * پس از مدتی که شرف‏‌الدین ایوب برای مقالات با یوسف کمور به سوریه بازگشت. یوسف کمور کاغذی را به چهار قسمت مساوی تقسیم کرده و سه قسمت آن را به شرف‏‌الدین داده و یک قطعه آن را خودش برداشت سپس به ایوب گفت من‏بعد در ترکیه گزارشات خود را به کسی بده که قطعه چهارم این کاغذ را نزد شما در استانبول بیاورد.

***توضیح

شرف‏‌الدین ایوب در بازپرسی‏‌های بعدی اظهار کرد: چنین شخصی هرگز به ترکیه نیامد و وی لاجرم گزارشات خود را به همان آدرس یعنی صندوق پستی 3030 دمشق ارسال می‏‌نموده است.

3 *شرف‏‌الدین ایوب یک بار دیگر در سال 1970 به سوریه رفت و با یوسف کمور تماس گرفت. یوسف کمور در این ملاقات به او گفت که فعالیت‌ها و اقدامات خودش را در ترکیه افزایش داده و وقتی به استانبول برمی‏‌گردد به سفارت سوریه در آنکارا برای ملاقات محمد می‏مید (عضو سفارت) به وسیله عبدالقادر فائد برود. همچنین به شرف‏‌الدین ایوب گفته شد که عملیات خود را طبق دستور محمد می‏مید انجام دهد. که شرف‏‌الدین ایوب پس از بازگشت به ترکیه به آنکارا رفته و محمد می‏مید را در سفارت سوریه ملاقات نمود.

محمد می‏مید از شرف‏‌الدین خواست فهرستی از اسامی دانشجویان عرب با ذکر دانشکده‏‌هایی که در آن‌ها تحصیل می‏‌نمایند به اضافه فعالیت‏‌های یهودیان در ترکیه جمع‏‌آوری کرده و به وی بدهد.

4 * در سال 1970 «کبیر کمور» برادر یوسف کمور که او هم عضو سرویس اطلاعاتی سوریه بود، به اتفاق عبدالقادر فائد وابسته سفارت سوریه برای دیدن شرف‏‌الدین ایوب به استانبول رفت در این ملاقات کبیر کمور به شرف‏‌الدین گفت که دیگر گزارشات خود را به سوریه نفرستد بلکه آن‌ها را به عبدالقادر فائد که بعدا به شرف‏‌الدین معرفی شد تحویل دهد.

5 * شرف‏‌الدین ایوب مدت کمی بعد از این ملاقات توسط عبدالقادر فائد به محمد زریک وابسته فرهنگی کنسولگری سوریه در استانبول معرفی گشت و از این زمان به بعد تحت کنترل محمد زریک قرار گفته و به فعالیت‌های خودش طبق دستورات محمد زریک ادامه می‏داده است.

6 * به شرف‏‌الدین ایوب در مقابل خدماتش جمعا /6000 لیره ترک از طرف سرویس اطلاعات سوریه پرداخت شد.

به علاوه در اوقات مختلف وی هدایایی نظیر ویسکی و سیگار و غیره از عوامل اطلاعاتی سوریه دریافت می‏‌نموده است.

7 * بوریس چرزوف عامل شوروی و محمد می‏مید و محمد زریک عوامل سوریه که شرف‏الدین ایوب را راهنمایی و کنترل می‏‌کردند، پس از پایان مدت مأموریت خویش، کشور ترکیه را ترک نمودند.

پایان