یک استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است: بیان شیوه‌های مختلف درمانی موجود و انتخاب روش جایگزین، توضیح فواید و مضرات دارو و روش درمان برای بیمار، توجه به تمامیت بدنی بیمار، پرهیز از بی‌توجهی به حریم خصوصی وی و توجه به رضایت آگاهانه بیمار پیش از تجویز دارو از نکات مهمی است که پزشک در برخورد با بیمار باید رعایت کند.

به گزارش خبرنگار سلامت ایسنا - منطقه دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر کیارش آرامش در تعریف "خطای پزشکی" در دومین جلسه راند اخلاق پزشکی که در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، گفت: هنگامی که بر اثر انجام یا عدم انجام کاری آسیبی به بیمار برسد یا بیمار در معرض خطر آسیبی قرار بگیرد که در صورت انجام صحیح کار، آن آسیب قابل اجتناب باشد، یک خطای پزشکی صورت گرفته است.

در این جلسه که دکتر آرامش از بخش اخلاق پزشکی و دکتر علی جعفریان در حوزه بالینی جراح عروق به عنوان اساتید راهنما در آن حضور داشتند، گروهی از دانشجویان پزشکی، نمایشی را با سناریویی برگرفته از یک اتفاق کاملا واقعی در جمع حضار اجرا کردند؛ درادامه شرکت کنندگان در این راند درمورد نمونه مطرح شده نظرات خود را عنوان کرده و از دیدگاه اخلاق حرفه ای پزشکی آن را تجزیه و تحلیل کردند.

نمایش بیماری 24ساله، مجرد و دانشجو با مشکلات آفت دهانی و زخم هایی در ناحیه قدام ساعد و درگیری مفاصل بستری در بیمارستان اجرا شد. در این اجرا استاد مربوطه در بخش روماتولوژی متوجه می‌شود که فلوشیب و رزیدنت بخش، دارویی نابجا برای بیمار تجویز کرده اند بطوریکه تجویز داروی سیکلوفسفوماید با عوارضی همچون ناباروری، تنها در شرایطی اضطراری و اورژانسی می تواند جایز باشد.

بدین ترتیب نمایش با اعتراض استاد مربوطه به فلوشیب و رزیدنت در خصوص عدم توجه به وضعیت بیمار و علایم بیماری ادامه یافت و در نهایت با اظهار بی اطلاعی پزشکان خاطی از عوارض داروی یاد شده به پایان رسید.

پس از اجرای این نمایش، حاضرین در خصوص اینکه آیا مصرف دارو باعث ناباروری بیمار شده است یا خیر، اطلاع فلو و رزیدنت مربوطه یا عدم اطلاع آنها از عوارض سیکلوفسفوماید و اینکه خطای پزشکی چگونه تعریف می شود؛ به بحث و تبادل نظر در مورد نمونه مطرح شده پرداختند و نظرات خود را ارائه دادند.

در این میان یکی از دانشجویان به عدم وجود نظارت دقیق بر نسخه های نوشته شده و داروهای تجویز شده اشاره کرد و نبود توبیخ جدی و مناسب هنگام بروز خطاهای پزشکی را از جمله عوامل ازدیاد خطاهای قابل اجتناب پزشکی در سیستم درمانی کشور دانست.

یکی دیگر از حاضرین حجم بالای فعالیت رزیدنت ها و فلوشیب ها، خستگی، طولانی بودن شیفت های کاری و نبود زمان کافی جهت تصمیم گیری در انتخاب شیوه درمانی را از دیگر عوامل مؤثر در بروزخطاهای پزشکی عنوان کرد.

در ادامه دکتر فریبا اصغری با اشاره به طرح آماری در خصوص میزان مرگ و میر ناشی از خطاهای پزشکی در کشور آمریکا بیان داشت: بر اساس آمار منتشر شده از انجمن پزشکی آمریکا سالیانه 45 تا 98هزار نفر در اثر اهمال کاری پزشکان در این کشور جان خود را از دست می دهند.

دکتر کیارش آرامش با جمع بندی نظرات دانشجویان در مورد این نمایش، اظهار کرد: توجه به تمامیت بدنی بیمار و پرهیز از بی توجهی به حریم خصوصی وی از جمله نکات مهمی است که یک پزشک در مواجهه با بیمار می بایست رعایت کند هم چنین توجه به رضایت آگاهانه بیمار پیش از تجویز دارو، بیان شیوه های درمانی مختلف و انتخاب جایگزین، توضیح فواید و مضرات دارو و روش درمان برای بیمار الزامی است.

وی افزود: نوع رابطه استاد با همکاران خود در حضور بیمار به عنوان افرادی حرفه ای حتی در هنگام ارتکاب خطای جدی همکار، بایستی به گونه ای محترمانه و خالی از طنز، کنایه یا تمسخر باشد.

این استاد دومین راند اخلاق پزشکی با اشاره به علل مختلف بروز خطای پزشکی هم چون خستگی، فراموشی و حجم بالای فعالیت ها، تصریح کرد: جهت یافتن خطا و برخورد با آن دو رویکرد کلی وجود دارد. اول اینکه یک مجرم پیدا کنیم و او را به اشد مجازات برسانیم در حالیکه این شیوه گزینه مناسبی نیست.

در جریان قرار گرفتن بیمار از خطای صورت گرفته، حق مسلم بیمار است

این معاون مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی ادامه داد: شکی نیست که جبران خسارت برای بیمار خسارت دیده ضروری است اما باید توجه شود که بروز خطا معمولا به عمد نبوده و ناشی از یک مشکل سیستمی است به طوری که بیش از حد کار کشیدن از فلو و شیفت های طولانی و پی در پی، شروع فعالیت افراد پیش از فراگیری آموزش کافی، عدم نظارت کافی استاد و دیگر عوامل در کنار یکدیگر همگی منجر به بروز خطایی چند عاملی می شود.

وی با توضیح دومین رویکرد مواجهه با خطاهای پزشکی نیز تأکید کرد: برخورد با خطای پزشکی انجام شده و جلب حمایت بیمار به عنوان حقوق اساسی وی و یک وظیفه حرفه ای باید با بیمار مطرح شود و در صورتی که بیمار درخواست کند، می بایست خطای صورت گرفته را برای وی جبران نمود؛ و لازم است سیستم به این فکر باشد که با اصلاح زمینه های مسبب بروز خطاهای پزشکی از رخ دادن اینگونه موارد پیشگیری نماید.

این متخصص پزشکی اجتماعی با تأکید بر ضرورت حفظ اصول حرفه ای هنگام رخ دادن یک خطای پزشکی بیان داشت: بهتر است دانشجویان پایین دست به منظور تذکر به اساتید یا رزیدنت های بالادستی که این خطا از ناحیه آن ها رخ داده است، با درمیان گذاشتن موضوع با رزیدنت یا استاد همتا با پزشکان خاطی از آنها بخواهند که درخصوص خطا یا قصور صورت گرفته با آنها صحبت شود.

در ادامه این جلسه دکتر جعفریان با بیان اینکه بالاترین علل مرگ و میر در آمریکا ناشی از خطای پزشکی در این کشور است اظهار داشت: در حوزه بالینی خیلی سخت می توان به خطا بودن امری مطمئن شد و در این رابطه اظهارنظر کرد بویژه در شرایطی که شاهد ماجرا نیز نباشیم.

این متخصص جراح عروق تصریح کرد: باید توجه داشت که تیم پزشکی یک تیم واحد است و هویتی مشترک دارد، بنابراین اظهارنظر در مورد خطای پزشکی صورت گرفته باید با کسب اطلاعات دقیق، همه جانبه و همراه با ملاحظات بسیار باشد، به طوری که در میان خطاهای انسانی و سیستماتیک رخ داده توجه به خطاهای مربوط به سیستم مهم تر است.

وی اشاره کرد: خطاهای فردی صورت گرفته اغلب ناشی از خستگی و عدم آمادگی لازم فیزیکی و روانی است و بیشترین آمار خطاهای پزشکی مربوط به رزیدنت ها با ساعات کار طولانی و پی در پی می باشد. به طوری که نمی توان از فردی که 48 ساعت متوالی شیفت دارد انتظار داشت که مانند ساعت اول فعالیت کند؛ سیستم برای کاهش خطاهای پزشکی باید تلاش کند تا پزشک در همچنین شرایطی قرار نگیرد.

دکتر جعفریان در پایان با جمع بندی صحبت های خود یادآور شد: در مورد خطاهای پزشکی می بایست محافظه کارانه اظهار نظر کرد؛ چراکه برخوردی که مراکز قانونی با پزشک خاطی انجام می دهد با دیدگاه انجام قتل غیرعمد همراه است و متأسفانه به این مسأله دقت نمی شود که پزشک با هدف کمک به بیمار اقدام به درمان نموده است و در جهت رسیدن به این هدف دچار خطا شده است.

انتهای پیام